16 Türk büyüğüne İzmir’de büyük ayıp

İzmir Fuar Kültürpark'a 1950-1951 yıllarında uzun havuzun bulunduğu alanın iki yanına konulan ve yıllarca burada sergilenen Türk Büyükleri, sırra kadem bastı. 16 Türk büyüğüne ait galeri İzmir Belediyesi tarafından yaptırılmıştı.

ESERLER KAYIP
Kaynaklarda, Yavuz Sultan Selim büstünün Şadi Çalık'ın eseri olduğu belirtiliyor. Geri kalan tüm büstler ise Nusret Suman'a ait. Büstlerin, 2001 yılında Uluslararası İzmir Fuarı hazırlıkları sırasında kaldırıldığını belirten araştırmacı yazar Yaşar Ürük, "O dönemde görüştüğüm İZFAŞ yöneticilerinin 'Merak etmeyin. Depoda korunuyorlar' demelerine karşın, büstleri bir daha görmek mümkün olmadı ve tam 20 yıl geçti" dedi. "Birçoğumuz için ülkemizin 'Batıya açılan kapısı', 'en çağdaş", "yaşanacak tek şehri" olan İzmir'in her nedense kültür sanat alanında garip bir geride kalmışlığı var" diyen Ürük, "İzmir, Cumhuriyet döneminde en çok heykelin kayıplara karıştığı şehirdir. Ne yazık ki durum böyle. İzmir'de yaklaşık 1 asırda kaybolan ya da halk deyişiyle 'sırra kadem basan' heykel, rölyef ve büst sayısı 100'ün üzerinde. Üstelik bu kayıplar içinde ne yazık ki irili ufaklı birçok Atatürk heykeli ve büstü de var" ifadelerini kullandı.

OKUL BAHÇESİNDE
İzmir'de kayıplara karıştığında en çok yankı uyandıran heykellerden biri de Gümrük Meydanı'ndaki Çakabey büstü. Bu konuyla ilgili de konuşan Ürük, "Ben bu büstü yıllar sonra Sasalı'daki Çakabey Koleji'nin bahçesinde gördüm. Şehrin göbeğindeki bu büst buraya nasıl geldi diye sordum, 'Büyükşehir Belediye Başkanı Burhan Özfatura bize armağan etti' dediler. O büst halen Çakabey Koleji'nin bahçesinde" dedi.
KİMLERİN BÜSTÜ VARDI?
Kaldırılan galeride Mithat Paşa, Köprülü Mehmet Paşa, Mimar Sinan, Attila, Fuzuli, Mustafa Reşit Paşa, Sokullu Mehmet Paşa, İbn-i Sina, Kanuni Sultan Süleyman, Fatih Sultan Mehmet, Barbaros Hayrettin Paşa, Namık Kemal, Vali Kazım Dirik, Yavuz Sultan Selim, Alparslan ve Farabi'nin büstleri bulunuyordu.

ERHAN GÜLENÇ