Büyükşehir büyük zararda!

Sayıştay, İzmir Büyükşehir Belediyesi'nin 2022 yılına ilişkin harcamalarıyla ilgili raporu tamamladı. Çok sayıda bulgunun yer aldığı raporda şirketlerin zarar ettiği, şirket yönetimlerinde zafiyetler olduğu ve yönetici vasfına haiz olmayan kişilerin görevde olduğu belirtildi.
Raporda Buca Metrosu ihale sürecinde maddi kayıp yaşandığı belirtildi ve adli süreç başlatılması istendi. Ayrıca iki ilçenin nazım imar planının bulunmadığı, Basmane Çukuru konusunda adım atılması gerektiği gibi çok sayıda bulgu yer aldı.

TAŞINMAZ TAHSİSLERİ
Raporda, İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından diğer kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edilmiş taşınmazların ve kamu kurum ve kuruluşları tarafından Büyükşehir'e yapılan taşınmaz tahsislerinin muhasebe kayıtlarına alınmadığı belirtildi. Sayıştay, kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edilen ve diğer kamu kurum ve kuruluşları tarafından Büyükşehir'e yapılan taşınmaz tahsislerinin muhasebe kayıtlarında gösterilmesi gerektiğine dikkat çekti. Raporda, işçi personel için kıdem tazminatı karşılığı ayrılmadığı belirtildi.

Sayıştay raporunda, "Belediyenin hizmet alım sözleşmesi kapsamındaki işçiler için kıdem tazminatı karşılığı ayrılması ve bu karşılık tutarlarının faaliyet gideri olarak muhasebe kayıtlarına yansıtılması gerekmektedir" ifadelerine yer verdi.

GENEL AVANS UYGULAMASI
Avans verilmesini gerektirecek şartlar oluşmadığı halde alımlar için avans verilerek ödemelerin gerçekleştirildiğine dikkat çeken raporda, bu harcamaların ihale mevzuatı hükümlerine uyulmayarak genel bir uygulamaya dönüştürüldüğü aktarıldı. Sayıştay, avansın istisnai bir ödeme yöntemi olduğuna dikkat çekerek ivedi ve zorunluluk gerektiren hallerde düzenlemelere uygun olarak kullanılması gerektiğini vurguladı.

Bazı ilçe merkezlerinde ve büyük yerleşim alanlarında nazım imar planının bulunmadığına dikkat çeken Sayıştay raporunda, "2021 yılı Sayıştay Denetim Raporu'nda da belirtildiği üzere, üst kademe planlar, alt kademedeki planlara mekânsal nitelikte hedef koyan, yol gösteren, ilke belirleyen, yönlendiren ve standart getiren planlar olması sebebiyle düzenli kentleşme için Belediyenin görevi olan bu planların yapılması gerekmektedir" ifadelerine yer verdi. Sayıştay raporunda Büyükşehir'in ilçe belediyelerinden alması gereken çevre temizlik vergisi payının takibinin yapılmadığı vurgulandı. Öte yandan Sayıştay, sınava girmeden teknisyen, tekniker, mühendisliğe ve müdürlüğe atama yapıldığına dikkat çekerek atamaların iptalini istedi.

EKMEK SATIŞ BÜFELERİ 3'ÜNCÜ KİŞİLERDE
BÜYÜKŞEHİR Belediyesi'ne verilen 103 adet ekmek satış büfesinin ihale yapılmaksızın üçüncü kişilere verildiği tespit eden Sayıştay, "Belediye şirketine meclis kararıyla işletmesi devredilen büfelerin şirket tarafından üçüncü kişilere işletmesinin devrinin ihale şartnamesi düzenlenerek ihale yoluyla şeffaf, rekabete uygun ve saydamlığı sağlayacak şekilde, sürenin belirli olması gibi hususları da içerecek biçimde 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre verilmesi gerekmektedir" ifadelerine yer verdi.

ÖDEMİŞ ENTEGRE ET TESİSİ
SAYIŞTAY raporunda Ödemiş Entegre Tesisi'ne ilişkin yapılan açıklamada, ek protokol ile firmaya mali avantaj sağladığı tespit edildi. Raporda konuya ilişkin, "Ödemiş Entegre Katı Atık Yönetimi Tesislerinin Yapımı ve İşletilmesi İşinin ihale edilmesi sonrası imzalanan üçlü protokol kapsamında taraf olunduğu ve İmtiyaz Sözleşmesi'nde yazılı usul izlenmeksizin imtiyaz sahibi şirket ile imzalanan ek protokol ile de imtiyaz sahibi firmaya mali avantaj sağlandığı görülmüştür" ifadeleri yer aldı.

BUCA METROSU İHALESİNDE AYKIRILIK
Sayıştay, Buca Metrosu ihalesinde "Eşit muamele" ve "İhalenin Güvenilirliği" ilkelerine aykırılık teşkil edildiğine dikkat çekti. Öte yandan Sayıştay'ın bir diğer dikkat çektiği durum ise, ihalenin aşırı düşük teklif sahibi istekliye bildirilmeksizin sonuçlandırılması oldu.

BELEDİYE PERSONELİ YÖNETİM KURULUNDA
Büyükşehir Belediyesi'nde tam zamanlı sözleşmeli tabip olarak çalışan personelin Büyükşehir Belediyesi'nin şirketinde murahhas yönetim kurulu üyesi olarak görev aldığı ve bunun düzenlemelere aykırı olduğunu fark eden Sayıştay, duruma ilişkin idari ve adli işlem başlatılması gerektiğini vurguladı. Öte yandan İç Denetim Birim Başkanı'nın da belediye şirketinin yönetim kurulunda görev aldığını belirten Sayıştay raporunda, "iç denetçiye asli görevi dışında hiçbir görev verilemeyeceği ve yaptırılamayacağı hükmü gereği şirketlerin yönetim kurulunda görev alması mümkün değildir" ifadelerine yer verdi.

BASMANE ÇUKURU'NUN KULLANIMI SAĞLANMALI
KENT merkezinde bulunan ve kamuoyunda Basmane Çukuru olarak bilinen alanın 1997 yılından itibaren şantiye alanı olarak atıl halde kaldığına dikkat çeken raporda, "Yürürlükte bulunan imar planları doğrultusunda söz konusu taşınmazın belediye tarafından İzmir iline yeniden kazandırılması gerekmekte olup kamu kaynağı olan taşınmazın kullanımı sağlanmalıdır" ifadeleri yer aldı.

ÇÖP KAMYONLARI ENVANTERE KAYDEDİLMELİ
Belediye tarafından 2021 yılında satın alınan 37 adet çöp kamyonundan 23 adedinin bir ilçe belediyesine, 14 adedinin ise farklı ilçe belediyelerine devredildiğini belirten Sayıştay, taşınır devirlerini iptal ederek çöp kamyonlarının Büyükşehir Belediyesi envanterine kayıt edilmesi gerektiğine dikkat çekti. Öte yandan yine Büyükşehir Belediyesi tarafından 2022 yılında satın alınan 12 adet minibüsün 12 farklı ilçe belediyesine devredildiğine dikkat çeken Sayıştay, minibüslerin de envantere kayıt edilmesi gerektiğini vurguladı.

TAKSİ İŞLETMEDE SÜRE VERİLMEDİ
BÜYÜKŞEHİR Belediyesi tarafından ihale kararıyla verilen taksi işletme hakkında süre belirtilmediğine dikkat çeken Sayıştay, "Encümen kararıyla ihale ile verilen işin şartnamesinde süre belirtilmeyen taksilere hakkın 10 yıllığına kiraya verildiği kabul edilerek şimdiden gerekli bildirimlerin yapılması ve 10 yıllık süre sonunda ihale suretiyle verilmesi için gerekli sürecin işletilmesi gerekir" ifadeleri kullanıldı.

OTOPARKLARDA GELİR KAYBI
Büyükşehir Belediyesi'nin şirketine devrettiği açık ve kapalı otoparklar ile yol kenarı parkomatlı park yerleri ve şirketin ecrimisil ödeyerek işlettiği yerlerden herhangi karar olmaksızın 4736 sayılı Kanun'a aykırı olarak kişileri sürekli ücretsiz kart vermek suretiyle yararlandırdığına dikkat çeken Sayıştay, "Oluşan gelir kayıplarının şirketten talep edilerek ilgililer hakkında gerekli sürecin işletilmesi ve söz konusu kartların iptalinin sağlanması gerekir" dedi.

ZEYTİN AĞAÇLARINDAN FAYDALANILMADI
Büyükşehir Belediyesi'nin mülkiyetinde bulunan zeytin ağaçlarının atıl halde bulunduğunu belirten Sayıştay, bir kısmının üçüncü şahıslar tarafından kullanıldığına ve bu ağaçlardan tarımsal ürün elde edilmediğine dikkat çekti.

KATLI OTOPARKIN KİRA ARTIŞI HATALI
Büyükşehir Belediyesi'ne ait taşınmazların kira artışının hatalı yapıldığı aktarıldı. Öte yandan Çankaya'daki katlı otoparkın meclis kararında süre belirtilmediği ve kira artışının hatalı yapıldığına dikkat çekildi.

İSTANBUL'DAKİ TAŞINMAZIN DURUMU
1959 yılında satın alınan ve İzmir Büyükşehir Belediyesi mülkiyetine bulunan İstanbul İli Beyoğlu İlçesi Sururi Mahallesi 853 ada 17 parsel 697 m2 arsanın üçüncü şahıslar tarafından kullanıldığı tespit edildi. Raporda, taşınmaz üzerindeki üçüncü şahısların kullanımı sonlandırılarak taşınmazın değerinden ve mülkiyetinden Belediye tarafından faydalanılması gerektiğine dikkat çekildi.

BELEDİYEYE AİT BİNA BEDAVA KULLANILIYOR
Mustafa Kemal Sahil Bulvarı ile Karataş Lisesi arasında kalan zemini deniz dolgusuyla oluşturulması sonrasında Büyükşehir Belediyesi tarafından inşa ettirilen binanın 17.10. 2001 tarihinden itibaren üçüncü şahıslar tarafından herhangi bir kira bedeli ödenmeden kullanıldığı tespit edildi.

44 DÜKKANIN BEDELİ TAHSİS EDİLMEDİ
Raporda, Foça İlçesi Fevzipaşa Mahallesi 1751 Ada 3 No'lu taşınmazın üzerinde belediye tarafından inşa edilen ve %50 ortak olunan 44 adet dükkanın değerinden faydalanılmadığına dikkat çekildi. 44 adet dükkanın kira bedellerinin geçmiş kiralamalara ilişkin tutarlar da hesaplanarak takip ve tahsilatının yapılması gerektiği vurgulandı. Büyükşehir'in mülkiyetinde bulunan taşınmazların diğer kamu idarelerine anlaşma yapılmadan tahsis edildiğine ve süre verilmediğine dikkat çekildi.

İZOTAŞ'IN KAR PAYI KONTROL EDİLMEDİ
İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından Yap-İşlet-Devret Modeli ile yaptırılan İzmir Şehirler Arası Otobüs Terminali sözleşmede öngörülen kapı giriş ve çıkışları kontrol noktasında belediye personelinin olmaması sebebiyle belediye payının kontrolünün yapılmadığına dikkat çekildi. İzmir Şehirlerarası Otobüs Terminali'nde ruhsata aykırı yapıların olduğu, bu yapıların işletici firma tarafından kiraya verilerek ilave gelir kalemleri yaratıldığı ve sözleşmede yalnızca otobüs girişlerinden hasılat öngörüldüğü için belediye tarafından gelir elde edilemediğine dikkat çekildi.

'İLÇE BELEDİYELERİNİN ALANLARINA KARIŞMA'
Büyükşehir Belediyesi'nin ilçe belediyelerin görev sahasına giren bölgelerde asfalt ve parke yapıldığı tespit edildi. Raporda, "2022 yılı içerisinde Büyükşehir Belediyesi tarafından ilçe belediyeleri sınırlarına giren alanlarda toplam 151.584.013,00 TL tutarında harcama yapıldığı görülmüştür" ifadeleri yer aldı.

ZARAR EDEN TEŞEBBÜSLER İÇİN SERMAYE ARTIRIMI
Büyükşehir Belediyesi iktisadi teşebbüslerinin sürekli zarar etmesi sebebiyle her yıl belediye tarafından sermaye artırımına gidildiği ve 2017-2022 yılları arasında belediyenin zarar eden şirketleri için yapmış olduğu sermaye artırım tutarının 3.953.920.512,43 TL olduğuna dikkat çeken Sayıştay, fuar, park, restoran, tesis işletmeciliği gibi kar edilmesi olağan belediye faaliyetlerinde ise kar elde edilmesi ve elde edilen bu kar sonucu belediye bütçesine katkıda bulunulması gerektiğini vurguladı.