Deprem sonrası oluşan sağlık problemleri

Hepimiz oldukça zor günlerden geçiyoruz. Üzüntü, korku, endişe, umut gibi bütün duyguları aynı anda yaşıyoruz. Evlerimiz, hayallerimiz ve hayatlarımız yıkıldı. Hepimizin tek dileği açılan yaraları birlik ve beraberlikle en kısa sürede iyileştirmek. Deprem ülkesi olduğumuzu göz önünde bulundurarak hepimiz böyle durumlara hazırlıklı olmalı ve planlamamızı yapmalıyız.

Deprem gibi acil durumlarda hayatta kalanlara nasıl yardımcı olabiliriz, beslenmelerinde nelere dikkat etmeliyiz gelin birlikte öğrenelim.

YUTKUNMA SIKINTISI...
Depreme hazırlıklı olmazsak yıkıcı bir deprem sonrası enkaz altından kurtulan ve evleri yıkılan bireylerin gıdaya olan ulaşımı zorlaşabilir. Toplumda hijyen eksikliği nedeniyle kolera ishal gibi salgın hastalıklar, malnütrisyon, besin zehirlenmesi gibi sağlık problemleri görülebilir. Afetlerin sonrasında özellikle engelli ve yaşlılarda zayıf ağız hijyeni, yetersiz hareket, iştah kaybı, yeme problemleri, oluşan kırıklar nedeniyle yutkunma sorunları yaşanabilir. Afetlerden en çok etkilenen diğer grubumuz ise maalesef çocuklarımız. Çocuklarda protein-enerji malnütrisyonu, demir eksikliği anemisi ve deprem sonrası eser elementlerin eksikliği ortaya çıkabilir. Yaşamın erken dönemlerinde karşılaşılan bu sorunlar çocukların sonraki yaşamdaki büyüme ve gelişmelerini olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle çocuklarımızı beslenmede önceliklerimiz arasına almalıyız. Hamile ve emziren kadınların da beslenmesine mutlaka dikkat edilmelidir. Bebekler için bu süre zarfında temiz gıdaya ulaşım sağlanana kadar en güvenli besin anne sütüdür. Bu nedenle toplu beslenme sistemlerinde hamile ve emziren kadınların ek kalori ihtiyacı göz önünde bulundurulmalıdır.

CRUSH SENDROMU
Ezilme şeklinde yaralanmalar, uzun süreli sıkışma ve hareketsizlik sebebiyle crush sendromuna neden olabilir. Kasların aşırı derecede ezilmesi sonucu hızlı ve etkili bir tedavi uygulanamadığında şok, böbrek yetmezliği, kalp ve solunum yetmezliği gibi sorunlar görülebilir. Bu durumlarda böbrekler üzerinde yük oluşturması nedeniyle potasyum içeriği düşük bir beslenme planı oluşturulmalıdır. REFEEDING SENDROMU
Uzun süreli açlık veya yetersiz beslenme sonucu refeeding sendromu görülebilir. Elektrolit ve metabolik bozukluklar duruma eşlik edebilir. Oluşan dengesizlikler kardiyak ve nörolojik yan etkilere, organların fonksiyonlarında bozulmaya ve hatta ölüme sebep olabilir. Ciddi tablolarla karşılaşmamak için kişilere uygun bir beslenme programı oluşturulmalı ve takibi uzmanlar tarafından yapılmalıdır. Dehidratasyon, hipotermi, crush ve refeeding sendromlarının dışında deprem sonrası dönemde pulmoner ödem, yara enfeksiyonları, kemik kırıkları, iç-dış kanamalar, kafa, boyun ve omurga travmaları, göz yaralanmaları da yüksek oranda görülebilir. Böyle durumlarda alanında uzman kişilerden mutlaka destek alınmalıdır.

DEHIDRATASYON VE HIPOTERMIYE DIKKAT
AFET sonrası ilk dönemlerde en sık karşılaşılan sorunlar dehidratasyon ve hipotermi olmaktadır. Dehidratasyon vücudun çok susuz kalması, hipotermi ise vücut sıcaklığının çok düşmesidir.
ŞİDDETLİ ishal, kusma, ateş veya aşırı terleme; yetersiz sıvı alımı dehidratasyona neden olabilir. Dehidrate olmuş bireylerde kuru ağız, uykusuzluk ve yorgunluk hali, çocukların normalden daha az aktif olması, susuzluk, azalmış idrar çıkışı, kaslarda güçsüzlük ve baş ağrısı görülür. İleri durumlarda konfüzyon ve iritabilite, idrar çıkışının hiç olmaması, çok düşük kan basıncı ve artmış kalp atım hızı ile karşılaşılabilir. Bu bireylere şırınga veya kaşıkla küçük miktarlarda sıvı verilmeli, direkt büyük miktarlarda su verilmesinden kaçınılmalıdır. Bir uzman kontrolünde elektrolit çözeltiler, maden suları ve sporcu içeceklerinden destek alınabilir. Şeker ve tuzla hazırlanmış içecekler kurtarıcı olabilir.
VÜCUDUN çalışması için üretilen ısı hızla kaybedilirse, vücut sıcaklığı tehlikeli derecede düşebilir. Hipotermi durumunda ilkyardım uygulaması olarak kişi en kısa sürede korunaklı bir yere taşınmalı, ıslak giysileri çıkartılmalı, battaniye, uyku tulumu, kuru havluyla sarılmalıdır.