Uyuz nedir, belirtileri nelerdir? Uyuz tedavisi nasıl yapılır?

Dünyada yaygın olarak görülen ve bulaşıcı bir hastalık olan uyuz hastalığı, cildin üst katmanına yerleşmesi ile ortaya çıkar ev akarın ciltte tüneller açarak ilerlemesi ile birlikte kaşıntıya neden olur. Geceleri daha çok kaşıntıya neden olan uyuz hastalığı, tedavi edilmediğinde yara ve döküntü halinde görülür.

UYUZ HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Uyuz hastalığı yaygın ve parazitik bir hastalık türüdür. Genellikle de koltuk altı, bilek, göğüs, bel, kalça, dirsek, kalça, genital bölge, el ve ayak parmaklarında kaşıntıya neden olur. Aynı zamanda kadınlarda meme uçlarında ve erkeklerde ise genital bölgede kaşınmalara neden olabilir.

Çocuklarda kulak arkası, avuç içi, yüz ve ayak tabanında kaşıntıya neden olabilir. Akarların cilt yüzeyinde açtığı tüneller, göz ile görülebilir. Uyuz hastalığı, kişinin hayatını olumsuz etkileyecek şiddette seyreder. Kaşıntının neden olduğu tahrişe bağlı olarak farklı cilt enfeksiyonları da ortaya çıkabilir. Uyuz hastalığının başlıca belirtileri;

Özellikle de geceleri artan şiddetli kaşıntı,

Cilt yüzeyinde ve özellikle de parmak aralarında akarların açtığı gri ya da beyaz renkli 1-10 mm uzunluğunda çizgiler,

Sıcak banyo sonrasında artan kaşıntılar,

Yaygın şekilde ciltte görülen döküntü, kaşıntı ve yaraların oluşumu,

Cilt yüzeyinde görülen inci tanesine benzeyen içi sıvı dolu lezyonlar,

Akarların açtığı tünellerin üst kısmında kir birikmesi ve siyah nokta benzeri oluşumlar

UYUZ HASTALIĞI NASIL BULAŞIR?

Uyuz, çok kolay bir şekilde bulaşabilen bir cilt hastalığıdır. Sonbahar ve kış aylarında uyuz hastalığının görünme oranı giderek artıyor. Okul, kreş, kışla ve bakım evi gibi kalabalık ortamlarda daha çok rastlanan uyuz hastalığının asıl kaynağı, uyuz böceği ismi ile bilinen sarcoptes scabiei von hominis akarıdır.

Aile bireyleri arasında da uyuz, kolay bir şekilde bulaşabilir. Hastalığın bulaşma şekli, ortak kullanılan çarşaf, nevresim, yastık, havlu ve kıyafetler aracılığı ile olabileceği gibi ten teması ile de olabilir. İnsan vücudunda akar, 1-2 gün boyunca yaşayabilir. Bu nedenle uyuz hastalığının asıl nedeni kişisel hijyene dikkat edilmemek değildir. Uyuz hastalığının belirtilerinin ortaya çıkması, 2 ila 6 hafta arasında sürer. Fakat kişiden kişiye uyuz hastalığının belirtilerinin çıkma süresi değişiklik gösterebilir. Uyuz hastalığının az da olsa hayvanlardan insanlara bulaşma olasılığı da vardır.

UYUZ HASTALIĞI VEYA UYUZ BÖCEĞİ NEDİR?

Uyuz Hastalığının etkeni olan uyuz böceği 0,3-0,5 mm boyutunda ve sekiz bacaklı olup çıplak gözle görülmesi zor bir böcektir. Uyuz hastalığı, cildin üst tabakasına yuva yapan mikroskobik boyutlarda ki deriyi istila ettiği son derece bulaşıcı ve kaşıntılı bir cilt rahatsızlığıdır. Uyuz hastalığının tedavisi için Dermatoloji bölümüne müracaat edilir. Dünya çapında oldukça yaygın olarak görülen uyuz böceği ciltte tüneller açarak ilerlemesine bağlı olarak kaşıntıya neden olur. Uyuz böceği yaklaşık 4 ile 8 hafta kadar yaşar. Ancak bu süre boyunca açtığı tünellere yumurta ve dışkı bırakır.

Uyuz hastalığı tedavi edilmediğinde döküntü ve yara oluşumunu beraberinde getirir. Uyuz, kişisel hijyenden bağımsız olarak herkeste görülebilir. Özellikle gece kaşıntıları yoğundur. Hatta bu kaşıntılar uykudan uyandırır. Birden fazla uyuz çeşidi vardır. Bunlar; krutlu (kabuklu) uyuz, büllöz uyuz, nodüler uyuz ve psikolojik uyuzdur.

UYUZ NE KADAR SÜREDE GEÇER?

İlk bulaşmadan sonra iki ile beş hafta sonrasında, yeniden bulaşmada ise bir ile dört gün sonra şikâyetler ortaya çıkar. Uyuz, tedavisi olan bir hastalıktır. Tedavi edilmediği sürece uyuz böceği vücudu kendiliğinden terk etmez. Erkek uyuz böcekleri çiftleştikten sonra ölürken dişi uyuz böcekleri yumurta bıraktıktan sonra hasta vücudunda yaşayıp tünel açmaya devam eder.

Tedavi hastalarla birlikte temas halinde bulundukları kişilere de uygulanmalıdır. Özellikle beraber yaşadığı kişilerde tedaviye başlamalıdır çünkü hastalık belirtilerini hemen göstermemektedir. Hastalığın ilk aşamasında belirlenirse tedavi yaklaşık 10 günde yanıt verir. Fakat hastalık belirtileri takip edilmeyip teşhis süresi uzarsa hastalık vücuda yayılır ve tedavi süresi uzar.

UYUZ HASTALIĞI NE ZAMAN GEÇER, KAÇ GÜN SÜRER?

Uyuz belirtilerine rastladığınız veya uyuz teşhisi koyulmuş biriyle temasınız var ise hemen doktorunuza başvurmanız gerekir. Doktorun önerdiği ilaç veya kremler doktorun önerdiği miktarda kullanılmalıdır. Uyuz hastalığı verilen tedaviler uygulandıktan ve gerekli sağlığa uygunluk bakımları yapıldıktan sonra 2-4 hafta arasında geçebilir. Bazı durumlarda ise tedaviden sonra kaşıntılar 2-4 hafta arası devam etmektedir. Hastalık tedavi edilmezse tedavi edilen kişilerde tekrar bulaşma olacaktır. Zamanında tedavi edilmediğinde tüm vücuda bulaşır. Bu durum tedavi sürecini de uzatır.

Uyuz hastalığında enfeksiyondan korunma yasasının düzenlemeleri geçerlidir. Söz konusu kişiler içinde yer aldıkları kuruluşları hastalık veya hastalık şüphesi hakkında bilgilendirmek zorundadır. Kuruluş yetkili sağlık birimini hastalık veya hastalık şüphesi hakkında bilgilendirecektir.

UYUZ HASTALIĞI TEDAVİSİ NASIL OLUR?

Uyuz ilaçla tedavi edilebilen bir hastalıktır, ancak tedavi boyunca sağlığa uygun temizlik azami ölçüde dikkat edilmesi oldukça önemlidir. Uyuzda kullanılan ilaçlar, çoğunlukla vücutta etkilenen bölgelere topikal olarak uygulanan kremlerdir. Fakat bu kremlerin doktor kontrolünde kullanılması da oldukça önemlidir. Doktorun tavsiye ettiği ölçüde ve tavsiye ettiği süre içinde kullanılması gerekir. Kremin etkisi olmaz ise ıhlamur losyonu kullanmak faydalı olacaktır. Evde yapılan uyuz için uygun olduğunu düşündüğünüz beyaz sirke, aloe vera jeli, çay ağacı yağı, zerdeçal gibi bitkisel ürünler uyuzu daha da kötüleştirebileceği göz önünde bulundurularak doktorunuza danışmadan kullanmamanız çok önemlidir.

UYUZ KAŞINTISI KARŞISINDA ÖNERİLER

Uyuz kaşıntısı yaşayan kişilerin doktorun verdiği ilaç ve merhemleri, doktorunun belirlediği şekilde ve belirlediği süre boyunca kullanması gerekir. Kaşıntıdan kurtulmak için sık sık kıyafet değiştirebilir, duş alabilir, temiz yastık, çarşaf ve havlu kullanabilirsiniz. Aynı zamanda kaşıntıları hafifletmek için kaşınan bölgelere kolonya dökebilirsiniz. Uyuz kaşıntısını önlemek için yıkanamayan halı ve yatak gibi eşyaların çok iyi süpürülmesi gerekir.