‘Kültür mirası halıcılık daha çok desteklenmeli’

İzmir Halıcılar ve Yer Döşemecileri Derneği Başkanı Abdullah Naci Ölçen, sektörde yaşanan sorunlar, çözüm önerileri ve değişen dünya koşulları içinde halıcılığın geldiği yer hakkındaki soruları yanıtladı. Ölçen, Türkiye'nin dünya halıcılık sektöründeki potansiyelinin yüksek olduğunu dile getirdi.

■ Halı ve yer döşemeci sektörünün sorunlarını anlatabilir misiniz?

Gelişen teknolojinin sosyokültürel değerlerimizi erozyona uğratmasıyla genç nesilde halının çeyizlik olmaktan çıkıp süs eşyası olarak değerlendirilmesi, yerden ısıtma sistemleri ve doğalgazın yaygınlaşması, bireysel yaşam arzusunun artmasıyla küçülen konutlarda azalan halı ihtiyacı gibi sebeplerin aynı anda bir araya gelmesi, tüketicinin ihtiyaç önceliklerini değiştirdi. Bu sebeple halı sektöründeki işletmelerimizin altyapısı ve ana sermayesi her ne kadar yeterli olsa da, az önce sıraladığımız olumsuz sebeplerden dolayı halının pazar payı oldukça daralmış durumda. Halıcılık sektörümüze çok uygun şartlarda finans gerekiyor. Ama bankalardan uygun kredi bulmakta zorlanıyoruz. Bu faiz oranlarıyla işletmelerimizi yürütmemiz neredeyse imkansız. Son yıllarda geçmişte elde ettiğimiz konut-işyeri otomobil gibi kazanımlarımızı işletmelerimize geri verdik lakin yetmedi. Kepenklerimizi kapatma noktasına geldiğimizin bilinmesini istiyor, uygun şartlarda finans desteği için yasal düzenlemeler yapılmasını bekliyoruz.

■ Sektörün sorunlarının çözümü için atılması gereken adımlar nelerdir?

Yurtdışından alınan Sendikasyon Kredilerinden çok büyük bölümünün kobilere uygun şartlarda aktarılarak, kazancı iyice azalmış kobilerin çok ucuz maliyetli böyle bir destekle ödeme güçlüğünden kurtulmasını, kredi önceliğinin aylık cirosu 100 bin liranın altındaki işletmelere verilmesini, teminat konusunda zorluk çıkarılmamasını, böylece işletmelerimizin zarar eder durumdan sıyrılıp finansal dengeye kavuşmasını istiyoruz. Kamu kurum ve kuruluşlarıyla yapılan sözleşmeler kapsamında kullanılacak kredilerde, banka tarafından çıkarılan güçlük ve engellerin kaldırılması, banka faiz oranlarının, yıllık yenilenen sözleşme bedellerinin, Verimsiz Pos Ücreti, Düşük Ciro Ücreti, İnaktif Pos Bedeli, Üye İşyeri Aylık Ücreti ve buların BSMV'si gibi ayrıca yepyeni başlıklar altında çıkan sürpriz kesintilerin ve bunların oranlarının düşürülmesine yönelik mümkünse yasal düzenleme getirilmesini bekliyoruz.

HAKSIZ REKABETE YOL AÇIYOR

■ Sektörünüzde haksız rekabete yol açan izinsiz işletmeler hakkında ne söylemek istersiniz?

Vergi dairelerinin yeni açılan işyerlerine kuruluş aşamasında yaklaşık 40 gün süre tanıması, belediyelerin ruhsatsız işyerlerine 2 aylık 5 bin lira ceza kesmesi ancak kesilen bu cezanın 1/3'ünün ödenmesinden istifade ile 'Kapatıyoruz', 'Depomuzu Su Bastı', 'Zararına Satışlar' gibi masumiyet algılı sloganlarla tüketicinin iştahını kabartan bazı bencil satıcılar sık sık gündeme geliyor. Yeni açılacak işyerlerinin kuruluş sürecinde yasanın işletmeciye zaman tanınmasından faydalanarak kısa süreli ruhsatsız ve izinsiz satış yapan bu işletmeler bölgesindeki yerleşik esnafın, tüccarın iflahını kesmektedirler. Belediyeler, zabıta ekipleri, kamu kurumları ve medya aracılığıyla haksız rekabetle mücadele ediyorsak da bunun bir usule bağlanmasını istiyoruz. Ruhsat almadan açılan işyerlerinde kısa süreli yapılan izinsiz damping türü halı satışları yasaklanmalı, buraya yasal düzenleme getirilmeli ya da bunlara yeltenenlere ağır parasal cezalar verilmeli.

DİJİTAL TİCARETE DÜZENLEME

■ İnsanların dijital alışverişleri sektörünüzü nasıl etkiledi?

Tüm sektörlerde olduğu gibi bizim sektörümüzde de sanal ticari işletmeler açılmakta, satışa sunulan ürünlerin reklam, tanıtım ve pazarlaması yapılmakta ve satışlar yapılmakta. Bunun olmaması mümkün değildi lakin bu noktada işletmelerin de korunması açısından bazı düzenlemeler yapmak mecburiyetindeyiz. Sanal işletmeler, fiziksel işletmeler gibi muamele görmeli. İşyerlerimizin kurumlar veya gelir vergisi, KDV, belediye reklam ve ilan vergisi, elektrik, su, oda aidatları gibi maliyetleri ortada iken haksız rekabeti önlemek maksadıyla bu kapsamında çok ayrıntılı 'Sosyal medya ticari yasası' düzenlenmelidir. Yeni düzenlemede belirtilen 'İade mallarda kargo ücretinin tüketici tarafından ödenmesi' tek başına çok anlamlı olmayacaktır. Bunun daha köklü kurallarla desteklenmeye ihtiyacı vardır. Sadece şirket unvanıyla sosyal medyada yer alanlara ticari satış izninin tanınması, o şirkete ait sadece vergi dairesine kayıtlı nace kodlarına ilişkin ürünleri satışa sunabileceği bir düzenlemeye gidilmesi' gibi yasal tedbirler alınmalıdır.

Ülkemizin halıcılık potansiyeli nedir?

TEKNOLOJİNİN gelişmesiyle, makine halısının üretim ve ticareti el halısına kıyasla hızlı bir gelişme göstermiştir. Dünya halı pazarının yüzde 84'ü makine halısı, geriye kalan yüzde 16'sı ise el halısı ürünlerinden oluşuyor. 2017'de Türkiye dünya halı ihracatının yüzde 39'unu tek başına karşılayan lider halı ihracatçısı olmuştur. Böylesine önemli başarıları yakalayan ama son zamanlarda ekonomik krizden en fazla etkilenen sektörler arasına giren kültür mirası mesleğimiz halıcılığın; tıpkı inşaat, bilişim ve turizm gibi daha fazla desteklenen sektörler arasında yer almalıdır. Anadolumuzun tanıtımında önemli rolü olan mesleğimizin yeniden şahlanması kapsamında ülkemizin tüm dinamiklerinin yeniden hareketlenmesini ve daha fazla desteklerini bekliyoruz.

MERT ALPDÜNDAR