GAPS diyeti günümüzde hızla artan psikolojik, psikiyatrik, fizyolojik ve oto immün kronik hastalıkların tedavisinde uygulanan özel bir beslenme programıdır. GAPS tedavisinin en temel unsurudur. Bozulan bakteri dengesini (disbiyozis) düzeltmek; hasarlı, yaralı, ülserli, ateşli, sızıntılı bağırsak (leaky gut syndrome) duvarını ve bağırsak epitel dokusunu iyileştirmek için uygulanır.
Bu beslenme programında; hastalık yapıcı kötü bakterileri ve mantarları besleyen, nörotoksin üreten yiyecekler, işlenmiş gıdalar tamamen diyetten çıkarılır. Dost bakteri adını verdiğimiz probiyotik desteği sağlayan fermente yiyecekler ve probiyotik destekleri ise diyetin vazgeçilmezlerindendir.
BİR YILDA İYİLEŞME
GAPS Beslenme programı, kısa bir zamanda bağırsak hasarını giderdiği ve böylece sızıntıları engellediği için; sindirilmemiş yiyeceklerin, toksinlerin, ağır metallerin kana geçişini durdurur. Bu durumun sonucu olarak hem beynin, hem de tüm doku ve organların toksinlenmesi ortadan kalkacağı için; diyetten kısa bir süre sonra psikiyatrik ve fizyolojik semptomlar da ortadan kalkacaktır. Yani; epileptik, şizofrenik, disleksik, depresif, manik vb. tüm psikolojik semptomlar yanında; alerji, egzema, anemi vb. fizyolojik semptomlar da giriş diyetinin ilk aşamalarında ortadan kalkmaya başlar. Çünkü; sızıntılı bağırsak duvarı iyileşerek, beyni ve tüm bedeni zehirleyen toksin geçişi durur.
HANGİ HASTALIKLARDA UYGULANIR?
Otizm, hiperaktivite-dikkat eksikliği, disleksi, dispraksi, depresyon, şizofren, obsesif kompulsif bozukluklar ,bipolar ve epilepsi gibi psikiyatrik hastalıklar ile öğrenme güçlüğü, yeme içme bozuklukları,romatoid artrit,multiple skleroz (MS), irritabl bağırsak sendromu, ülseratif kolit, çeşitli allerjiler, astım, sedef, egzema, hashimato tiroid, kronik yorgunluk sendromu v.s gibi rahatsızlıkların, hasarlı bağırsak yapısı dolayısıyla beynin ve bedenin toksik etkiye maruz kalmasından kaynaklandığı için GAPS diyeti ve beslenme protokolü ile tedavisi mümkün olabiliyor.
TEDAVİ ÜÇ ANA BİLEŞENDEN OLUŞUR
1.DİYET
a-Giriş diyeti,
b-Tam gaps diyeti
2. BESİN DESTEKLERİ
3. DETOKSİFİKASYON ve YAŞAM TARZINDA DEĞİŞİKLİKLER
Her üçü de önemlidir ve birbirlerini tamamlayacaklardır.
GAPS diyetine başlamadan önce Gıda İntoleransı Testi yapılarak,vücudumuzun sindiremediği, tolere edemediği yiyeceklerin belirlenmesi tedavinin başarısı bakımından önemlidir.
KAÇINILMASI GEREKEN YİYECEKLER
1.Tüm tahıllar ve onlardan yapılan her şey
2. Tüm nişastalı sebzeler ve onlardan yapılan her şey
3. Şeker ve şeker içeren her şey
4. Nişastalı bakliyatlar
5. Laktoz ve laktoz içeren her şey
6. İşlenmiş ve GDO'lu tüm gıdalar
Özetlersek: Otistik, şizofrenik, hiperaktif, disleksik, astımlı,hashimato tiroid,egzama,psöriazis v.s herhangi bir GAPS hastası, diyetinde hiçbir işlenmiş gıdaya yer vermemelidir. Bütün gıdalar taze alınmalıdır, evde hazırlanmalıdır ve doğadaki hallerine en yakın şekilde tüketilmelidir.
TAM GAPS DİYETİNDE BULUNMASI GEREKEN YİYECEKLER
1. Et ve Balık: Bütün taze ve donmuş etler, av eti, sakadat, kümes hayvanları, balık ve kabuklu deniz ürünleri. Et, balık ve kemik suları son derece besleyici ve sindirim için faydalı besinlerdir.
2. Süt ve Süt Ürünleri: GAPS diyeti, laktoz içermeyen süt ürünlerine izin veriyor.
3. Yumurta: Yumurta bu dünyadaki en kolay sindirilen ve en besleyici gıdalardan biridir.
4. Nişastasız taze sebzeler: Enginar, pancar, kuşkonmaz, brokoli, Brüksel lahanası, lahana, karnabahar, havuç, salatalık, kereviz, yeşil fasulye, kabak, patlıcan, sarımsak, soğan, karalahana, marul, mantar, maydanoz, taze bezelye, her renk biber, bal kabağı, çalı fasulyesi, ıspanak,domates,turp, şalgam, su teresi; nişastasız sebzelerdir.
5. Bütün meyveler: Meyveler taze, pişmiş, çiğ, kurutulmuş tüketilebilir.
6. Kabuklu yemişler ve çekirdekler: Ceviz, badem, Brezilya cevizi, pikan cevizi, fındık, kaju, fıstık, ay çe- kirdeği, kabak çekirdeği ve susam çekirdeği. Kabuklu yemişlerin ve çekirdeklerin kabuklu olarak alınması ya da kabuğundan yeni çıkarılmış olarak alınması gerekir.
7.baklagiller: Kuru fasulye, mercimek ve kuru bezelye. Bu bahsettiklerimiz dışındaki tüm baklagiller, GAPS hastaları için aşırı nişastalıdır ve uzak durulması gerekir.
8. Bal: Bütün doğal balları tüketebilirsiniz.
9. İçecekler:
10. Katı ve sıvı yağlar: GAPS hastaları için en iyi yağlar; kuzu, dana/sığır, kümes hayvanı gibi hayvanlarda bulunan doğal yağlardır.
11.Tuz: Doğadaki tuz, doğal haliyle kullanılmalıdır.
GAPS DİYETİ AŞAMALARI
Birinci Aşama:
Ev yapımı et-kemik ya da balık suyu ve et-kemik veya balık suyuyla yapılan çorbalar
Öğün aralarında biraz doğal balla tatlandırılmış zencefil/papatya/ nane çayı.
İkinci Aşama:
Birinci aşama yiyeceklerine ilave olarak: Beyazından dikkatle ayrılmış çiğ organik yumurta sarısını diyete ekleyin.
Et ve sebzelerle yapılmış buğulama ve güveçleri diyete ekleyin.
Üçüncü Aşama:
Şimdiye kadar diyete kattığınız yiyeceklere devam edin.
Günde 1-3 tatlı kaşığıyla başlayıp kademeli olarak artırarak çorbaların içine ezerek karıştırdığınız olgun avokadoyu da dahil edin.
Sadeyağ ile çırpılmış yumurta. Avokado, pişmiş sebze ile birlikte servis edin.
Pişmiş soğan sindirim sistemi ve bağışıklık sistemi için yararlıdır diyetinize ekleyin.
Lahana turşusu ve fermente edilmiş sebzeleri diyete ekleyin
Dördüncü Aşama:
Şimdiye kadar diyete kattığınız yiyeceklere devam edin.
Fırınlanmış ya da ızgara etleri kademeli olarak ekleyebilirsiniz , eti pişmiş sebze ve lahana turşusuyla (veya diğer fermente edilmiş sebzelerle) birlikte yiyebilirsiniz.
Pişmiş yemeklere soğuk pres sızma zeytinyağı eklemeye başlayın.
Taze sıkma sebze sularına başlayabilirsiniz.
Öğütülmüş badem veya diğer kabuklu yemiş ya da çekirdekleri öğüterek elde edeceğiniz unla ekmek yapmayı deneyin.
Beşinci Aşama:
Şimdiye kadarki tüm yiyecekler iyi tolere edildiyse, elma püresi şeklinde pişmiş elmayı da diyete eklemeyi deneyin..
Marulun yumuşak kısımları ve soyulmuş salatalıkla başlayarak çiğ sebzeleri diyete ekleyin.
Eğer havuç, kereviz, lahana, marul ve naneden yaptığınız sebze suları iyi tolere ediliyorsa içine meyve de eklemeye başlayın: elma, ananas ve mango. Bu aşamada turunçgillerden kaçının.
Altıncı Aşama:
Şimdiye kadar tüketilen gıdaların tümü iyi tolere edilmişse soyulmuş pişmemiş elmayı da eklemeyi deneyin. Elmanın olgun olmasına dikkat edin. Hastanız, Giriş Diyetini uyguladıktan sonra her gün et-kemik suyu ve çorba içmeye devam etmeli.
ÖRNEK LİSTE
SABAH:
2 adet haşlanmış yumurta kayısı kıvamında veya omlet, menemen (domates, biber, maydanoz ile) veya 1 tatlı kaşığı tereyağ ile yağda yumurta.
Domates, salatalık (mevsiminde tarla ürünü) ve bol yeşillik veya haşlanmış sebze
3- 4 adet tam ceviz, 10 adet zeytin.
Açık çay, yeşil çay
ÖĞLE :
Etli- kıymalı veya zeytinyağlı sebze yemeği veya balık, tavuk (köyorganik), hindi, dana - kuzu eti, köfte (sadece kıyma ve baharatlı)
Yeşil salata (soğuk sıkım sızma zeytinyağı, limon, organik elma sirkesi kullanılacak)
İKİNDİ :
Şekersiz Türk kahvesi, filtre kahve (sek), bitki çayları, doğal maden suyu
Çok acıkırsanız; 15 çiğ badem veya 15 çiğ fındık.
AKŞAM :
Dana- kuzu eti, balık, tavuk (köy- organik) hindi, köfte (sadece kıyma ve baharatlı) veya etli - kıymalı sebze yemeği, veya omlet, menemen.
Yeşil salata, haşlanmış sebze
Yemekten 1 saat sonra yeşil elma v.s. gibi tatlı olmayan bir meyve.
ARA ÖĞÜN : 5-6 saat olmalı çok acıkırsanız, 3 adet ceviz veya 15 çiğ badem veya 15 çiğ fındık yiyebilirsiniz.
ÖĞÜNLERDE : Doyduğunuzu hissettiğinizde yemeği bırakın
GÜN İÇİNDE : Bol bol su için 2 - 2,5 litre.
HAFTADA : 4- 5 gün spor yapın (yürüyüş, bisiklet, egzersiz)
SERBEST GRUP:
Köy yumurtası, et, balık, tavuk (köy- organik), sebze, yeşillik, mantar, çiğ fındık, badem, ceviz, az şekerli meyve, sızma zeytinyağı, tereyağ, 2- 3 adeti geçmemek şartı ile kuru meyve.
YASAK GURUP:
Keçi sütünden yapılmış kefir içilebilecek tek süt ürünü olabilir.
Tahıllar, mısır, patates, kuru baklagiller, barbunya, kuru fasulye, bakla, kuru börülce, nohut, ekmek, makarna, pilav, bulgur, unlu- tahıllı çorbalar, bira, yer fıstığı, süt, sütlü tatlılar, şeker, tatlandırıcılar, ayran, light içecekler ve raf ömrü uzatılmış yiyecek ve içecekler.
