Adını göklere yazdıran cesur Türk kadınları

DÜNYANIN İLK KADIN SAVAŞ PİLOTU: SABİHA GÖKÇEN
SABİHA Gökçen, 1913 yılında Bursa'da doğdu. Babası ve annesinin ölümünün ardından 1925 yılında Bursa'yı ziyaret eden Atatürk tarafından evlat edinildi. Sabiha Gökçen'e "Gökçen" soyadı, henüz havacılıkla ilgisinin olmadığı 1934 yılında soyadı kanununun çıkmasıyla Atatürk tarafından verildi.

Gökçen, 1935'te Türk Hava Kurumu'nun Türk Kuşu Sivil Havacılık Okulu'na girdi. Ankara'da yüksek planörcülük brövelerini aldı. 1936'da Eskişehir Askeri Hava Okulu'na girdi ve burada aldığı özel eğitimden sonra askeri pilot oldu. Eskişehir'de avcı ve bombardıman uçakları ile uçtu.

1937'DE askeri uçuş brövesi aldı. Gökçen 1938'de Balkan devletlerinin davetlisi olarak uçağıyla Balkan turu yaptı. Türkiye'ye dönüşünün ardından Türk Hava Kurumu Türkkuşu'na "Başöğretmen" tayin edildi ve 1955'e kadar bu görevini sürdürdü. 1953 ve 1959'da davet üzerine ABD'ye giden Sabiha Gökçen, Türk kadınını tanıttı. 1996'da havacılık kariyerinin en büyük ödülünü aldı. Amerikan Hava Kurmay Koleji'nin mezuniyet töreni için düzenlenen Kartallar Toplantısı'nın onur konuğu olarak katıldığı Maxwell Hava Üssü'ndeki törende, "Dünya tarihine adını yazdıran 20 havacıdan biri" seçildi. Gökçen, bu ödüle layık görülen ilk ve tek kadın havacı oldu. Son uçuşunu 1996'da 83 yaşında Fransız pilot Daniel Acton eşliğinde Falcon 2000 uçağıyla yaptı.

İLK KADIN HAVA PİLOT ALBAYI: ŞENAY GÜNAY
İSTANBUL Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni kazanan Günay, ikinci sınıfta okurken okulda yapılan bir anonsla ilk kez askeri okullara kızların da alınacağını duydu. 1956'da İzmir'deki Hava Harp Okulu'na girdi. Bir üst dönemle birlikte yalnızca 12 kız öğrenci vardı. 1958'de Asteğmen rütbesi ile mezun oldu. 15 Eylül 1960'ta dünyanın ilk kadın jet savaş pilotları arasındaki yerini aldı ve artık Hava Pilot Teğmen Şenay Çiper oldu. 12 kadından yalnızca 2 subay pilot brövesini taktı. Şenay Günay, kadın jet pilotu olarak Alman dergisine tam sayfa kapak oldu. Etimesgut'taki 12'nci Hava Üs Komutanlığı'na atandı. Nakliye uçağı pilotu olarak görev yaptı.

İLK KADIN HAVACI ŞEHİT: ERİBE KARTAL HÜRKUŞ
BABASI ve annesini kaybettikten sonra dayısı Vecihi Hürkuş tarafından yetiştirilen ve onun okulunda havacılık eğitimi alan Eribe Kartal Hürkuş, henüz 18 yaşındayken gerçekleştirdiği bir atlayışta paraşütünün açılmaması sonucu şehit düşerek, ilk hava şehidi Türk kadını olarak tarihe geçti.

UÇAĞA BİNEN İLK TÜRK KADIN: BELKIS ŞEVKET
OSMANLI Müdafaa-i Hukuk-u Nisvan Cemiyeti Derneği kurucu üyesi olan Belkıs Şevket Hanım, tayyare alımını desteklemek için 1 Aralık 1913 tarihinde Yeşilköy'de Fethi Bey'in kullandığı tayyareye binerek "uçağa binen ilk Türk kadını" oldu. Belkıs Şevket Hanım yaşadığı döneme göre iyi bir eğitim almış, oldukça modern ve yenilikçi bir kadındı. 'Kadınlar Dünyası' adlı derginin yazarı ve Müdâfaa-i Hukûku Nisvân Cemiyeti Derneği'nin de etkin üyelerinden biriydi. Dernek vasıtasıyla hem Türk kadınının propagandasını yapıp hem de uçakla uçmak istediğini söylerdi.

Gerekli izinler alındıktan sonra Belkıs hanım dernek adına uçaktan savurmak için bir sepet dolusu kart bastırmıştı. Kartların üzerinde "Osmanlı Müdâfaa-i Hukûk-u Nisvân Cemiyeti azasından ve Kadınlar Dünyası muhabirlerinden Osmanlı ve İslam kadınlığı namına havada tayrân ederken (uçarken) "Kadınlar Dünyası" ismi ile muhterem ordumuza bir tayyare ihdâsını (hediye edilmesini) bilâ tefrîk-i cins ve mezhep (Irk ve mezhep ayrımı gözetmeksizin) Osmanlı kadınlığından bekler" yazmaktaydı.

Belkıs Şevket, Fethi Bey'in yaptığı 'Osmanlı' isimli tayyareye bindi. Uçuş 15.45'te başladı yerden 200 metre yükseklikte İstanbulŞişli- Hürriyet Abidesi-Üsküdar- Kadıköy güzergâhında devam etti. Belkıs Şevket Hanım bastırdığı kartları gökyüzünden bıraktı. Kampanya maalesef yeterince destek göremedi. O dönemlerde bin lira olan tayyare için sadece 2 bin 622 kuruş toplanabilmişti. Fakat tüm gazetelerde bu büyük cesaret ve jest konuşuldu.

TÜRKİYE'NİN İLK KADIN PARAŞÜTÇÜSÜ: YILDIZ ERUÇMAN
TÜRKİYE'NİN ilk kadın paraşütçüsü Yıldız Eruçman, Türkiye'nin paraşütle atlayan ilk kadın havacısı ünvanına sahip oldu. Sabiha Gökçen tarafından yetiştirilen dört kadın pilot arasında yerini aldı. Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi sırasında Selanik'ten İstanbul'a, oradan da İzmir'in Cumaovası ilçesine göç etmiş bir ailenin kızıdır. Cumaovası'nda yetiştikten sonra Ankara'ya giderek Ergazi'de Türk Hava Kurumu bünyesinde kurulan Türkkuşu Sivil Havacılık Okulu'nda paraşütçülük eğitimi aldı. 1935'te Ergazi alanında yapılan paraşüt gösterileri sırasında Rus R-5 bombardıman uçağından ilk paraşüt atlayışını gerçekleştirdi. Eskişehir İnönü Yüksek Planör Kampı ve Etimesgut Planör Kampı'na katıldı. Türk Hava Kurumu'ndan emekli oldu.

İLK KADIN PİLOT: BEDRİYE TAHİR GÖKMEN
TÜRKİYE'NİN ilk kadın pilotu, "Gökmen Bacı" olarak bilinen Bedriye Tahir Gökmen'dir. 1932 yılında memurluk görevi yaparken Vecihi Sivil Tayyare Mektebi'nde havacılık eğitimine başladı. Paraşüt okulunun ilk müdürü Abdurrahman Türkkuşu ona Gökmen lakabını taktı, 1934'te Soyadı Kanunu çıkınca ise Gökmen soyadını aldı. Okuldan 1933 yılında mezun oldu. 1934 yılında Vecihi Okulu, brövelerin onaylanması için öğrencilerin Hava Kuvvetleri Müsteşarlığı tarafından sınavdan geçirilmesini istedi. Ancak sınav heyeti geldiğinde okulun tek faal uçağı kırım geçirmiş olduğundan sınav yapılamadı, heyet yeniden gelmeyi kabul etmeyince okul kapandı ve Gökmen Bacı'nın pilotluğu onaylanmadı. Bedriye Tahir, havacılık uğraşısı yüzünden çok tepki aldı, engellemelerle karşılaştı. Havacılıkla uğraştığı için aylığından ceza kesildi ve sonunda işinden kovuldu. Türkiye'nin ilk uçak tasarımcısı ve üreticisi olan Gökmen'in daha sonraki hayatı bilinmiyor. Ancak ilk Türk kadın pilot olarak havacılık tarihinde yerini aldı.

İLK TÜRK KADIN JET PİLOTU: LEMAN BOZKURT ALTINÇEKİÇ
LEMAN Bozkurt Altınçekiç, Türkiye'nin ve NATO'nun ilk kadın jet pilotudur. Altınçekiç, okulda gördüğü bir ilan üzerine başvurduğu Türkkuşu'nda göklerle tanıştı. Gençlere havacılığın sevdirilmesi yönündeki başarılı adımların atıldığı günlerde, Silahlı Kuvvetlere kadınların da katılması kararı alındı. Bu karar, Altınçekiç için dönüm noktası oldu. 1955 yılında İzmir Hava Harp Okulu'nda eğitimine başladı. Daha sonra Eskişehir'deki jet eğitim filosuna katıldı, kısa sürede eğitimini başarıyla tamamladı. 1958 yılında taktığı jet pilotu brövesi ile uçuş öyküsüne devam etti. 9 yıl süreyle F-84 ve T-33 jet uçaklarında uçtu. Türkiye'nin ve NATO'nun ilk ve uzun zaman boyunca tek kadın pilotu oldu.

ELİF ÇELİK