Kış mevsiminin yaklaşması havaların da yer yer soğuması ile birlikte grip, soğuk algınlığı gibi hastalıklar kendini göstermeye başladı. Bitki çaylarının bağışıklık sistemi için faydalarına dikkat çeken Beslenme ve Diyet Uzmanı Uzm. Dyt. Özlem Araz, "Çay bilinen en eski ve en basit ilaç uygulama şekillerinden biridir. Bitkilerin su içerisinde kaynatılarak ya da üzerine kaynatılmış sıcak su ilave edip demlenmesiyle hazırlanan çaylar hazımsızlık, uykusuzluk, kabızlık, ödem, öksürük, depresyon, demans, grip, kanser gibi hastalıklardan korunmak, daha iyi hissetmek ya da hastalıkları tedavi etmek amacıyla binlerce yıldır uygulanmaktadır" dedi.
ZAYIF ETKİLİ BİTKİLER TERCİH EDİLMELİ
Bitkilerde fotosentez sonucu meydana gelen bileşenlerin biyolojik etki kuvvetlerine göre üç grup altında toplandığını dile getiren Uzm. Dyt. Özlem Araz, "İçinde kuvvetli biyolojik etkiye sahip bileşenler bulunan bitkilerin çay olarak kullanılması tehlikelidir. Bitkilerin güvenilirlik değerlendirmeleri dikkate alındığında bitki çayı olarak 'zayıf etkili bitkiler' grubunda yer alan bitkilerin kullanılması uygundur" diye konuştu.
SOĞUK ALGINLIĞINA KARŞI 3 ÖNERİ
Uzm. Dyt. Özlem Araz, üst solunum yolu enfeksiyonu hastalıklarından korunmamıza yardımcı olacak çayları şöyle sıraladı:
"Adaçayı: Adaçayı, ağız ve boğaz iltihaplarında etkili olduğu bilinen bir bitkidir. Özellikle bitkinin içerdiği uçucu bileşenlerin ağız ve boğaz iltihaplarında (farenjit, jinjivit gibi) yararlı olduğu bilinmektedir. Dolayısıyla çay şeklinde hazırlanan adaçayı ile hazırlanan gargaranın bu amaçla kullanılması önerilmektedir.
Ekinezya: Üst solunum yolu enfeksiyonlarından (ÜSYE) koruyucu ve tedavisinde yardımcıdır. Bağışıklık sisteminin etkinliğini destekler.
Ihlamur: Ihlamur içerisindeki bileşenlerden bazıları (flavonoit) iltihap giderici ve ağrı kesici etki gösterirken, bazı bileşenlerin de boğazı yumuşatması neticesinde boğazda tahrişi önlediği ve bu sayede soğuk algınlığı şikâyetlerinin hafifletilmesinde tedaviye yardımcı olduğu görülmektedir."
BAĞIŞIKLIĞI GÜÇLENDİREN ÇAYLAR
Uzm. Dyt. Özlem Araz, bağışıklık sistemimizi güçlü tutmamızı sağlayacak çaylarla ilgili şu önerilerde bulundu:
"Güçlü bağışıklık için kuşburnu: Grip, nezle gibi enfeksiyonlu hastalıklarda C vitamini içeriğinin yanı sıra yangı giderici etkisinden yararlanılmaktadır.
Öksürük için meyan kökü: Meyan kökü özellikle öksürüğe karşı hazırlanan karışımlarda boğazdaki balgamın sıvılaşmasının sağlamasında etkili olmaktadır.
Mine çiçeği: Mine çiçeğinin içindeki Verbenalin öksürük gidericidir.
Okaliptüs: Okaliptüs, soğuk algınlığında boğaz yangısını giderici antiseptik, öksürüklerde balgam söktürücü olarak kullanılmaktadır.
Zencefil: Zencefil, limon ve ballı çayı soğuk algınlığında, boğaz ağrısında ve öksürüklerde etkilidir."
MİKTAR DEĞİŞKENLİK GÖSTEREBİLİR
Her bitki için önerilen miktarın kişisel etkenler (yaş, vücut ağırlığı, kişinin tahammül derecesi) ve bitkiye bağlı etkenlerin (kullanılan kısmı) yanı sıra, kullanım amacı ve sıklığına göre de değişiklik gösterebileceğini ifade eden Uzm. Dyt. Özlem Araz, genelde sağlıklı yaşam için koruyucu amaçla yüzde 2'lik (bir fincan kaynatılmış suya bir poşet) derişimin uygun olduğunu belirtti.
FAZLA BİTKİ ÇAYI KULLANIMINA DİKKAT EDİLMELİ
Önerilen miktarlarda kullanıldığında fayda sağlayan bitki çaylarının yüksek miktarlarda ve çok uzun süreli kullanılmasının böbreklerde tahrişe, vücutta elektrolit dengesinin bozulmasına yol açabileceğinin altını çizen Uzm. Dyt. Özlem Araz, "Bazı bitki çaylarının fazla kullanılması kan pıhtılaşmasını önler (antikoagülan) ve tansiyon ilaçları (hipotansiyon ve hipertansiyon) ile etkileşebilir.
Bu yüzden kan sulandırıcı ilaç kullananların, kalp hastalarının, hamilelerin, emziren annelerin, alerjik bireylerin, safra taşı bulunanların, böbrek hastalarının bitki çayı kullanırken doktorlarına danışmaları şarttır" şeklinde konuştu.
