SİNAN DOĞAN (HABER MERKEZİ)
İzmir Ticaret Borsası'nın (İTB) davetlisi olarak önceki gün İzmir'e gelen ve iş dünyasıyla buluşan İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) Başkanı İbrahim Turhan, İTB'yi dünyanın bir numaralı ticaret borsası olan Chicago Ticaret Borsası'na dönüştürmek istediklerini söyledi. Turhan, başta üzüm olmak üzere çeşitli ürünlerde dünya tarafından baz alınacak fiyatın İTB'de belirlenip, anında uluslararası piyasalara duyurulacak bir model gerçekleştirileceğini söyledi. İTB'nin Pamuk Korbeyi ile Kuru Üzüm Salonu'nu gezen Turhan, buradaki işlemlerin yöntemi ve içeriği hakkında İTB Başkanı Işınsu Kestelli, Başkan Yardımcısı Barış Kocagöz, Yönetim Kurulu Üyesi İlhan Zincircioğlu ve Meclis Üyesi Mehmet Esmer'den bilgi aldı. Turhan, özellikle kuru üzüm işlemlerini uluslararası platforma taşımak için borsa yöneticilerine formül önerdi. Turhan, "Türkiye, dünyadaki fındık üretiminin yüzde 75'ini karşılıyor ama fiyat Hamburg'tan belirleniyor. Kuru üzümde ise, dünyada ikinci ülkeyiz. Fiyat İzmir Ticaret Borsası'nda belirleniyor. Ancak, fiyatı duyurma konusunda sıkıntı var. Üzümün fiyatını öğrenmek isteyen Japon, Brezilya, Şili ya da Güney Afrikalı yatırımcı hangi web sitesine bakıyor? Oysa kuru üzümün hem spotta hem de vadelide fiyatını biz belirleyip anında dünyaya duyurabilmeliyiz" dedi.
ELEKTRONİK İŞLEM
İzmir Ticaret Borsası'nı elektronik işlem platformuyla işlem gören bir organize borsa haline dönüştürmek istediklerini vurgulayan Turhan, bu olunca web sitesi yapmaya bile gerek kalmayacağını açıkladı. Turhan, "Nasıl İMKB'de hisse senetleri fiyatları anında ve herkes tarafından rahatlıkla görülebiliyorsa, üzüm salonunun da aynı sisteme geçmesi gerekiyor. Bu sistemde üzümde biri alış, diğeri satış emri verince hemen görünecek" diye konuştu. Dünyada tarım ürünlerinin fiziksel tesliminin yanı sıra vadeli işlem olarak el değiştirdiğine dikkat çeken Turhan, bir tarım ürününün nihai üreticiye ya da sanayiciye ulaşana kadar 12 defa satıldığını kaydetti. Turhan, "İnşallah bunu yapacağız. İMKB başkanı olarak İzmir Ticaret Borsası'nı, Chicago Borsası gibi yapmak istiyoruz" dedi.
Işınsu Kestelli, İMKB ile henüz bu konuda bir ön çalışma ya da anlaşma yapmadıklarını söyledi. İTB'nin 1891'de yola çıkan 121 yıllık borsa olduğuna dikkat çeken Kestelli, "Sayın Turhan'ın 'İTB'yi Chicago yaparız' sözü bir temenni. Biz dünyanın önde gelen spot borsalarından biriyiz. Aynı zamanda vadeli piyasalar için önemli bir işlevi yerine getiriyoruz. Bu yapımızı değiştiremeyiz. Biz değişmeyi değil geleneksel yapıyı koruyarak gelişmeyi, borsamızı büyütmeyi amaçlıyoruz" dedi.
İTB Meclis Üyesi Mehmet Esmer ise, Türk üzümünün dünyada büyük şansının olduğunu söyledi. Esmer, "Bu kalitedeki üzümü hiçbir ülke üretemiyor. Kuru üzümümüzü en iyi şekilde değerlendirmek istiyoruz" diye konuştu. İMKB Başkanı İbrahim Turhan'ın kuru üzüm için türev piyasasına benzer bir model önerisinde bulunduğunu belirten Esmer, "Kafasındaki modeli oturup konuşmak lazım. Kuru üzüm de farklı bir ürün. Biz hammadde satıyoruz. Eylül'deki üzüm ile şu anki üzüm arasında ciddi bir kalite farkı var. Üzümü eline almadan, hissetmeden kağıt üstünde işlem yapmak zor. Belki yeni model ile ürün lisanslı depolarda değerlendirilebilir. 3 ay sonraki fiyatı şimdiden bilmek mümkün olur. Bütün bunları detaylı ele almak gerekiyor" diye konuştu.
Dünyada bir numara
Chicago Ticaret Borsası 1848 yılında tahil ticaret merkezi olarak kuruldu ve vadeli satış borsalarının gelişimine öncülük etti. Chicago Ticaret Borsası, dünyadaki tahıl, metal ve değerli madenlerin fiyatlarının belirlenmesinde en büyük rolü oynuyor. ABD'nin ikinci finans merkezi olan bu kentte ayrıca Chicago Emtia Borsası da yer alıyor. Chicago Emtia Borsası da 1874 yılında tereyağı ve yumurta borsası olarak kuruldu. Bu borsa, bugün Londra ve New York borsaları ile bağlantılı olarak elektronik ortamda hisse senetleri, faiz oranları, döviz ve hayvancılık ürünlerinin future ve opsiyon işlemlerinin gerçekleştiği dünyanın bu alanda bir numaralı borsası konumunda bulunuyor.
Bursalı'ya ipucu vermişti
İbrahim Turhan, önceki gün geldiği İzmir'de İTB üyeleri ve İzmir iş dünyası temsilcilerine VOB'un İzmir'den İstanbul'a taşınması girişimleri konusunda önemli açıklamalarda bulunmuştu. Turhan, "Ben, kızımı verince kaybetmiyor, tam tersine damat ve erkek evlat kazanıyorum. İstanbul'un finans merkezi olma projesi kapsamında VOB'un gelmesine, İzmir'den kopma gözüyle bakmak doğru değil. Bakarsınız, İzmir de bir damat kazanır..." demişti. Turhan görüştüğü Genel Yayın Yönetmenimiz Şebnem Bursalı'ya bu sözlerini şu sözlerle açmıştı: "Artık günümüzde merkezin nerede olduğu önemli değil. Her işlem on-line hallediliyor. Bu kapsamda, bakarsınız İstanbul'u İzmir'e getiririz. SPK Yasası çıktıktan sonra size daha net birşey söyleyebilirim. Ama şunu kimse unutmasın ki, ne biz ne de hükümet, İzmir'in ve İzmirliler'in rızası olmadan, uzlaşmadan hiçbirşeyi oldu-bittiye getirmekten yana değil."
Turhan'ın bu sözleri VOB'un finans merkezi kent projesi kapsamında İstanbul'a taşınması halinde, İzmir'e bu alanda başka bir proje veya yatırım gerçekleştirileceği beklentisi oluşturdu.
SİNAN DOĞAN VOB'u verip 'dünyayı' mı alacağız?
İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Başkanı İbrahim Turhan, önceki gün Swissotel'de İzmir iş dünyasını 'İMKB-VOB evliliği'ne ikna etmek için oldukça çaba harcadı. Salondakilerin önüne bir dünya haritası serip, meselenin VOB'un İzmir'den taşınması olmadığını anlatan Turhan, Türkiye'yi uluslararası finans merkezi yapmayı hedefleyen "Türkiye Borsası" vizyonunu ortaya koydu.
Toplantının ardından 121 yıllık İzmir Ticaret Borsası'nın tarihi pamuk korbeyini ve üzüm salonunu büyük bir hevesle dolaşan Turhan, kendisine anlatılanları can kulağıyla dinledi. Turhan, İzmir Ticaret Borsası'na üzüm, pamuk gibi tarım ürünlerinin sadece spot değil vadeli şekilde işlem gördüğü, sadece Ege çapında değil uluslararası boyutta etkiye sahip bir vizyon çizdi. Güney Afrikalı veya Şilili bir yatırımcının Alaşehir'in, Salihli'nin kuru üzümünün fiyatını anında öğrenip, İTB'den spot ya da vadeli işlem yapabilmesi gerektiğine dikkat çeken Turhan, İMKB Başkanı olarak İTB'yi Chciago gibi dünya borsası yapma sözü de verdi. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası'nın İzmir'den taşınması bir hükümet kararı olsa dahi, uzun ve yoğun sürecek bir pazarlığın konusu olacağı kesin. İMKB Başkanı'nın sözlerini, pazarlık kapısının açıldığı şeklinde okumak mümkün. İzmir kendi elleriyle yarattığı VOB'u İstanbul'a gelin gönderirken, acaba İMKB'nin desteğiyle tarım ürünleri ticaretinde bir dünya borsasına mı kavuşacak? Yanıtı bekleyen soru bu.
