TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında, Hazine ve Maliye Bakanlığı ile bağlı kuruluşların 2024 yılı bütçesini görüşmek üzere toplandı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bakanlığının bütçesinin sunumunu yaptı. Bakan Şimşek, küresel ekonomide zorlukların devam ettiği bir dönemden geçildiğine dikkat çekerek, "Küresel ekonomi son yıllarda pandemi, Ukrayna'da yaşanan savaş ve jeopolitik gerginlikler gibi art arda gelen şoklara maruz kalmıştır. Pandemi sonrasında ortaya çıkan arz-talep dengesizlikleri, tedarik zincirlerindeki bozulmalar ve savaşın neden olduğu emtia fiyat artışları tüm dünyada enflasyonun yükselmesine neden olurken; enflasyonla mücadele için uygulanan parasal sıkılaşma ekonomik aktiviteyi yavaşlatmıştır" dedi.
'KÜRESEL TİCARET ARTIŞI YAVAŞLADI'
Küresel ticaret artışının 2023 yılında belirgin şekilde yavaşladığını aktaran Bakan Şimşek, "Bunda, büyümedeki yavaşlamanın yanı sıra talep kompozisyonunun hizmetlere doğru kayması etkilidir. ABD ve Çin arasındaki jeostratejik rekabet ve diğer jeopolitik gelişmeler korumacı politikaları artırmıştır. Küresel finansal kriz öncesinde ticaret üzerindeki yeni kısıtlama sayısı 500'ün altında iken, geçen sene 3 bine ulaşmıştır. Son 20 yıla baktığımızda büyümenin 1,4 katı olan küresel ticaret artışının, önümüzdeki dönemde sadece büyüme kadar gerçekleşmesi, zayıf ticaret görünümünün devam etmesi beklenmektedir" dedi.
Küresel enflasyonun, 2022 yılında son 25 yılın en yüksek seviyesine ulaşarak yüzde 8,7 olarak gerçekleştiğini belirten Bakan Şimşek, "Uygulanan sıkı para politikalarıyla 2023'te yüzde 6,9'a gerilemesi beklenen enflasyon, halen uzun dönem ortalamasının oldukça üzerindedir. Enflasyonun 2024 yılında yüzde 5,8'e gerilemesi beklenmektedir. Bu nedenle sıkı parasal duruşun bir süre daha devam etme ihtimali bulunmaktadır" diye konuştu.
'BÜYÜME BEKLENTİMİZ YÜZDE 4,4'
Türkiye ekonomisine ilişkin değerlendirmelerde bulunan Bakan Şimşek şöyle dedi:
"Ülkemizde daha dengeli, daha kapsayıcı ve sürdürülebilir yüksek büyüme ile kalıcı refah artışını hedefliyoruz. Türkiye ekonomisi, zorlu küresel koşullar ve jeopolitik gerginliklere rağmen 2022 yılında yüzde 5,5 büyümüştür. Bu yılın ilk yarısında asrın felaketi olan depreme rağmen yüzde 3,9'luk büyüme kaydedilmiştir. Ancak mevcut büyüme iç talep kaynaklı olup ekonomide yeniden dengelenme ihtiyacı söz konusudur. Önümüzdeki dönemde net ihracatın pozitif katkıda bulunduğu daha dengeli bir büyümeyi hedefliyoruz. Bu dönemde kalıcı fiyat istikrarını hedeflerken; yatırımları, istihdamı, üretimi ve ihracatı da önceliklendirmeye devam ediyoruz. Büyüme beklentimiz 2023 yılında yüzde 4,4; 2024 yılında ise yüzde 4'tür. Program dönemi sonunda yüzde 5 büyüme ile milli gelirin 1,3 trilyon doları aşmasını, kişi başı milli gelirin ise 14 bin 855 dolara yükselmesini hedefliyoruz."
'FİYAT İSTİKRARI EN ÖNEMLİ ÖNCELİĞİMİZDİR'
Bakan Şimşek, fiyat istikrarının en önemi öncelikleri olduğunu vurgulayarak, "Enflasyonu kalıcı olarak düşürmek ve fiyat istikrarını sağlamak için Merkez Bankası parasal duruşunu sıkılaştırmıştır. Politika faiz artışı, seçici kredi ve miktarsal sıkılaştırma tedbirleri ile desteklenmektedir. Önümüzdeki dönemde para, maliye ve gelirler politikası eşgüdüm içerisinde yürütülecek; üretim, rekabet ve verimliliği artırıcı yapısal reformlar hayata geçirilecektir. Orta Vadeli Program'da (OVP) 2023 yıl sonunda yüzde 65 olarak öngörülen enflasyonun; 2024'te yüzde 33'e, 2025'te yüzde 15,2'ye ve 2026'da yüzde 8,5'e düşmesi beklenmektedir" dedi.
Bakan Şimşek, 2022 yılında 254,2 milyar dolar ile rekor kıran ihracatın, bu yıl 255 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmesinin beklendiğini aktararak, "Ticaret ortaklarımızdaki zayıf büyüme, 2023 yılı ihracatımızın sınırlı kalmasında belirleyici olmuştur. Aynı zamanda depremin doğrudan ve dolaylı etkileri nedeniyle, ihracatın olması gerekenden 6 milyar dolar daha düşük kaldığını tahmin ediyoruz" dedi.
'EXİMBANK'A FİNANSMAN ÇALIŞMALARIMIZ DEVAM EDİYOR'
Eximbank'ın sermayesini Temmuz ayında yüzde 49 artırarak 20,6 milyar liraya yükselttiklerine dikkat çeken Bakan Şimşek, "Ayrıca Eximbank'a 3 milyar dolar yurt dışı finansman imkanı sağlamaya yönelik çalışmalarımız devam etmektedir. Merkez Bankamız, ihracatçıların finansmana erişimini desteklemek için günlük reeskont kredi limitini 10 kat artırarak 3 milyar liraya yükseltmiş olup, ihracatçılara piyasa koşullarının altında bir maliyetle finansman sağlamaktadır" dedi.
'CARİ AÇIK DÜŞÜŞ TRENDİNE GİRMİŞTİR'
Bakan Şimşek, ithalatın 2023 yılında yüzde 0,9 artarak 367 milyar dolara yükselmesini beklediklerini, 2024 yılında ise ithalatın 372,8 milyar dolar seviyesinde gerçekleşmesini öngördüklerini aktardı. Şimşek, "Böylece, 2023 yılında 112 milyar dolar olarak gerçekleşmesi öngörülen dış ticaret açığının, 2024 yılında 105,8 milyar dolara düşmesini bekliyoruz. Artan hizmet ihracatı cari işlemler dengesine olumlu yansımıştır. Enflasyon ile mücadelede attığımız adımlar ile sağlanacak yeniden dengelenme, mevduat faizlerindeki artışla birlikte azalması beklenen altın ithalatı ve geçen seneye göre düşen enerji fiyatlarının etkisiyle cari açık düşüş trendine girmiştir. Cari açığın GSYH'ye oran olarak sırasıyla yüzde 4 ve yüzde 3,1 gerçekleşmesini öngörüyoruz" dedi.
Şimşek, Türkiye'nin 2022 yılında dünyada en çok turist ağırlayan 4'üncü ülke olduğunu aktararak, "Bu yıl Ocak-Eylül döneminde turizm gelirleri yıllık yüzde 20 artarak yaklaşık 42 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. Bu artışta, yürütülen pazar ve ürün çeşitlendirme politikaları ile tanıtım faaliyetleri etkili olmuştur. Turizm gelirlerinin 2023 yılında 55,6 milyar dolar, 2024'te ise 59,6 milyar dolar olmasını bekliyoruz" değerlendirmesinde bulundu.
'MALİ DİSİPLİNİ YENİDEN TESİS EDİYORUZ'
Bakan Şimşek, ekonomi politikalarını belirlerken, mali disiplini yeniden tesis ettiklerini vurgulayarak, "Program dönemi sonunda bütçemizde faiz dışı fazla vermeyi ve bütçe açığımızın milli gelire oranını Maastricht Kriterine uyumlu olarak yüzde 3'ün altında tutmayı hedefliyoruz. Tek seferlik deprem harcamaları hariç, bu oranın yüzde 2,1'e gerileyeceğini tahmin ediyoruz. Kamu maliyesi uygulamalarını şeffaf, tutarlı, öngörülebilir ve uluslararası normlara uygun bir şekilde yürüteceğiz. Maliye politikamızı para politikasıyla eşgüdümlü yürütüyoruz. Mali disiplini tekrar tesis edip bütçe açığını düşürerek enflasyonla mücadeleye destek vereceğiz" dedi.
'DEPREM KAYNAKLI İHTİYAÇLARIN GİDERİLMESİ ÖNCELİĞİMİZDİR'
Deprem felaketi sonrasında yaraların hızla sarılmasına ve etkilenen bölgelerin tekrar kalkındırılmasına yönelik tüm ihtiyaçları karşıladıklarını anlatan Bakan Şimşek, "Deprem kaynaklı ihtiyaçların giderilmesi önceliğimizdir. Bu yıl için öngördüğümüz deprem kaynaklı harcamalar 762 milyar lira olup, milli gelirin yaklaşık yüzde 3'üne tekabül etmektedir. 2024 yılında ayırdığımız kaynak ise 1 trilyon 28 milyar lira olup, milli gelirin yüzde 2,5'i seviyesindedir" dedi.
'ÇALIŞAN VE EMEKLİLERİ ENFLASYONA EZDİRMEYECEĞİZ'
Bakan Şimşek ayrıca; çalışanları ve emeklileri enflasyona ezdirmediklerini belirtirken, bundan sonra da ezdirmeyeceklerini söyledi. Bakan Şimşek, AB tanımlı borç stokunun düşük seviyede olduğunu, AB tanımlı genel yönetim borç stokunun milli gelire oranının, 2023 yılı sonunda yüzde 33,3 ile yüzde 60 olan Maastricht kriterinin oldukça altında gerçekleşmesini beklediklerini söyledi. Sağlıklı politika uygulamaları sayesinde Türkiye'nin risk priminin düştüğünü kaydeden Bakan Şimşek, "Mayıs ayında 700 baz puana yükselen ülke risk primimiz, uyguladığımız rasyonel politikalar sayesinde 400 baz puan civarına gerilemiştir" dedi.
VERGİ GELİRLERİ VE BEKLENTİLER
Bakan Şimşek, vergi gelirlerine ilişkin rakamları da paylaşarak, "2022 yılında yüzde 84 olan vergi gelirlerinin bütçe içindeki payının 2024 yılında yüzde 87,8 olmasını bekliyoruz. 2022 yılında yüzde 18,7 olarak gerçekleşen merkezi yönetim bütçe gelirlerinin milli gelire oranının, 2024 yılında yüzde 20,5 olmasını öngörüyoruz. Aynı dönemde yüzde 15,7 olan vergi gelirlerinin milli gelire oranının ise yüzde 18 olarak gerçekleşmesini bekliyoruz" açıklamasında bulundu.
2023-2025 dönemine ilişkin Kayıt Dışı Ekonomiyle Mücadele Eylem Planını kararlılıkla uyguladıklarını vurgulayan Bakan Şimşek, "Vergi incelemelerinde, mükellef haklarına gerekli özeni göstermeye devam ederek, mükelleflerin mevzuatın kendilerine tanıdığı tüm hakları eksiksiz bir biçimde kullanabilmeleri için gerekli tedbirleri alıyoruz" değerlendirmesinde bulundu.
'MALİ SUÇLARLA MÜCADELE TEMEL ÖNCELİĞİMİZ'
Bakan Şimşek, mali suçlarla mücadelenin temel öncelikleri olduğunu söyleyerek, "Sağlıklı bir finansal sistem, ekonomik büyüme ve kalkınma için hayati önem taşıyor. Bu nedenle suç gelirlerinin aklanması ve terörizmin finansmanı ile mücadele rejiminin güçlendirilmesine yönelik çalışmaları yoğun bir şekilde sürdürüyoruz. İnceleme, araştırma, analiz ve değerlendirmeleri etkin bir biçimde yürütüyoruz. Mali Eylem Görev Gücü (FATF) tarafından paylaşılan rapora göre, ülkemiz 40 FATF standardının 39'u ile uyumludur" dedi.
