Gıda zehirlenmesi nasıl anlaşılır? Zehirlenince ne yapmak gerekir?

Gıda zehirlenmesine sık olarak bozulmuş, mikroplanmış yiyecekler neden olur. Çeşitli bakteriler, virüsler, parazitler ve bunların salgıladığı zehirli maddeler vücutta çeşitli hastalıklara neden olur.

Dünya Sağlık Örgütü'ne göre; besinler aracılığıyla taşınan bakteri, virüs, parazit, toksin ve kimyasal maddelerden kaynaklanan besin zehirlenmeleri dünyada her yıl yaklaşık 600 milyon kişiyi etkiliyor.

Hafif zehirlenmeler, birkaç saat veya en kötü durumda 1-2 gün sürer. Fakat bazı besin zehirlenmeleri -botulizm ve kimyasal zehirlenme- çok şiddetlidir ve kişinin hayatını tehdit edebilir.

BESİN ZEHİRLENMESİ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Genellikle besin zehirlenmelerinde bulantı-kusma ve ishal görülür.

Bakteriyel besin zehirlenmesi: Karın ağrısı, bulantı-kusma ve ishal görülür. 1 saat - 4 gün içinde başlar, ve dört güne kadar sürer.

Viral besin zehirlenmesi: Karın ağrısı, bulantı-kusma, ishal, başağrısı, ateş ve titreme görülür. 12-48 saat içinde başlar. Genellikle deniz mahsüllerinin yenmesinden sonra olur.

Kimyasal besin zehirlenmesi: Bulantı-kusma, ishal, terleme, sersemlik, gözlerde sulanma, aşırı tükürük üretimi, bilinç bulanıklığı ve karın ağrısı görülür. 30 dakika içinde başlar.

Botulizm: Kusma, konuşma ve görme bozukluğu, kafadan başlayarak ayaklara doğru ilerleyen kas güçsüzlüğü görülür. Çok ender görülen fakat çok ciddi bir bakteriyal besin zehirlenmesi tipidir.

GIDA ZEHİRLENMESİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Besin zehirlenmesi genellikle şüpheli gıda alımını takiben 1-24 saat içinde başlar ve 2-3 günde düzelir. Ancak bazı durumlarda ilaç tedavileri gerektirir.

Özellikle vücudun sıvı kayıpları ishal ile artacağından vücudun daha çok sıvı ihtiyacı olacaktır. Bu yüzden bol sıvı tüketilmelidir. Kişi eğer bulantı ve kusmalar nedeniyle sıvı alamıyorsa gerekirse damar yolu ile sıvı verilmesi uygun olabilir.

Besin zehirlenmesinde ishal durumu geçene kadar bağırsak hareketini artıran posalı gıdaların alınmaması önerilir. Genellikle ishal durumunu kesmek için ishal kesici ilaçların kullanılması hastalık oluşturan mikroorganizmaların bağırsakta kalma süresini uzatacağından uygun değildir.

Besin zehirlenmesi şüphlenmesinde 1-2 gün içinde kendiliğinden geçmediyse, kişi sıvı alamıyorsa, yüksek ateş, kanlı ishal, uyku eğiliminde artış gibi belirtiler varsa hemen bir hastaneye başvurulmalıdır.

HANGİ BESİNLERDE NELERE DİKKAT ETMELİYİZ?

Yumurtaları buzdolabına yerleştirirken asla yıkamayın, çünkü yıkandıklarında yüzeylerindeki delikler genişliyor ve bunun sonucunda bakteriyel üreme artıyor. Yumurtaları dolap kapağında saklıyorsanız diğer besinlerle temas etmemesine de dikkat edin.

Tavuk için en tehlikeli durum, salmonella bakterisinin bulaşmasıdır. Bu mikroorganizmaların ölmeleri için iyice pişirmeniz gerekiyor.

Dondurmanın da besin zehirlenmelerine yol açabileceğini unutmayın. Ham maddesi süt olduğu için dondurma her süt ürünü gibi bozulmaya ve mikroorganizma üremesine elverişli lezzetler arasında yer alıyor. Kapalı dondurma tercih ediyorsanız; paketleri karlanmış olan, içinde buz parçacıkları bulunan dondurmaları almayın. Çünkü donmuş ve buz kristalli paketler, paketin çözülmüş ve tekrardan donmuş veya çok eski olduğu anlamına gelebiliyor. Ayrıca son kullanma tarihlerine de mutlaka dikkat edin.

Sebze ve meyveler birkaç yolla mikrop üretebiliyorlar. Üretim aşamasında çiftlikte kirli veya bakteri ile bulaş olmuş suyla sulanması, iyi yıkanmamaları nedeniyle üzerlerinde kalan kalıntılar veya hasta bir insanın ellerini yıkamadan salata hazırlaması.