Bu mezarda bir CIA ajanı yatıyor

MUĞLA'NIN Fethiye ilçesinde 30 Nisan 2015'te vefat eden ve gizlice gömülen CIA'in Türk ve Türkiye ajanı Ruzi Nazar'ın ilçede Foça Mezarlığı'ndaki kabrini görenler, kimsesiz birinin gömülü olduğunu sanıyor. Nazar'ın kabrinde, mezar taşı bulunmuyor ve isim yazmıyor. Yakınları, Nazar'ın ölümünden hemen sonra cenazeyi memleketi Özbekistan'a götüreceklerini açıklamıştı.
SESSİZ SEDASIZ GÖMÜLDÜ
ÖZBEK asıllı ABD vatandaşı CIA mensubu Ruzi Nazar, 19 Nisan 2015'te oğlu Erkin Nazar tarafından Antalya Side'den Fethiye Ağır Hasta Bakım Empati Merkezi'ne getirildi. 30 Nisan'da da gece yarısı 97 yaşında hayatını kaybetti. Ölümü sır gibi saklanan Nazar'ın cenazesi Foça Mahallesi'ndeki Alevi mezarlığına oğlu ve mezarlık görevlileriyle birlikte toplam 5 kişi tarafından akşam karanlığında defnedildi. Nazar'ın defniyle ilgili resmi kayıt ise yapılmadı, herhangi bir belge hazırlanmadı. Etrafı kimin tarafından taşlarla çevrildiği bilinmeyen mezarın başına dikilen tahtada isim ve bilgi yok. Aradan 5 yılı aşkın bir zaman geçmesine rağmen ünü dünyaya yayılan ajanın mezarı oğlu Erkin Nazar ve ABD'de yaşayan kızı Sylvia Nazar tarafından vasiyetinde istediği gibi Özbekistan'a götürülmedi ve sırlarıyla birlikte kaybolması istenircesine terk edildi. Nazar'ın isim yazmayan mezarını görenler, "Kimsesiz" garip birinin gömüldüğünü zannediyor.

Nazar, FETÖ'den tutuklanan eski MİT'çi Enver Altaylı'ya hayatı boyunca yol gösteren kişi olarak biliniyor. Altaylı'nın MİT'e alınmasını sağlayan kişinin de Nazar olduğu iddia ediliyor.
UNUTULMASI İSTENDİ
ESKİ MİT'çi Enver Altaylı'nın "Manevi babam" dediği, "Akıl Oyunları" kitabı ve Hollywood'un ünlü senaryo yazarı Slyia Nazar'ın babası olan CIA ajanı Ruzi Nazar'ın naaşı kimsesizler mezarlığında yok olmaya yüz tutmuş durumda. Halen FETÖ'den tutuklu bulunan MİT'çi Enver Altaylı, Nazar'ın ölümünün ardından, "Gizli defnedilmedi. Ben yoktum, oğlu da kimseyi tanımıyor. Kendisinin yaşamak için Türkiye'yi seçtiğini, öldüğünde ise memleketi Margilan'a gömülmek istediğine dair vasiyeti var. Oğlu Erkin ve kızı Sylvia Nazar'la da konuştum. Ağustos'ta Özbekistan'a götüreceğiz" şeklinde açıklama yapmıştı. Oysa dünyaca tanınan bu ünlü CIA ajanı sanki birileri tarafından özellikle yok olup kaybolması için Fethiye'de bir mezarlığa terk edilmiş.

Özbek asıllı ABD vatandaşı CIA'nın ilk Türkiye ajanı Ruzi Nazar
CIA'İN İLK TÜRK AJANI
CIA'İN Ortadoğu Şefi olarak da bilinen Ruzi Nazar, 1 Ocak 1917'de Özbekistan'ın Margilan şehrinde doğdu. Taşkent Üniversitesi Ekonomi Enstitüsü'nden mezun oldu ve gece okuluna da giderek kimya dersleri aldı. Daha sonra Özbekistan Komünist Partisi'ne katıldı. 1941'de askere alınan Ruzi Nazar, 2. Dünya Savaşı'nda Ukrayna cephesine gönderildi. Daha sonra bir Alman çavuşu tarafından Türkistan Lejyonu'na davet edildi. Teklifi kabul eden Nazar, Berlin'de örgütlenen Milli Türkistan Birlik Komitesi'nde irtibat görevlisi oldu. 1945'te Almanya'da Bavyera'nın Rosenheim kasabasına yerleşti. Bu dönemde Nazi Katolik bir yargıcın kızı olan Emelinde Roth ile evlendi. Daha sonra Münih'te kurulan Bolşevik Karşıtı Milliyetçiler Örgütü'ne katılarak SSCB'ye karşı mücadele etti. 1951'de ABD'nin eski başkanlarından Theodore Roosevelt'in oğlu Archibald Roosevelt tarafından, Kolombiya Üniversitesi Orta Asya Enstitüsü'nde çalışmak üzere ülkeye davet edildi. 1954'te de CIA görevlisi oldu. 1955'te Endenozya'da yapılan Bandung Konferansı'na katıldı. Burada yaptığı konuşmada Çin ve Rusya'nın diğer etnik kökenli halklara yaptığı haksızlığa dikkat çekti.

KIZINDAN HAYATINI YAZMASINI İSTEDİ
Ünlü ajanın Ruzi Nazar'ın kızından hayatı içeren bir senaryo ve bir de kitap yazmasını istediği biliniyor. Nazar'ın kendisinin notlar halinde hazırladığı iddia edilen hayat hikayesinin bir CIA ajanı olarak yazdıklarının ABD çıkarlarını zedeleyeceği öngörülerek yok olmaya terk edildiği iddia ediliyor.
MEKKE'DE BİR HAC ZAMANI EYLEM DÜZENLİYOR
1954 yılının Eylül ayında Sovyetler'den gelmiş çoğu Türk kökenli 21 hacı adayını taşıyan otobüse, yine Türk kökenli ama Amerika'dan gelen iki kişi daha bindi. Bu kişilere otobüse biner binmez, "Siz Müslüman değilsiniz" diye bağırmaya başlıyorlar, "Siz komünist propagandacılarısınız, Moskova'daki dinsizlerin hizmetindesiniz". Daha sonra Mekke sokaklarında da Sovyet Müslümanlarını tacizi sürdürüyor, hatta çürük domates atıyorlar. Bu olayı 27 Eylül 1954 tarihli Time dergisinden ayrıntılarla "Münih'te Bir Cami" kitabında aktaran yazar Ian Johnson'a göre, Kral Suud, Amerikalıların tavsiyesiyle durumu şikayet etmek isteyen Sovyet büyükelçisiyle görüşmeyi geri çeviriyor. Time dergisine göre bu olay, Rusya'daki esaretten batıya kaçmış Müslümanların samimi isyanıdır. Sonradan ortaya çıkıyor ki, bu CIA'nın Sovyetlere karşı Müslümanlar üzerinden başlattığı ilk organize eylemdir. CIA'nın bu eylemine katılanlardan biri Hamid Raşid, diğe-riyse Ruzi Nazar'dır.
ALPARSLAN TÜRKEŞ'LE DOSTLUĞU
NAZAR, Münih'te iki propaganda radyosunun kurulmasında aktif görev aldı, Hür Avrupa Radyosu Doğu Avrupalı ve Ruslara yönelik, Azatlık Radyosu da Orta Asya ve Kafkaslara yönelik yayın yapıyordu. Nazar, Washington'da olduğu yıllarda Türklerle de temas yolları aradı. İlk tanıştığı kişi ise Türkiye Büyükelçiliğinin Basın Ateşesi Altemur Kılıç oldu. Onun aracılığıyla NATO irtibat subayı olarak Pentagon'da görevli yaşıtı bir Türk subayla tanıştı, Alparslan Türkeş, zaten Türkçülükten cezaevinde yatıp çıkmıştı, yıllar süren dostlukları böyle başladı.
MİT VE CIA ARASINDAKİ KARANLIK AĞI ORGANİZE ETTİ
RUZİ Nazar, FETÖ'cü Enver Altaylı'nın kariyerini inşa eden, hayatı boyunca ona yol gösteren kişi olarak biliniyor. "Ruzi Nazar: CIA'nın Türk Casusu" kitabının da yazarı olan Altaylı, Bursa Askeri Işıklar Lisesi öğrencisiyken 1963'te Talat Aydemir darbe girişimi nedeniyle bin 439 harp okulu öğrencisiyle birlikte tutuklandı. Kısa süre sonra serbest kalan Altaylı'nın orduyla ilişkisi kesildi. Ardından Ankara Hukuk Fakültesi'ne girdi, 1968 yılında ise MİT Başkan General Fuat Doğu tarafından MİT'e alındı. Altaylı'nın MİT'e alınmasını sağlayan kişinin ise Ruzi Nazar olduğu söylendi. Öte yandan, Altaylı'nın "Ruzi Nazar: CIA'nın Türk Casusu" kitabının da, CIA'nın ilgili departmanının kontrolünden geçerek yayınlandığı öne sürülüyor.

ÜNLÜ AJANIN KIZI DA ÜNLÜ BİR YAZAR
GAZETECİ yazar olan Slviya Nazar, 1947 yılında Almanya'da doğdu. Babasının o dönem Amerika adına çalıştığı deşifre olunca Nazar ailesi 1951'de Amerika'ya sığındı. Slviya, Amerika'dan daha küçük bir kızken, babasına verilen bir görev sebebiyle 1960 yılında Türkiye'ye geldi. 1965'e kadar da Ankara'da yaşadı. Daha sonra tekrar Amerika'ya dönen Slviya Nazar, 35 yaşında gazeteciliğe başladı. US News, New York Times, Fortune gibi gazete ve dergilerde ekonomi muhabirliği yaptıktan sonra 2001'den bu yana Columbia Üniversitesi'nde gazetecilik dersleri veriyor. Ünlü yazar, her röportajında çocukluğunun Ankara'da geçtiğini, bu dönemin hayatının en ilginç yılları olduğunu söylüyor. Slviya Nazar, Russel Crowe'un oynadığı Akıl Oyunları filminin romanını yazarak adından oldukça söz ettirdi.
GERÇEKLEŞTİRDİĞİ OPERASYON FİLME KONU OLDU
UZİ Nazar, 1959-1971 yılları arasında ABD'nin Ankara Büyükelçiliği'nde çalıştı. Bu dönemde Ortadoğu'da birçok operasyonun kilit ismi oldu. Arap ülkelerinde çeşitli alanlarda faaliyet gösteren Nazar, Türkiye'deki askeri darbelerde danışılan en etkin isimlerden biri oldu. Gelişmeleri Amerika'ya rapor etti, darbecilerle irtibatı sağladı. En bilinen ve kendisine ün sağlayan operasyonu ise İran'da gerçekleştirdi. 1979'da Afgan kökenli Alman bir halı satıcısı kılığında ABD Tahran Büyükelçiliği'ndeki rehinelerin kurtarılması için gizlice İran'a girdi. Bu olay 2012'de Argo isimli bir filme de konu oldu.

Adem ÜLKER