Mezar taşlarından tarihin izini sürüyorlar! 120'ye yakın köy dolaştılar

Manisa Celal Bayar Üniversitesi Tarih Bölümü mezunu 29 yaşındaki Hasancan Eralaca ile halen aynı üniversitede sanat tarihi öğrencisi 25 yaşındaki Mustafa Altınbaş, Turgutlu Belediyesine bağlı Kent Müzesi'ndeki görevlerinin yanı sıra 3 yıldır köy köy dolaşarak eski mezar taşlarını arıyor.

Vatandaşların atalarından kalma mezar taşlarında yazılanları okuması için yardım istediği genç tarihçiler, İzmir ve Manisa'da 120'ye yakın köyde 3 bin civarında mezar taşını temizleyip fotoğrafladı, latin alfabesine çevirisini yaparak kayıt altına aldı.

Çalışmalarını bilimsel makale olarak yayımlayan tarihçiler, Kemalpaşa Belediyesince yayımlanan "Kemalpaşa (Nif) Tarihi Mezar Taşları" kitabının hazırlanmasına da katkı sağladı.

Hasancan Eralaca, AA muhabirine, İzmir'in Kemalpaşa ilçesinde yaşayan bir ailenin talebi üzerine başladıkları mezar taşı inceleme çalışmasının büyük ilgili gördüğünü söyledi.

Yaptıkları çalışmanın çevrede duyulmasıyla ilgi ve talebin arttığını dile getiren Eralaca, şöyle konuştu:

"Bazen ailelerin talepleri üzerine bazen de bizim ailelere ulaşmamız suretiyle bu bilgileri onlarla paylaştık. Osmanlı arşivlerindeki verilerle mezar taşlarından çıkan verileri birleştirdiğimizde özellikle bölgenin köklü ailelerinin, geçmişte Osmanlı'ya ayanlık sistemi dahilinde ya da devlet memurluğu sistemi dahilinde hizmet etmiş büyük ailelerin geçmişlerini açığa çıkardık. Bölgenin sosyal, siyasal, ekonomik durumu hakkında bilgiler de elde etmiş olduk."

Mezar taşlarındaki süslemelerin ve yazı stillerinin dönemlere göre farklılık gösterdiğini, bazı mezar taşlarının dönemin yaşamına dair çok önemli bilgiler verdiğini anlatan Eralaca, gündelik yaşantıya ilişkin yeteri veri sunamayan Osmanlı arşiv belgelerini mezar taşlarından elde ettikleri verilerle harmanladıklarını aktardı.

Eralaca, yaptıkları çalışmaların duyulmasıyla pek çok kişinin kendilerine başvurarak, kitabe ve mezar taşlarının çevirisini istediğini dile getirerek, "Vatandaşların yanında pek çok kurum, kuruluş ve muhtarlıktan, bölgelerinde bulunan ve kaybolmaya yüz tutmuş Osmanlı mezarlarını araştırmamızı isteyenler oluyor. Vaktimiz ve çalışmalarımız elverdiğince bu talepleri olumlu karşılıyoruz." ifadelerini kullandı.

"BAYAT BOYU TAMGASI BULDUK"

İncelemeleri sırasında Turgutlu yakınlarındaki bir köyde 24 Oğuz Boyu'ndan biri olan Bayat Boyu'nun tamgası bulunan bir mezar taşı bulduklarını aktaran Ealaca, şunları kaydetti:

"Tamgalı mezar taşları bu bölgede çok sık görülen taşlar değil. Çünkü Türkler özellikle 13. yüzyıldan sonra büyük oranda yazılı mezar taşı geleneğine geçiş yaptıkları için ve bu bölge Türkler tarafından 14. yüzyılın başlarında fethedildiğinden dolayı buralarda tamgalı mezar taşlarına çok nadiren rastlanıyor. Bu mezar taşının Türklerin bu bölgeyi ilk fethettiği döneme ait olduğunu düşünüyorum."

Sanat Tarihi Öğrencisi Mustafa Altınbaş ise mezar taşlarını okumak için köy köy dolaştıklarını ve olumlu geri dönüşler aldıklarını, bu konuyla ilgili bir kitap hazırlamak istediklerini söyledi.