Emeklilikte Yaşa Takılanlar (EYT) düzenlemesi ile kamudaki sözleşmeli personele kadroyu içeren kanun teklifleri, Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin gündemine gelecek. Yapılan açıklamalara göre EYT'nin 15 Ocak'a kadar Meclis'ten çıkarak yasalaşması ve hak edenlerin ilk maaşlarını 1 Şubat'ta alması beklentiler dahilinde. Tabii yaşanacak yoğunluk nedeni ile emekliler maaşlarını geç de olsa ilerideki tarihlerde toplu olarak alabilecek. Meclis, Cumhuriyet'in 100. yılı olan 2023'e önemli konuları ele alacağı yoğun gündemle başlayacak.
İLK TOPLANTI YARIN
Meclis, yeni yılda da toplumun ihtiyaç ve beklentilerini karşılayacak yasama çalışmalarını sürdürecek. TBMM Genel Kurulu, 2023'ün ilk toplantısını 3 Ocak Salı günü (yarın) gerçekleştirecek. TBMM Başkanlığı İdari Teşkilatı bünyesinde sözleşmeli çalıştırılan personele, iş sonu tazminatı ödenebilmesine imkan tanıyan kanun teklifi, Plan ve Bütçe Komisyonunda ele alınacak. Aynı şekilde ekonomiye yönelik önemli düzenlemeler içeren kanun teklifleri, Meclis Başkanlığına sunulacak. Öte yandan 7. Yargı Paketi'ni içeren kanun teklifi de yeni yılda Meclis'e sunulacak yeni düzenlemeler arasında yer alıyor.
SÜREÇ BAŞVURUYLA BAŞLAYACAK
Emeklilikte Yaşa Takılanlar'ın (EYT) şartları belli oldu. 4A kategorisinde SSK'lılar 5 bin gün prim, erkeklerde 25 ve kadınlarda 20 yıl çalışma süreleri şartını taşıyanlar yaşa bakılmaksızın emekli olabilecekler. 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olanlara 1999 düzenlemesi öncesinin hakları sigortalıya tekrar sağlanacak. EYT'ye başvuru süreci de 2 milyon 250 bin emekli adayının e-Devlet'e girerek başvuru yapmaları ile başlayacak. 8 Eylül 1999 öncesi sigorta girişi olup diğer şartları henüz tamamlamayan yaklaşık 3,45 milyon kişi de belirtilen sigortalılık süresini tamamladıklarında emekli olmayı hak edecek. EYT yasası çıktıktan sonra yaş şartı dışındaki şartları tamam olanların; örneğin primi ve sigortalılık süresi tamam olanların maaş hesapları, diğer tüm emekli aylığı bağlananlar gibi, 1999 yılı öncesi, 1999 yılı - 2008 arası ve 2008'den sonraki dönem olmak üzere 3 dönem üzerinden yapılacak.
3 DÖNEM İÇİN HESAPLAMA
Bu 3 dönemdeki hesaplar yapılıp birleştirilerek emeklinin maaşı ortaya çıkacak. Kısacası emekli maaşı hesaplaması yapılırken sigortalılık dönemindeki tüm kazançlar dikkate alınacak. Kişilerin çalıştıkları yıllar, aylık kazançları, çalışma süreleri, yaş beklerken ödenen fazla primler ve işe ara verip vermemiş olmaları emekli maaşı hesaplanırken ödenecek tutarı ortaya çıkaracak. Maaş hesaplanırken ilk olarak 1999 öncesindeki gün ve kazançlar dikkate alınacak ve aylık bağlama oranı ile çarpılacak. Burada çıkan rakam bugüne güncellenecek. Daha sonra 1999 ile 2008 arasındaki dönem için de yine aylık bağlama oranı ve yeni güncelleme katsayıları kullanılacak. Burada büyüme oranı devreye giriyor. 2008 sonrası için ise yine farklı bir aylık bağlama oranı ve büyüme hızının yüzde 30'u alınacak. Bir önceki yılın enflasyon oranı da kullanılacak. Böylece bu 3 hesap toplanarak emekli maaşı oluşturulacak. EYT'ye tabi olanlar da temelde bütün emekliliğe hak kazanmışlar gibi prim gün sayısının çok olmasına bağlı olarak değil SGK'ya bildirilen prime esas kazanca göre maaş alacak. Yani brüt maaşı yüksek olanlar daha fazla emekli maaşı alacak. Yüzde 63,63 oranı kullanılırsa düşük emekli maaşı 5.409 TL olacak. Yani EYT ile emekli olacak hak sahibi en düşük 5.400 TL civarında bir ücret alacak.
AYLIK BAĞLATAN KIDEMİNİ ALACAK
Bu hafta Meclis'e gelecek yasa teklifi kapsamında yaş dışındaki prim günü, sigorta süresi şartını yerine getiren 2 milyon 250 bin kişi kanunun yürürlüğe girmesinin ardından emekli dilekçesini verebilecek. EYT'li çalıştıran işletmelere yönelik Kredi Garanti Fonu destekli kredi paketi devreye alınacak. Kıdem tazminatı desteği doğrudan çalışanın hesabına yatırılacak. Yasayla kıdem tazminatını almadan çalışmaya devam edenlere kendi isteği ile ayrıldığı dönemde son ücret üzerinden ödeme yapılarak hak kaybı önleniyor. İşyerinde en az bir yıl çalışıp işten çıkarılan herkesin kıdem tazminatı hakkı bulunuyor. Sigortasız çalışmalarını belgeyle kanıtlayanlar hizmetlerinin tespitini isteyerek hem geriye dönük olarak sigortalılığını sağlayabiliyor hem de kıdemini alabiliyor.
