1 Ekim Dünya Kahve Günü'ydü. Kahve ülkemizde çaydan sonra en çok tercih edilen içecekler arasındadır ve sağlık üzerinde olumlu pek çok etkisi vardır. Bu olumlu etkilerinin yanı sıra tüketim sıklığı ve dozuna bağlı olarak bazı olumsuz etkilere de neden olabilir.
1) KAHVENİN FAYDALARI NELERDİR?
KAHVE ve sağlık ilişkisi üzerine bugüne kadar pek çok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalarda kahvenin sağlık üzerine pek çok olumlu etkisi olduğu tespit edilmiştir. Kahvenin etken maddesi, uyarıcı olan ve dünyada en çok tüketilen psikoaktif bir madde olan kafeindir. Yapılan çalışmalarda, kafeinin beyin üzerindeki etkileri incelenmiş ve kafeinin ruh halini, tepki süresini, hafızayı, uyanıklığı ve genel beyin fonksiyonunu iyileştirmeye yardımcı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca düzenli olarak kahve tüketen bireylerde tip 2 diyabet, Alzheimer ve Parkinson hastalığı görülme riskinin de daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Kahve çekirdekleri bir miktar vitamin ve mineraller içerir, aynı zamanda güzel bir antioksidan deposudur. Bazı çalışmalarda günde 4-5 fincan kahve içenlerin daha uzun yaşadığı sonucuna bile ulaşılmıştır ancak bu etkiden söz edebilmek için kahvenin diğer etkileri de değerlendirilmelidir.
Kahvenin olumlu etkileri saymakla bitmese de bazı olumsuz etkilerinden söz etmek de mümkün bunlar neler birlikte inceleyelim.
2) KAHVENİN ZARARLARI NELERDİR?
FAZLA miktarlarda kahve tüketmek kafein içeriği nedeniyle sinirlilik, endişe, kalp çarpıntısı ve hatta panik atakların şiddetlenmesine neden olabilir. Ayrıca uykuya dalmayı güçleştirebilir.
Kahve ile ilgili bir diğer olumsuzluk da bağımlılığa yol açabilmesidir. İnsanlar düzenli olarak kafein tükettiğinde, kafeine karşı tolerans gelişebilir ve kahvenin saydığımız olumlu etkilerini görmek için daha yüksek dozlarda tüketilmesi gerekebilir. Bu durum devamında kafein bağımlılığı oluşturabilir.
Kafeinden uzak durmak baş ağrısı, yorgunluk, beyin sisi ve sinirlilik gibi yoksunluk belirtileri yaşatabilir ancak bu etkiler kafein tüketimi azaltıldığında 3-4 gün içinde normale dönecektir.
3) BİR FİNCAN KAHVE NE KADAR KAFEİN İÇERİR?
KAHVEDEKİ kafein miktarı, içilen kahvenin türü ve miktarına göre değişiklik gösterir. Ama 1 fincan kahve ortalama 50-150 mg kafein içerir.
Ortalama 1 fincan Türk Kahvesi 73 mg, granül kahve 57 mg, filtre kahve 185 mg, latte 35 mg, espresso 67 mg kafein içerir.
4) GÜNDE KAÇ FİNCAN KAHVE İÇİLEBİLİR?
AVUSTRALYALI araştırmacıların yaptığı çalışmalarda, günde 6 fincan veya daha fazla sayıda kahve içmenin kalp hastalıkları riskini yüzde 22'ye kadar artırabildiği tespit edilmiştir. Fazla kafeinin sağlık üzerindeki olumsuz etkilerinden dolayı orta düzeyde yani 300 mg kafein alımı güvenli kabul edilir. Ancak bu durum kafeine karşı duyarlılık gösteren kişilere göre değişir. Ayrıca hamileler, çocuklar ve yaşlılarda tüketilen kafein miktarı kısıtlanmalıdır.
Hamilelerde günlük kafein alımı 200 mg'ı geçmemelidir.
KAHVE tüketiminin günlük maksimum 2 fincanla sınırlı tutulması sağlık için doğru olacaktır. Ancak kafeinsiz kahve tüketiliyorsa bu ölçü arttırılabilir.
5) KAFEİNSİZ (DECAF) KAHVE SAĞLIKLI MI?
KAFEİNSİZ kahve, kahve çekirdeklerinin kavrulma işleminden önce yıkanarak kafeinden arındırılması ile elde edilir. Kafein dışındaki besin değerleri normal kahve ile aynıdır. Kahve tüketimi çok fazla olan kişiler için kafein tüketimini sınırlandırmak adına kafeinsiz kahveler güzel bir alternatiftir.
6) KAHVE GÜNÜN HANGİ SAATİ İÇİLMELİ?
PEK çok insan sabahları ayılmak için güne kahve ile başlar. Ancak uyandıktan sonra vücutta kortizol, yani stres hormonu seviyesi oldukça yüksektir. Güne hemen kahve ile başlamak kortizol seviyelerinin daha da yükselmesine neden olur. Yüksek kortizol seviyeleri de sağlık üzerinde olumsuz etkilere neden olabilir. Geç saatlerde tüketilen kahve ise gece uykuya dalmayı zorlaştırabilir.
Bu nedenle kahve içmek için en ideal saatler kuşluk ve ikindi saatleri arasıdır.
7) SABAHLARI AÇKEN KAHVE İÇMEK ZARARLI MI?
KAHVENİN aç karnına tüketilmesiyle birlikte metabolizma çalışmaya başlar ve sindirim sistemi aktif hale gelir. Ancak aç karnına kahve tüketimi bazı bireylerde midede hidroklorik asit üretimini arttırarak mide yanması gibi problemlere neden olabilir.
8) KAHVE SPORDAN ÖNCE Mİ, SONRA MI İÇİLMELİ?
YAPILAN araştırmalara göre egzersizden 45-60 dakika önce tüketilen 1 fincan sade kahve, spor esnasında dayanıklılığı, kas gücünü ve performansı arttırır.
Ayrıca glikojen depolarının korunmasını ve depo yağların enerji kaynağı olarak kullanılmasını destekler.
