İzmir’i el ele yenileyelim

Deprem gerçeği dün İzmirlileri bir kez daha korkuttu. Büyük İzmir depreminden 2 yıl sonra, bu kez yıllardır uyuyan bir fay hattı olan Buca'daki fayda gece saat 03.29'da 4.9'luk bir deprem meydana geldi. Depreme uykuda yakalanan İzmirlilerin çoğu büyük bir panikle kendini sokağa attı. Çok sayıda vatandaş parklarda ya da arabalarında sabahlarken, depremin etkileri gün aydınlanınca daha net ortaya çıktı. Buca'da bir caminin minaresi yıkılırken, 20 binada da hasar oluştu.

ERDOĞAN'IN DİREKTİFİYLE KENTE GELDİ
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu, depremin hemen ardından İzmir'e geldi. İlk olarak hasar gören caminin bulunduğu yere giden Bakan Soylu, çalışanlardan bilgi aldı. Soylu, daha sonra depremin merkez üssü olan Buca'ya geçti. Hasanağa Parkı'nda açık alanlarda bekleyenlerle sohbet eden ve ardından gazetecilere açıklamalarda bulunan Bakan Soylu, "Bu yapı stokunun değişmesi lazım. Allah muhafaza bu yapı stoku ile İzmir'de depremle karşılaşırsak anlaşılıyor ki daha büyük sıkıntılarla karşı karşıya kalacağız. 4.9 deprem ölçüsü biraz önce değerlendirdik ama 6.9'luk bir deprem daha büyük, içimizi acıtacak, ülkemizi üzecek sorunlar ve maliyetler oluşturabilir" dedi. Soylu, İzmir'de deprem olduğu haberini aldıktan sonra Başkan Erdoğan'ı saat 03.45-03.50 gibi aradığını belirterek, "Kendileri, 'Giderseniz iyi olur' dedi. 'Milletimiz, çocuklar ürkmüştür. Bu vesileyle orada devletin bulunmasında fayda vardır' dedi. Biz de, 1 saat içerisinde oraya intikal ettik" dedi.

'SORUMLULUĞU İDRAK ETMELİYİZ'
Yeni Asır'a konuşan İzmir Valisi Yavuz Selim Köşger de ortak hareket edilmesi gerektiğine vurgu yaptı. "Fay hatlarının ortasında yaşıyoruz" diyen Köşger, "İzmir belki de Türkiye'de canlı, diri fay hattı üzerinde konutların bulunduğu, yaşam alanlarının bulunduğu tek metropol. Süratle kentsel dönüşüm başta olmak üzere seri bir şekilde şehri yenilememiz, daha sağlıklı, güvenli alanlara kavuşturmamız lazım. Aslında 30 Ekim depremi İzmir'e sert bir uyarıydı. İrkilmemiz ve kendimize gelmemiz gereken bir depremdi. İzmir'in altındaki fay hattı harekete geçtiğinde ne kadar enkaz olacağını, can kaybı olacağını şu an kestiremiyoruz. Çok daha hızlı ve kararlı bir şekilde dönüşümün sağlaması için tüm kurumların ve vatandaşların da beraber çalışması gerekiyor. Bu gerçeği süratle idrak etmemizde fayda var" ifadelerini kullandı.

'SAĞLAM BİNALARDA OTURMAMIZ LAZIM'
İzmir'in 4,5 milyonluk bir şehir olduğunu ve 17 tane fay hattı bulunduğunu ifade eden Vali Yavuz Selim Köşger, "Bu fay hatlarının 2-3 tanesi şehrin merkezinde. Üzerinde halen yaşam devam ediyor. Hemşerilerimiz yerin 14,47 kilometre derinliğinde gerçekleşen deprem sebebiyle uykularından uyandı ve sokaklara döküldü. Yapı stoku olarak değerlendirdiğimiz zaman, hep kentsel dönüşüm diyoruz. Depremdeki mağduriyetlerin büyük bir kısmını zaman içerisinde çözebiliriz. Depreme hazırlıklı olmak için tedbiri almak biz yöneticilerin vazifesi. Deprem gibi bir afette de en önemli iş, sağlam binalarda oturuluyor olması. İzmir'de çok hızlı bir şekilde çalışma ve üretime geçme mecburiyetimiz söz konusu. İyi bir planlama ile başlamamız gerekiyor. Bunu, vatandaş, yerel yönetim, hükümet ve bütün kurumlarla el ele yürütmemiz gerekiyor" dedi.

BALKONDAN ATLAYAN GENÇ CAN VERDİ, 7 YARALI VAR
Deprem sırasında Buca ilçesindeki 4 katlı binanın birinci katından atlayarak yaralanan ve 112 Acil Sağlık ekiplerince Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi'ne kaldırılan 18 yaşındaki üniversite öğrencisi Efe Altay Saral kurtarılamadı. Saral'ın Manisa Celal Bayar Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü birinci sınıf öğrencisi olduğu öğrenildi. Anne Selma Saral oğlunun vefat haberi üzerine büyük üzüntü yaşadı. Depremin ardından bir açıklama yapan Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, toplam 64 kişinin hastaneye başvurduğunu söyledi. Koca, "Biri ağır 7 kişinin tedavisi sürüyor" ifadelerini kullandı.

KORKUDAN KALP KRİZİ GEÇİREN KADIN VEFAT ETTİ
İzmir Buca'da meydana gelen 4.9 büyüklüğündeki deprem, kentte büyük paniğe yol açtı. Deprem sırasında kalp krizi geçiren Aysen Ersüzen'in hayatını kaybettiği duyuruldu. Konuyla ilgili açıklama yapan AK Parti İl Başkanı Kerem Ali Sürekli, yaşanan depremin 2 yıl önce meydana gelen büyük İzmir depremini hatırlattığını belirterek, "Bu depremde kalp krizinden vefat eden bir hemşerimiz var. Geçmiş olsun İzmir" dedi. Buca Belediye Başkanı Erhan Kılıç da, kalp krizi nedeniyle yaşamını yitiren Aysen Ersüzen ile balkondan atlayarak yaralanan ve kaldırıldığı hastanede kurtarılamayan Efe Altay Saral için başsağlığı mesajı paylaştı.

4 BÜYÜKLÜĞÜNDE ARTÇILAR OLABİLİR
İl Afet ve Koordinasyon Merkezi'nde yapılan toplantıda konuşan AFAD Deprem ve Risk Azaltma Genel Müdürü Orhan Tatar, bölgede 4 büyüklüğünde artçılar olabileceğini belirtti. Tatar, "Depremin artçı sarsıntılarının belli bir noktada yoğunlaştığını, kümelendiğini görüyoruz. Bu da bizim hemen güneyimizde kalan Buca fayının kuzeyinde bir noktaya düşüyor. Depremin aslında bulunduğu yer, bizim 35-40 kilometre uzunluğundaki Tuzla fayının en kuzeydoğu ucuna düşüyor. Türkiye'de 500 civarında diri fay olarak tanımladığımız deprem üretme potansiyeline sahip fay var. Türkiye'nin hemen hemen her yerinde 4-4.5 büyüklüğünde bir depremin olması son derece doğal. İzmir'de 6.8- 6.9 büyüklüğüne kadar deprem üretme potansiyeline sahip faylar da var. Dolayısıyla bizim bir an önce İzmir'de yapı stokuna dikkat ederek, hareket etmemiz önem taşıyor" dedi.

TARİHİ CAMİNİN MİNARESİ YIKILDI, 20 BİNA HASARLI
Buca'daki depremin ardından İzmir genelinde hasar tespit çalışmalarına da hemen başlandı. Konak'ta 500 yıllık Selahattin Oğlu Camii'nin minaresinin yıkıldığı kaydedilirken, toplam 20'ye yakın binada da çatlaklar oluştuğu açıklandı. Detaylı hasar tespit çalışmaları ise devam ediyor.

UZMANLARDAN ÇARPICI DEĞERLENDİRMELER:

'HIZLI VE KARARLI DÖNÜŞÜM'
Minaresi hasar gören camiye gelen Konak Belediye Başkanı Abdül Batur, en kısa sürede minareyi tamamen yıkacaklarını söyledi. Sosyal medyadan da açıklama yapan Batur, "Yapı stoku olarak değerlendirdiğimiz zaman, kentsel dönüşüm diyoruz. Çok daha hızlı ve kararlı bir şekilde dönüşümün sağlaması için tüm kurumların beraber çalışması gerekiyor" dedi.

BU İŞİN ŞAKASI YOK!
Prof. Dr. Şükrü Ersoy: İzmir, Marmara gibi değil. Çok sayıda fay var. Bu faylarda yıkıcı bir deprem meydana gelmedi ama gelmeyeceği anlamına da gelmiyor. 4 üzerindeki depremler insanlar tarafından hissedilip kaygıya neden olabiliyor. Alüvyon zeminler depremi daha büyük hissettirir. Yapılarda hasarlara neden olabiliyor. 4,9'luk depremin bir binayı yıkması, zarar vermesi mümkün değil fakat sarsıntıyı olduğundan daha fazla hissettirir. Bu şiddette depremlerde binanın zarar görmesi için malzemesinin çok kötü olması gerekiyor. Bu, yapısal stok açısından çok hazır olmadığımızı gösteriyor. Bu işin şakası yok. 2020 örneğinden konuşacağımız gibi, modern binalar bile 6,9'luk depremde hasar görmüş, yıkılmıştı. Yapısal stokumuzu çok iyi hazırlamamız gerekiyor.
PROF. Dr. Okan Tüysüz: Buca'daki fay, 7 büyüklüğünde deprem üretme potansiyeli olan bir faydır. Bunun üzerinde yapılmış araştırmalar var. İzmir 7 büyüklüğündeki depreme hazır olmalı. Yapı envanterini buna göre şekillendirmeli. İzmir ve bölgedeki faylar 400-500 yıl arayla kırılıyor. Seferihisar'dan başlayan ve İzmir'e doğru uzanan bu fay üzerinde kuvvetli hissedilmesi beklenen bir deprem. Arkasından da artçılar gelişiyor. Sanıyorum bu etkinlik bir süre daha devam edecektir. Tuzla fayının büyük bir deprem daha üretme riski var. Potansiyeli olan bir faydır. Bunun üzerinde yapılmış araştırmalar var. En son 1688'de kırıldı ama zaman için bir şey söyleyemeyiz.

PROF. Dr. Naci Görür: İzmir'in mikro- bölgeleme bazlı tehlike analizi yapılmalı. Bu tehlikelere karşı risk analizinin yapılması ve daha sonra risk azaltma çalışmalarına girilmesi gerekiyor. Bu iş ancak İzmir halkını işin içine katarak hükümet ve yerel yönetimin samimi işbirliğiyle başarılabilir. İzmir'deki faylar tarihi dönemlerde yıkıcı depremler ürettiler, bundan sonra da üretecekler. İleride içimizin yanmaması için İzmir'i depreme hazırlama işine siyasi hesaplarla veya oy kaygısı ile bakmayın. Büyük yıkımın ne zaman geleceği belli olmaz ama geldiğinde hepimiz altında kalırız.
PROF. Dr. Hasan Sözbilir: Buca ilçesi merkezli 4.9 büyüklüğündeki deprem haliyle panik yarattı. Ancak Buca Fayı 6'dan büyük deprem üretemez. Panik yaratacak bir durum yok. Buca Fayı, 5 kilometre uzunluğunda. Üreteceği deprem de 5 büyüklüğünde. 4.9'luk depremden sonra artçılar başladı. Daha da sürecektir. 3.7 gibi artçı depremler beklenebilir.

FATİH ŞENDİL / METİN BURMALI