Nazillili genetikçi, bilim dünyasına adını yazdırdı

ABD'de genetik bilimci olarak görev yapan ve Alzheimerın tedavisi için önemli bir buluşa imza atan Aydınlı Gizem Dönmez'e dünya üniversitelerinden teklif yağıyor
ALİ SOYDEMİR (NAZİLLİ)
ABD'nin önde gelen üniversitelerinden Massachusetts Institute of Technology'de (MIT) genetik uzmanı olarak görev yapan Aydınlı Gizem Dönmez'in, "Sirtuin" adlı bir proteinin Alzheimer hastalığının tedavisindeki etkisini ortaya çıkarması, uzun yaşam merkezi Nazilli'de heyecan yarattı. Dönmez'in ekip arkadaşlarıyla imza attığı buluş, geçen 23 Temmuz'da New York Times Gazetesi tarafından da duyuruldu.
Öğretmen ailenin 32 yaşındaki başarılı kızı Gizem Dönmez, buluşlarının Alzheimerin yanı sıra, Parkinson ve Huntingson gibi başka zihinsel hastalıkların tedavisinde de umut olabileceğini söyledi.
Nazilli doğumlu Gizem Dönmez, Profesör Leonard Guarente'nin öncülüğünde, ekibiyle birlikte yaşlanmanın genetiğini araştırırken, "Sirtuin" adlı bir proteinin Alzheimer hastalığının tedavisinde etkili olduğunu ortaya çıkardı. Laboratuvar hayvanlarında ömrü uzatma kapasitesi olduğu düşünülen bir protein olan sirtuini inceleyen Dönmez ve ekibi, fareler üzerinde yaptıkları deneyde bu maddeyi harekete geçirmenin Alzheimeri önlediğini, yok etmenin ise ters etki yaptığını kanıtladı.
AİLESİNİN GURURU
Dönmez'in ekip arkadaşlarıyla imza attığı buluş geçen 23 Temmuz'da, New York Times Gazetesi tarafından da "Alzheimer için potansiyel bulundu" başlığıyla duyuruldu. Bu çalışma, ekip başkanı Gizem Dönmez'in adını Amerika'da kısa sürede duyurdu. Genç bilimciye, Amerika'daki çeşitli üniversitelerden teklif yağmaya başladı.
Gizem Dönmez'in başarısı memleketi Aydın'ın Nazilli ilçesinde yaşayan ve hepsi de öğretmen olan annesi Nevin, babası Vedat ve kardeşleri Andaç ve Çağdaş Dönmez'e büyük bir gurur yaşattı. Baba Vedat Dönmez, "Amerika'da böyle bir araştırmaya imza atmasından ve Türk'ün adını duyurmasından hem ailesi hem de Nazilli olarak büyük gurur duyduk. Gizem her zaman çok başarılıydı. Hedefi genetikçi olmaktı. Bugün burada olması sürpriz değil. Hedeflerine ulaştı. Bilim dünyası için daha pek çok katkı sağlayacağına inancımız tam" diye konuştu.
Uzun ömürlü insanların merkezi Nazilli'de Alzheimer Gündüz Bakım Merkezi kurulması çalışmalarına önemli katkı sağlayan ve merkezi yakında hizmete açmaya hazırlanan Belediye Başkanı Haluk Alıcık, Nazilli'den çıkan bilim insanı Gizem Dönmez'i başarılarından dolayı kutladığını söyledi.
BAŞKANDAN DESTEK
Başkan Alıcık, şunları kaydetti: "Kendisiyle gurur duyuyoruz ve merkezin açılışına bekliyoruz. Nazilli için büyük önem taşıyan bu çalışmaların, Amerika'daki bir üniversiteden gelen buluş haberi ile daha da destek bulacağına inanıyorum. Çünkü uzun yaşamın merkezi konumundaki Nazilli, bundan böyle Alzheimer başta olmak üzere yaşlılıkla ilgili önemli çalışmalara belediye desteğiyle ev sahipliği yapmaya devam edecek."

Parkinson için de umut
Gizem Dönmez yaptıkları çalışmada, Alzheimer genleri vererek bu hastalığa yakalanmasını sağladıkları farelerin beynindeki sirtuin proteinini artırarak hastalığı büyük ölçüde engellediklerini anlattı. Bu proteinin daha önce basit canlılarda yasamı uzattığının belirlendiğini söyleyen Dönmez, sözlerini şöyle sürdürdü: "Biz de bunun memeli hayvanlarda yaşlılık hastalıkları üzerindeki etkisini görmek istedik. Alzheimer hastalığı çoğunlukla beyindeki plaklar yüzünden oluyor. Bu plakların oluşmasını engelleyen bir enzim var. Sirtuin proteininin bu enzimi artırdığını bulduk. Bu proteini genetik yöntemlerle beyinde yok ettiğimizde hastalık çok erken başlıyor ve hayvanların ömrü çok kısalıyor. Bu proteini aktive eden küçük moleküller ileride Alzheimer hastalığına tedavi yöntemi olabilir. Şu anda bu proteini aktive eden yapay küçük moleküller bulmaya çalışıyoruz. Etkili olurlarsa insanlar üzerinde de denenecek ve daha sonra da ilaç üretimine geçilebilecek. Bu keşif, Alzheimerın yanı sıra Parkinson ve Huntington gibi zihinsel hastalıkların tedavisinde umutları yükseltti."
ODTÜ'den mezun oldu
Nazilli Anadolu Lisesi'ni birincilikle bitiren ve ODTÜ Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü'nden mezun olan Gizem Dönmez, Almanya'nın Gottingen şehrindeki Max-Planck Enstitüsü'nde master ve doktora yaptı. Bu sırada Boğaziçi Üniversitesi Moleküler Biyoloji ve Genetik Bölümü mezunu Abdullah Yalçın'la tanışıp evlendi. Çift doktoralarını tamamlamalarının ardından ABD'ye gitti. Gizem Dönmez, MIT'te yaşlılık ve Alzheimer üzerinde çalışırken, eşi Harvard Üniversitesi'nde obezite ve diyabet üzerine çalışmalarını sürdürüyor.