Yazının başlığını atarken devam ettirip şu kelimeleri de eklemek istedim; "Yükseliyor... Nereye Kadar?" Gerçekten de hem küresel hem de Türkiye bazında koşullar ve uygulanan makroekonomik politikalar konut sektörüne yapılan talebin momentumunu azaltıcı yönde... Ee neden konut fiyatları soluksuz yükseliyor o zaman? Bu durumda akıllara "konut sektöründe balon var mı, varsa patlar mı?" soruları geliyor bir süredir. Daha doğrusu aklımızdan çıkmıyor.
Merkez Bankası rutin olarak yaptığı "Türkiye Konut Fiyat Endeksi" çalışmasını geçen hafta sonu yayımladı. Biliyorsunuz belli aralıklarla konut verilerini sizlere aktarmaya çalışıyorum. Oldukça kapsamlı bir çalışma ortaya çıkıyor. Tam 74 ilin rakamlarından derleniyor. 81 olmamasının nedeni Artvin, Bartın ve Bingöl gibi bazı illerde sektör çok canlı olmadığından çalışmaya dahil edilemiyor. Şubat ayı verilerine göre "konut fiyat endeksi" bir önceki yılın eş dönemine göre yüzde 12.96 yükselmiş.
Az değil... Enflasyonun neredeyse 1.5 katı üzerinde yükselmiş konut fiyatları... Ya da bankaya mevduat hesabına parasını koyan bir kişi 2013 Şubat'ından başlamak kaydıyla 1 yılda ortalama yüzde 8 civarında kazanabilecekti. Oysa konuta yatırım yapan tasarruf sahibinin evi bir taraftan yüzde 13 civarında getiri sağlarken bir taraftan da kira getirisini üzerine ekliyor ve toplam getiriyi kabaca yüzde 20'lere çıkarabiliyor.
HER İLDE YÜKSELİŞ
İller bazında bakarsak konut fiyat artışlarına listenin başında İstanbul yer alıyor. Geçen sene Şubat'tan bugüne yüzde 19.5 yükselmiş konut fiyatları. Gerçekten inanılır gibi değil. Üstelik bunların içindeki konutların bir kısmının yeni ve fiyatlarının oldukça astronomik olduğu gerçeğini de hesaba kattığımızda bu değirmenin suyunun nasıl ve nereden geldiği merak ediliyor.
Konut fiyatlarındaki yıllık artış listesinin ikinci sırasında İzmir geliyor. Güzel İzmir... İnsanıyla, doğasıyla, dokusuyla güzel İzmir... Tabii böyle güzel olunca göç de alıyor, konuta talep de her geçen gün tırmanıyor. İzmir'de 1 yılda konut fiyatları yüzde 13.8 yukarı çıkmış. Geçen sene 300 bin TL olan bir ev bu yıl 340 bin TL olmuş. Ankara'da ise konut fiyatlarındaki farklılaşma yıl içinde biraz daha makul boyutlarda kalmış. Oran yüzde 12.1... Türkiye ortalamasının da altında.
Merkez Bankası'nın yayımladığı verilerde ilginç bir resim daha karşımıza çıkıyor. Konut fiyatları uzun süredir sürekli tırmanıyor. Aylık bazda bile hiç aşağı indiği bir döneme rastlamıyoruz. Asıl şaşırtan konut fiyatlarındaki soluksuz yükselişin Türkiye genelinde olması... Sadece Zonguldak, Bartın ve Karabük'te son 3 ayda aşağı çekilme var.
BALON HER YERDE!
Aslında konut balonu sadece Türkiye'ye mahsus değil... Hatta konut balonunda Türkiye 10'uncu sıralarda kalıyor. İlk sıra uzun süredir olduğu gibi Dubai de. Yüzde 19.1 ve yüzde 15.4 ile sırasıyla Hong Kong ve Tayvan izliyor Dubai'yi. Çin ise konut balonunda dördüncü sırada...
Türkiye'ye yeniden gelelim...
Merkez Bankası gerek fiyat gerekse finansal istikrar amacıyla parasal sıkılaştırma uyguluyor. Daha açık bir ifadeyle, tüm tüketim kredilerini baskılayıp talep itişli enflasyonu ve ithal malı tüketimini baskılamaya ve aynı zamanda iç talep kaynaklı büyümenin yanına dış talebi de eklemeye çalışıyor. Bu yüzden konut kredileri de en az 8 aydır eski makul seviyelerinin üzerinde kalıyor. İşte şaşırtıcı olan da bu... Kimse bana mısın demeden başını sokacak ev almaktan vaz geçmiyor. Çünkü, daha karlı olduğunu biliyor. Hem de kiraya verdiğinde kredi taksitlerinin kiracısı tarafından ödendiğini...
Sözün özü bu algı bırakın patlamasını balonun daha da şişmesine neden olur. Nereye kadar derseniz, inanın ben de tahmin edemiyorum...
