Milli Eğitim Bakanlığı Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı İzmir Olgunlaşma Enstitüsü bünyesinde açılan Dokuma Merkezi'nde, Ege Bölgesi'nin unutulmaya yüz tutmuş renkli dokumaları, yeniden üretilerek gelecek nesillere aktarılıyor. Yörenin kültürünü korumak ve gelecek kuşaklara ulaştırmak için çalışmalarını sürdüren enstitüde, Anadolu geleneğinin önemli değerlerinden biri olan dokumaları yaşatmak amacıyla proje hazırlandı.
Bu kapsamda İzmir Kalkınma Ajansı işbirliğiyle enstitü bahçesine Dokuma Merkezi kuruldu. Merkezde üretilen kumaşların kalite standartlarının korunması için ürün dayanıklılığı, tiftik testi, su haslığı, sürtünme renk haslığı, ısı ve ışık haslığı gibi farklı testlerin yapılabileceği "kumaş test-analiz laboratuvarı" da oluşturuldu. Kök boya reçetelerinin geleneksel yöntemlerle oluşturulduğu "kök boya laboratuvarı"nın yer aldığı merkezde iplik ve kumaşlar, reçetelere uygun boyanarak hazırlanıyor.
HARİTA VE KATALOG
Merkezde ustaların aslına uygun olarak tasarlayıp hazırladığı motifler, "Türk Dokumaları Dünyaya Açılıyor" temasıyla ulusal ve uluslararası platformlarda sergileniyor. Söz konusu dokumaların haritasının çıkarıldığı merkezde, her bir dokuma arşivlenerek katalog haline getiriliyor. Merkezde 6 usta öğretici, 1 öğretmen ve kursiyerlerle üretilen kıyafetler, yurt içi ve yurt dışındaki defilelerde meraklılarının beğenisine sunuluyor. Enstitünün müdürü Şule Aydın, Türk dokuma zenginliğinin unutulmak üzere olduğunu görünce dokuma merkezi projesini hayata geçirmeye karar verdiklerini söyledi.
ANALİZ LABORATUVARI
Anadolu'nun en geniş ürün yelpazesine sahip dokumaları, sandıklardan çıkarıp farklı test ve ölçülerle en kaliteli şekilde ürettiklerini belirten Aydın, şunları kaydetti: "Ege Bölgesi dokumalar açısından çok zengin ve biz bu zenginliğin unutulmak üzere olduğunu gördük. Artık evlerden tezgah sesi de gelmediğini görerek, "bir dokuma merkezi kuralım" dedik. Bu dokuma merkezi, ipliğin kök boyasından dokunmasına, tasarımından üretimine kadar her şeyi kapsıyor. En önemlisi olgunlaşma enstitülerinde de bir ilk olan kumaş test analiz laboratuvarı var. Dokuduğumuz kumaşların en yüksek kalitede olmasını istiyoruz ve bunun için öncelikle burada kumaşlarımızın analizlerini yapıyoruz. Daha sonra tasarımlarını yapıp ürüne dönüştürüyoruz. Bir taraftan öğrencilerimize eğitim vererek gelecek nesillere de bu dokumaları aktarmaya çalışıyoruz."
BOYANIN KÖKÜ EGE'DEN
USTA öğretici Hakan Çağan ise tamamen geleneksel yöntemlerle elde ettikleri kök boyalı iplerle enstitü içerisinde geleneksel motiflerin tekrar hayat bulmasını sağladıklarını anlattı. Yaptıkları araştırmalar sonucunda, ipleri, Ege Bölgesi'nde yetişen bitkilerle, atölyelerde öğütme yöntemiyle elde ettikleri boyaları geleneksel yöntemlerle kazanlarda kaynatıp renklendirdiklerini dile getiren Çağan, "Daha sonra tasarımları yapılan dokumaların, bu iplerle dokumasını gerçekleştiriyoruz. Oluşturduğumuz boyaların reçetelerini geleceğe aktarmak adına her ayrı rengin, her tonun reçetelerini oluşturuyoruz ve bunları arşivliyoruz" dedi.
Çağan, keyfiye, Manisa alacası, Dağküplü peşkir, İzmir tellisi başta olmak üzere 100 civarında motife hayat verdiklerini aktararak, son 8 yılda yurt dışında 20 defile gerçekleştirdiklerini sözlerine ekledi.
