Roma’nın ‘akıllı’ duvarı

İzmir Agora'da kazılar devam ederken o dönemin yaşamı ile ilgili birçok bilgi gün ışığına çıkıyor. Smyrna Kazıları Başkanı Doç. Dr. Akın Ersoy dünyanın en zengin Yunanca duvar yazı (grafito) koleksiyonunun, tarihi İzmir Agorası'nda bulunduğunu söyledi. Doç. Dr. Ersoy, tarihi Agora kazılarında birbirinden ilginç duvar yazıları ve bunlara verilen yanıtları anlattı.

2 BİN YILLIK YAZIŞMALAR
Duvar yazılarında bulmacadan, sevgiliye notlar ve fıkralara kadar bir çok mesaj yer alırken bunlar adeta günümüzün akıllı cep telefonlarındaki whatsapp mesajlaşma uygulamasını anımsatıyor. Ersoy, Agora duvarlarında yaklaşık 1500 grafito olduğu belirtti.

Agora'daki duvar yazıları günümüzdeki popüler akıllı telefon uygulaması Whatsapp'ı anımsatırken söz konusu yazıların Helenistik ve Roma dönemlerindeki günlük yaşama ait kesitlerden oluştuğu belirtildi. İzmir'in günlük yaşantısına ilişkin önemli ipuçları veren grafitoların, M.S. 2. yüzyıl ile 4. yüzyıl arasında yapıldıklarını anlatan Ersoy, duvarlarda boya ile yapılmış yazı ve resimlerin dışında sıva üzerine kazınmış onlarca yazı ve resim bulunduğunu da sözlerine ekledi.

Agora'da bulunan grafitolardan İzmir'in antik dönemde de büyük bir hoşgörüye sahip olduğunun anlşıldğını vurgulayan Akın Ersoy şöyle konuştu: "Ticaret gemisi çizimlerinden gladyatörlere kadar farklı şekillerin olduğu grafitolar arasında çeşitli itiraflar da yer alıyor. "Beni sevmeyen birini seviyorum" ve "Leontis adlı birisi eşini aldatanı buldu ve öldürdü" bu itiraflardan bazıları. Antik dönemde Agora'daki sulardan şifa bulanların yazdığı bir grafitoda, "Gözlerimi tanrılar iyileştirdi, bu nedenle tanrılara kandil adadım" yazıyor. Başka bir yazıda ise "Ruh veren" kelimesi geçiyor. Bu yazının erken dönem Hıristiyanlıkta Hz. İsa'yı işaret ettiği öngörülüyor. Ayrıca duvarlarda çeşitli oyunlar ve bilmeceler de bulunuyor. Yukarıdan aşağıya ve soldan sağa okunduğunda aynı olan kelimelerle hazırlanmış beş satırlı bilmecelere ek olarak yanıtı içinde olan bilmeceler de Agora'nın duvarlarını süsleyerek henüz gizemini koruyor.