Nahyan’ın Ankara ziyaretinin iç yüzü

Türkiye ve Birleşik Arap Emirlikleri arasında yıllardır sorunlu olan ilişkilerde geçtiğimiz hafta önemli bir adım atıldı. İki ülke ilişkilerinde normalleşme olarak yorumlanabilecek kritik bir ziyaret gerçekleşti. Abu Dabi Veliaht Prensi Şeyh Muhammed bin Zayid Al Nahyan, Ankara'ya gelerek Başkan Recep Tayyip Erdoğan ile görüştü. Kritik ziyarette iki ülke arasında 9 farklı alanda önemli anlaşmalara imza atıldı. Dış basının da yakından takip ettiği ziyaretin zamanlaması oldukça dikkat çekti.

BİRÇOK SORUNLU ALAN VAR
15 Temmuz hain darbe girişimindeki rolü tartışma konusu olan ve Ortadoğu'daki birçok sorunlu alanda ayrılıkları bulunan Ankara ve Abu Dabi'nin ilişkilerinin bu görüşmeden sonra nasıl evrileceği ile ilgili yorumlar yapılırken, görüşme talebinin ülkesinde darbeyle yönetimi kaybetme endişesi yaşayan prens Nahyan'dan geldiği biliniyor.

İSRAİL İLE NORMALLEŞME
Son dönemde İsrail ile ilişkilerde normalleşme adımları atıp anlaşmalar yapan BAE'nin uzun zamandır sorunlu ilişkileri olan Ankara ile de temasa geçmek istemesinin ardında yatan nedenler elbette sorgulanacak. Ancak Prens Nahyan'ın İsrail'le normalleşme karşılığında İslam ülkeleriyle giderek gerginleşen ilişkilerinin neticesi olarak Ankara'ya yaklaştığı yorumları oldukça fazla... Hatta Ortadoğu'da İsrail ile düşmanlığı giderek keskinleşen İran'ın saldırı tehditleri nedeniyle Nahyan ailesinin Türkiye'yi arkasına almak istediği konuşuluyor. Bu nedenle Birleşik Arap Emirlikleri'nin uzun süredir fonladığı FETÖ'cülere 2021 Aralık ayından itibaren yaptığı yardımlarını keseceğini ilettiği iddiası ilişkilerin normalleşmeye doğru gittiği görüşünü de güçlendiriyor. Ayrıca gazeteci Cemal Kaşıkçı cinayeti nedeniyle ilişkilerimizin sorunlu olduğu Suudi Arabistan'ın da önümüzdeki günlerde Türkiye ile temasa geçeceği iddiaları var.

ABD-ÇİN ARASINDA ÇEKİŞME
Bir başka iddia ise Çin'in BAE'de yaptığı yatırımlar yoluyla ülkedeki Amerikan üstleriyle ilgili bilgi sağlama planını devreye alması... Çin'in bölgedeki faaliyetlerini kontrol etmesini istemeyen ABD yönetiminin BAE'ye yönelik tutumunu sertleştirdiği bu nedenle de Prens ve ailesinin güvenlik endişelerini gidermek için Ankara'dan yardım istediği öne sürülen bir başka iddia. Her ne kadar başta ana muhalefet olmak üzere bazı kesimler tarafından Türkiye'nin son dönemde döviz kurları ve faiz üzerinden uğradığı saldırılar bu kritik ziyaretin ana sebebi olarak gösterilse de bu iki senaryonun gerçek olma ihtimali oldukça yüksek gibi görünüyor.

PETROL DIŞINDA YENİ YATIRIM ALANLARI ARIYOR
BAE'NİN ekonomik yatırımlar vasıtasıyla Türkiye üzerindeki siyasi nüfuzunu arttırma isteği ile diplomatik ilişkileri yoluna koymak istediği düşünülüyor. Sağlık, enerji, medya, savunma sanayi gibi sektörlerle yakından ilgilenen BAE'li yatırımcılar, Türkiye'de bu alanlar konusunda araştırmalar yapıyor. Diğer taraftan BAE'nin petrole dayalı olmayan bir ekonomi tesis etmeye çalıştığı ve bu amaçla yapay zeka dahil ileri teknoloji, fosil yakıtlar dışındaki
kaynaklardan enerji üretme turizm ve ülkeyi ticaret merkezi yapma gibi hedeflerle büyük yatırımlar planladığı biliniyor.

İSRAİL İLE NORMALLEŞME SÜRECİ DİKKAT ÇEKİCİ
BAE'NİN Türkiye ile de karşı karşıya gelmesine neden olan en dikkat çekici çıkışı İsrail ile normalleşme sürecini başlatması oldu. Arap ülkelerinin birçoğu ile resmi olarak ilişkisi bulunmayan ve bu ülkelerin hava sahalarını kullanamayan İsrail kadar BAE için de yeni bir dönem başladı. Karşılıklı yatırımlar, teknoloji paylaşımı, turizm, diplomatik ilişkilerin geliştirilmesi, ortak petrol nakil hattı projeleri dahil birçok alanda işbirliğinin önünü açan bu süreç, BAE'nin bölgedeki pozisyonunu da güçlendirdi

İKİ ÜLKE ARASINDAKİ SORUNLU BAŞLIKLAR
■ Türkiye ile BAE bugüne kadar birçok konuda karşı cephelerde yer aldı. Bunlardan ilki Mısır'da Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi'nin darbe ile devrilmesi. BAE, Mısır'da darbe ile yönetimi alan Sisi'ye arka çıkarken, Türkiye darbenin karşısında durdu. ■ Abu Dabi yönetimi, Doğu Akdeniz'de Kıbrıs ve Yunanistan'ın yaptığı askeri tatbikatlara da katıldı. ■ İki ülke, Libya'da çıkan iç savaşta da farklı noktalarda durdu. Bu farklılık Suriye, Yemen ve Somali'de de aynı şekilde devam etti. ■ BAE ile birlikte 3 Arap ülkesi 2017'de Katar'a ambargo kararı alırken Türkiye Katar'ın yardımına koştu. Ülkemizden yapılan ihracatla ambargo kırılmaya çalışıldı. ■ BAE ile İsrail arasında diplomatik ilişkiler hızlanırken, iki taraf arasında askeri anlaşmalar da imzalandı. Türkiye ve bölgedeki İslam ülkeleri BAE'yi 'Filistin davasına' ihanetle suçladı. ■ Türkiye, FETÖ'nün 15 Temmuz darbe girişimi nedeniyle BAE'ye suçlamalar yöneltirken, 2020'de Prens Nahyan'ın danışmanlarından Muhammed Dahlan için kırmızı bülten talebinde bulundu. Dahlan'a '15 Temmuz darbe girişimini finanse etmek, anayasal düzeni zorla değiştirmeye teşebbüs etmek' suçlamaları yöneltildi. ■ İki ülke arasındaki son olay ise Türkiye'de organize suç örgütü lideri olmak suçundan aranan Sedat Peker'in bu ülkede bulunması.

ZÜMRÜT YILMAZ