Yeni dünya düzeninin yeni jeopolitik safları gelişiyor

KONUK YAZAR BÜLENT ERANDAÇ YAZDI
20'nci yüzyıl düzeni 1 ve 2'nci Dünya Savaşları'ndan sonra yerine oturmuştu.
1945 yılında bir araya gelen ABD Başkanı Roosevelt, İngiltere Başbakanı Churchill ve Sovyetler birliği Devlet Başkanı Stalin dünyayı paylaştılar. Batının liderliğini Amerika'nın, doğunun liderliğini Sovyetler Birliği yapması kurgulanmıştı.
Batı güvenlik teşkilatı NATO 1949'da doğu güvenlik teşkilatı Varşova Paktı 1952'de kuruldu.
Sovyerler Birliği'nin dağıldığı 1990'a kadar NATO Varşova orduları 44 yıl hiç karşılıklı savaşmadı.
Yani Amerika Avrupa orduları ile sovyetler birliği orduları karşılıklı hiç savaşmadı ama başka ülkeleri savaştırdılar.
İKİ KUTUP BAŞI VAR
NATO düşman aramaya başladı. 2000'li yıllara girdikten sonra 21'inci yüzyıl düzeni inşası başladı. Yine iki kutup başı var.
Amerika, Avrupa, NATO bir tarafta, karşısında Çin, Rusya, Brics gelişiyor.
NATO 32 ülkeye çıktı. Daha da büyüme hazırlığında. İsveç, Finlandiya alındı. Güney Kore, Japonya, Ürdün ve Kıbrıs rumları düşünülüyor. Çin, Rusya'nın başını çektiği Doğu bloku Brics'te büyüyor. Haziran 2006'da St.
Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu'nda Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin'in bir araya gelmesiyle kurulan BRICS, 2010'da Güney Afrika'nın, bu yıl da Mısır, Etiyopya, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri'nin (BAE) katılımıyla çok uluslu bir yapı haline geldi.
40'tan fazla ülke, BRICS'e katılım için başvuru yaptı.
Kardeşimiz Azerbaycan BRICS'e üyelik için başvuruda bulundu. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in 18- 19 Ağustos'ta Azerbaycan'a gerçekleştirdiği resmi ziyaret kapsamında kabul edilen ortak bildiride de Rusya'nın Azerbaycan'ın BRICS'e katılmasını desteklediği belirtilmişti.
Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan da Türkiye'nin BRICS üyeliğini düşündüğünü açıklamıştı. Türkiye'nin NATO ülkesi olduğu düşünülürse kilit ülke konumu dikkati çekiyor.
SAFLAR DAHA OTURMADI
BRICS BÜYÜMESİNİN ARKA PLANI... İKİ KUTUP DA TÜRKİYE PEŞİNDE.... BRICS artık 10 uluslu bir yapı haline geldi. BRICS'in küresel ekonomideki payı artıyor. Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre, bu yıl katılan beş yeni ülkeyle birlikte BRICS'in ekonomik büyüklüğü 29,5 trilyon doları geçerken, küresel ekonomideki payı da yüzde 28'e çıktı. Çin, 18,5 trilyon dolarlık ekonomisiyle birliğin bu alanda açık ara lideri konumunda. Hindistan 4,1 trilyon dolar, Brezilya 2,2 trilyon dolar, Rusya 1,9 trilyon dolar, Suudi Arabistan ise 1,1 trilyon dolar büyüklükteki ekonomileriyle Çin'i takip ediyor.
Üye diğer ülkelerden BAE 536 milyar dolar, Güney Afrika 401 milyar dolar, İran 386 milyar dolar, Mısır 257 milyar dolar ve Etiyopya 192 milyar dolar ekonomik büyüklüğe sahip. Genişleyen yeni BRICS'in toplam nüfusu ise yaklaşık 3,5 milyara çıkarken bu da dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 44'üne tekabül ediyor.
BRICS'in enerjideki rolü Suudi Arabistan, BAE ve İran ile artacak. Halihazırda dünyanın en büyük petrol üreticisi ve ihracatçılarından Rusya'yı bünyesinde bulunduran BRICS'in küresel petrol piyasasındaki konumu, Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) kilit üyeleri Suudi Arabistan, BAE ve İran'la birlikte güçlenecek.
OPEC verilerine göre, genişleyen birliğin petrol üretimi günlük 45 milyon varile, bir başka deyişle, dünya ham petrol üretiminin yaklaşık yüzde 45'ine çıktı. Doğal gaz rezervlerinde ise BRICS'te artık Rusya'nın yanı sıra dünyanın en çok rezerve sahip yedi ülkesi arasında yer alan İran, Suudi Arabistan ve BAE de bulunacak.
Rusya ile OPEC grubu arasında son yıllarda artan işbirliğinin BRICS ekseninde derinleşmesi beklenirken, "petro-dolar" sisteminde de bazı değişimler yaşanabilir. Suudi Arabistan ve Körfez ülkelerinin Çin ile petrol ve gaz ticaretinin Şangay Borsası'nda ve Çin yuanı üzerinden yapılması, ABD dolarının küresel enerji piyasasındaki hakimiyetini azaltacak ek bir hamle olarak yorumlanıyor. Dünyanın en büyük petrol ihracatçılarını içeren BRICS, aynı zamanda en büyük ithalatçılarından Çin ve Hindistan'ı da içeriyor ve bu iki ülke, G7 ülkelerinin Rus petrolüne uyguladığı tavan fiyat yaptırımına da katılmıyor.
DOLARSIZLAŞMANIN HIZLANMASI BEKLENİYOR
Bu adımların BRICS nezdinde artma ihtimali bulunurken, Rusya'nın da Çin ve Hindistan'la enerji ticaretinde ruble, yuan ve rupinin payı Batılı ülkelerin yaptırımları nedeniyle önemli oranda arttı. Doların rezerv para statüsü, ABD'ye ucuz finansman ve mali yaptırım şeklinde avantaj sağlarken, BRICS'in "dolarsızlaşma" adımları söz konusu avantajları sekteye uğratabilir.
BRICS, IMF ve Dünya Bankası'na alternatif yaratmak ve üye ülkelerdeki dolarsızlaşma sürecini desteklemek için 2015'te Yeni Kalkınma Bankası'nı (NDB) kurdu.
Brezilya'nın eski devlet başkanı, NDB Başkanı Dilma Rousseff, geçen yıl yaptığı açıklamada, banka tarafından verilen kredilerin yaklaşık yüzde 30'unun yerel para birimlerinde yapıldığını ve küresel finans sisteminin yerini artık "çok kutuplu bir sistemin alacağı" değerlendirmesinde bulunmuştu.
BRICS ülkelerindeki merkez bankalarının altın rezervleri de özellikle "dolara alternatif para birimi" tartışmaları ekseninde gündeme gelen bir başka unsur olarak ön plana çıkıyor.
Birlik nezdinde ortak yeni bir rezerv para birimi kurulmasına yönelik tartışmalar sürerken, Putin, BRICS'in bu konuda çalışmalar yürüttüğünü ancak bunun kolay bir süreç olmadığını, zaman alacağını söylemişti.
Putin, yeni bir rezerv para birimi yerine devletler arasındaki ödemeleri sağlamak için bir sistem kurmanın daha önemli olduğu değerlendirmesini de yapmıştı.
Dünya Altın Konseyi (WGC) verilerine göre Rusya 2 bin 332 tonla BRICS'te en çok altın rezervine sahip ülke konumunda.
Onu 2 bin 10 tonla Çin, 797 tonla Hindistan takip ediyor.
Suudi Arabistan 323 ton, Brezilya 129 ton, Mısır 125 ton, Güney Afrika 125 ton ve Birleşik Arap Emirlikleri 75 ton altın rezervine sahipken, resmi olarak bildirimde bulunmayan İran'ın 325 ton, Etiyopya'nın ise 100 ton altın rezervine sahip olduğu tahmin ediliyor.
SONUÇ
Türkiye kilit ülke. Hem Batı Bloku hem de Doğu Bloku BRICS üyesi Türkiye yeni dünyanın kaderini belirleyecek bir konumda bulunuyor. Bir taraftan Amerika, Avrupa diğer taraftan Çin, Rusya Türkiye'yi daha çok yakına çekme mücadelesi içine girmiş durumdalar. Başkan Erdoğan Türk Devlet Aklı çok akıllı, çok yönlü bir strateji izliyor. Dünya'ya 360 derece bakan kilit ülke Türkiye'nin önünde tarihi fırsatlar bulunuyor. Güçlü Büyük Türkiye yolunda Başkan Erdoğan'ın yolu açık olsun.