Gerçekte kaç yaşındasın?
Herkes yaşının kaç olduğu sorulduğunda çok kolay bir şekilde cevap verebilir. Fakat konu biyolojik yaşınıza geldiğinde çok daha genç veya çok daha yaşlı olabileceğinizi biliyor musunuz? Beslenme ve Diyet Uzmanı Mehlika Öktem yazdı.
- Sağlık
- Giriş Tarihi: 24 Aralık 2023
Herkes yaşının kaç olduğu sorulduğunda çok kolay bir şekilde cevap verebilir. Fakat konu biyolojik yaşınıza geldiğinde çok daha genç veya çok daha yaşlı olabileceğinizi biliyor musunuz? Biyolojik yaş kronolojik takvim yaşından farklıdır. Bu değer, değiştirilemeyen genetik bir yapının yanında büyük oranda değiştirilebilen yaşam tarzı ve çevresel etkenlere bağlı olarak değişir. Bu faktörlerin etkisiyle biyolojik yaş, bireyin vücut fonksiyonlarını, enerji seviyelerini, bağışıklık sistemini ve genel sağlığını yansıtır. Sağlıklı yaşam tarzı seçimleri, örneğin düzenli egzersiz yapmak, dengeli beslenmek, uyku düzenine sahip olmak ve stresi yönetmek, biyolojik yaşınızın kronolojik yaşınızdan daha genç olmasına katkıda bulunur. Aksine, sağlıksız alışkanlıklar ve yaşam tarzı tercihleri biyolojik yaşın artmasına neden olabilir. Pratikte, bu durumları göz önünde bulundurarak, 30 yaşındaki bir bireyin biyolojik yaşının, yaşam tarzı ve sağlığına bağlı olarak 40'ı gösterebileceği ya da tam tersi durumun da mümkün olduğu gözlemlenmiştir.
NASIL HESAPLANIYOR?
Biyolojik yaşı belirleyen en önemli faktörler arasında yeme alışkanlıkları, uyku düzeni, egzersiz durumu, sigara ve alkol tüketim miktarı ve stres düzeyi vardır. Henüz standart uygulanan bir test yoktur fakat genellikle birtakım DNA analizleri ile hesaplamalar yapılır. Bunun dışında kalp atım hızı, kan basıncı, kas kütlesi, kemik sağlığı ve yoğunluğu, DNA telomer uzunluğu, kolesterol ve insülin gibi metabolik parametreler, vücuttaki inflamasyon düzeyleri gibi detaylı incelemeler yapılarak da değerlendirilebilir. Biyolojik yaşı kronolojik yaşından daha genç hesaplanan bireyler hayattan çok daha fazla keyif alır ve kendilerini hep daha genç hissederler. Peki içeriden daha genç hissetmek istiyorsak nelere dikkat edebiliriz?
SEKİZ HAFTADA ÜÇ YAŞ GENÇLEŞ
Fizyolojik gençleşme hiç kolay olmaz diyorsanız size bahsetmem gereken bir araştırma var. 2021 yılında yayınlanan bir çalışmada araştırmacılar yalnızca beslenme ve yaşam tarzında yapılan değişimler sayesinde katılımcıların biyolojik yaşını sekiz haftada üç yıldan fazla düşürebilmişlerdir. 43 sağlıklı yetişkin erkek üzerinde yapılan 8 haftalık tedavi programında bireylere beslenme, uyku, egzersiz ve dinlenme yönünden eğitimler verilmiştir. Probiyotikler ve bitkisel gıdalar da takviye edildiğinde sonuç çok etkileyici bulunmuş: Hiç müdahale yapılmayan kontrol grubuyla karşılaştırıldığında biyolojik yaşta 3 yıldan bile daha fazla bir gençleşme gözlenmiştir. Sekiz haftada elde edilen sonuç böyleyse bu sağlıklı yaşam tarzı önerilerini genel hayatımıza dahil edersek neler olur tahmin edebiliyor musunuz? Gençleşmek için yaşın da bir önemi yok. Aralık ayında yayınlanan bir araştırmaya göre yaşlı ve obez sinekler diyet uyguladıklarında daha sağlıklı göründü ve daha uzun yaşadılar. Bu nedenle sağlıklı bir hayata geçmek için asla geç değildir.
DİYETİNİ DEĞİŞTİR
Uzun süre uygulanan tek tip diyetler, şeker, doymuş yağ ve işlenmiş gıdaların aşırı tüketimi, hücresel yaşlanmaya katkıda bulunur. Sağlıklı bir diyette glisemik indeksi düşük karbonhidratları tercih etmeli, günlük diyetin karbonhidrat/ protein/yağ oranına dikkat etmelisiniz. Özellikle antioksidan açısından zengin besinleri içeren bir diyet, serbest radikallerle savaşarak hücresel hasarı azaltır. Renkli sebzeler, meyveler ve koyu yeşil yapraklı sebzeler antioksidanlar bakımından zengindir. Ayrıca Omega- 3 yağ asitleri içeren somon, ceviz ve keten tohumu gibi besinlerin tüketilmesi, cilt sağlığını iyileştirir ve iltihapla savaşır. Fermente gıdalar, probiyotikler bakımından zengin olduklarından bağırsak sağlığını iyileştirir ve bağışıklık sistemini güçlendirir. Faydalı besinlerle, yeterli kaloride beslenmeniz sizi biyolojik olarak genç tutacaktır. Sağlıklı bir diyetle bedeninizi gençleştirmek ve kendinizi daha iyi hissetmek sizin elinizdedir. Belki de şimdi yeni yıl kararlarınıza sağlıklı beslenmeyi eklemenin tam zamanıdır.