Emekli aylığı, çalışanın ortalama aylık kazancı ile aylık bağlama oranının çarpımı sonucunda bulunan tutar olup bunda prime esas kazanç önemli rol oynuyor. Aylık bağlama oranı ise sigortalının malullük, yaşlılık, ölüm sigortalarında toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için yüzde 2 uygulanıyor.
20 BİN LİRAYI GEÇEBİLİR
İşçi, memur, esnaf statüsünden emekli olup destek primi ödeyerek çalışmaya devam edenlerin aylıklarını artırması için çeşitli formüller bulunuyor. Geçmişi asgari ücretten gelen bir kişi sonraki yıllarda tavan kazançtan prim yatırırsa ilerde alacağı emekli ayılığını 20 bin liranın üzerinde de artırabilir. Farklı sosyal güvenlik statülerinde çalışanların son 3.5 yılda SSK'dan emekli olması halinde kazancı da yükselir. İster SSK'lı olsun ister Bağ-Kur'lu primini tavandan SGK'ya kazanç bildirenlerin her ay için ileride alacakları aylık da artar. Emekli olduktan sonra aylığını kestirip çalışmaya devam edenler ise aylığını yükseltebilir. Yeni aylığın eskisinden daha yüksek olması için uzun bir süre ve yüksek prim ödenmesi gerekiyor.
MATRAHIN ARTMASI ŞART
Uzun yıllar çalışmak, prim gün sayısının çok fazla olması yüksek aylık almak için yeterli bulunmuyor. Önemli olan prime esas kazancı yüksek gösterilmesidir. İki işte birden çalışanların mutlaka ikinci iş için de prim yatırması gerekiyor. SGK'ya bildirilen matrah artınca emekli aylığı da yükseliyor. Prim, ikramiye gibi ek ödemelerinizin prime esas kazanca eklenerek gösterilmesinde fayda var. Birden fazla yerde sigortalı çalışıyorsanız primi mutlaka yatırın. Prime esas kazancınız dolayısıyla aylığınız artar. Emeklilik öncesi 3.5 yıl çok önemli. İmkanınız varsa son 3.5 yıllık primlerinizi SSK'lı olarak tavandan yatırarak (Bugün itibariyle 56 bin 27 lira) aylık yükseltilebilir. Borçlanmaların sosyal güvenlik tavanı üzerinden yapılması da emekli aylığını artırır.
DESTEK PRİMİNİN ETKİSİ
Sosyal güvenlik destek priminin emekli aylığına katkısı bulunmuyor ancak emekli bir işçi için büyük bir avantaj sağlıyor. Destek primi ödeyerek çalışan emekliler bir iş kazası, meslek hastalığı geçirdiğinde bir anlamda ikinci aylık bağlatabiliyor. İş kazası, meslek hastalığı nedeniyle yüzde 10'dan fazla işgücü kaybı olan emekli işçiye iş göremezlik geliri bağlanıyor. Meslekte kazanma gücü kaybı ne kadar yüksekse iş göremezlik geliri de ona göre artıyor.
EMEKLİ AYLIĞI HESABI NASIL YAPILIYOR?
Türkiye'de sosyal güvelik sistemi çok sık değiştiği için emekli maaşı hesaplamalarında da farklı uygulamalar bulunuyor. Bugün emekli maaşı hesaplanırken üç ayrı dönem dikkate alınıyor. (9 Eylül 1999 öncesi çalışılan dönem/9 Eylül 1999-1 Ekim 2008 arası çalışılan dönem/1 Ekim 2008 sonrası dönem.) Emekli ve memur maaş, aylık zammı Ocak-Temmuz aylarında 6 aylık enflasyon farkı oranına göre belirleniyor. Ocak ayında Aralık ayı enflasyon rakamlarının açıklanmasıyla birlikte Haziran ayına göre 6 ayda yaşanan enflasyon artışına göre hesap yapılıyor; Enflasyon farkı=maaş/ücretlerdeki artış oranı-enflasyon oranı sonucunda (-) negatif, enflasyon farkı=enflasyon oranı-maaş/ücretlerdeki artış sonucunda (+) çıkması pozitif sayı olması durumunda maaş, ücretlere "enflasyon farkı" olarak ilave yapılıyor.
