Kurban Bayramı ve beraberinde 9 günlük tatil geldi çattı. Ailelerin bir araya geldiği, dostlukların pekiştiği, çocukların neşeyle koşuşturduğu Kurban Bayramı'nın en önemli unsurlarından biri de sofraların baş köşesinde yer alan et yemekleridir. Özellikle babalar için bu bayram, adeta bir şölen niteliğinde diyebiliriz. Çünkü erkekler genellikle ete çok düşkündür ve sebze yemekleri ise onlar için ikinci plandadır. Ancak et ağırlıklı beslenme yalnızca bir damak tadından öte sağlık açısından bazı riskleri beraberinde getiriyor olabilir mi? Proteinler, kas yapımı, onarımı ve genel vücut fonksiyonları için en önemli bileşenlerden biridir. Kırmızı et, vücut için gerekli olan tüm temel amino asitleri içeren yüksek kaliteli bir protein kaynağıdır. Ayrıca hem demir olarak bilinen biyolojik olarak en yüksek yararlanılabilir formda demir içermektedir.
Bu demir türü bitkisel kaynaklarda bulunan demire göre çok daha iyi emilir ve vücutta kullanılır. Ayrıca zengin bir B12, B6, fosfor çinko ve selenyum kaynağıdır.
Bu vitamin ve mineral içeriği ile enerji üretimi ve bağışıklıkta önemli roller oynar. Ancak her şeyde olduğu gibi kırmızı etin de fazla tüketimi sağlığınız üzerinde olumsuz etkilere yol açabilir.
KALP SAĞLIĞINA DİKKAT!
Kırmızı et ve sakatatlar diğer hayvansal protein kaynaklarına kıyasla doymuş yağ ve kolesterol içeriği yüksek besinlerdir.
Kalp ve damar sağlığı için doymuş yağ tüketiminiz günlük aldığınız enerjinin yüzde 10'ununu aşmayacak şekilde planlanmalıdır.
Çünkü yüksek miktarda doymuş yağ tüketimi, kan kolesterol seviyelerini artırabilmektedir. Kandaki yüksek kolesterol düzeyi, atardamarlarda ateroskleroz adı verilen plakların birikmesine neden olarak kalp krizi ve felç riskini artırabilir.
Yapılan araştırmalarda erkeklerde kalp hastalıklarının kadınlardan ortalama 10 yıl daha erken çıktığı gözlenmiştir. Çünkü erkeklerde kadınların menopoz öncesi kadınlarda görülen östrojenin koruyucu etkisi azdır. Bu yüzden erkekler doymuş yağ ve kolesterol alımı konusunda kadınlardan daha dikkatli olmalıdır. Kırmızı eti ölçülü tüketerek protein ağırlığını balık, tavuk, hindi gibi daha düşük doymuş yağ sağlayan seçeneklerden yana kullanabilirsiniz.
Kırmızı et tüketimi ile kolon kanseri arasındaki ilişki, son yıllarda birçok bilimsel araştırmada dikkat çeken bir konudur. Çalışmalar genel olarak kırmızı et ve işlenmiş etin kolorektal kanser riskini yüzde 20-30 oranında arttırdığını göstermektedir. Bunun sebeplerinden bir tanesi yüksek doymuş yağın vücutta inflamasyonu tetikleyerek kanser riskini artırmasıdır. İkinci sebep özellikle işlenmiş etlerde bulunan nitritler ve nitratlardır.
Bu bileşikler potansiyel karsinojen bileşiklerdir, bu nedenle işlenmiş etler (salam, sucuk, sosis vb.) beslenmenizde olabildiğince sınırlandırılmalıdır.
Ayrıca etin içeriği dışında pişirme yöntemi de kansere davetiye çıkartabiliyor. Özellikle Kurban Bayramı'nda mangal veya kavurma işlemleri oldukça yaygın şekilde yapılıyor.
Fakat yüksek sıcaklıklarda kızartma, kavurma gibi yöntemlerle pişirilen kırmızı etler, heterosiklik aminler ve polisiklik aromatik hidrokarbonlar gibi kanserojen bileşiklerin oluşumuna neden olarak maalesef yine kolon kanseri riskini artırabiliyor.
SAĞLIKLI ET TÜKETİMİ
Kurban Bayramı'nın vazgeçilmezi kavurmadır evet, ama sağlığımıza değer veriyorsak kavurma, kızartma yerine ızgara, haşlama veya fırın yöntemlerini kullanmalıyız. Bu yöntemler, etin besin değerini korurken, fazla yağ alımını da azaltır. Tabi ki burada porsiyon kontrolü de çok önemlidir. Bir öğünde 100-150 gramdan fazla kırmızı et tüketmemeye özen gösterin. Etin yanında bol miktarda sebze tüketmek, lif ve vitamin alımını artırır ayrıca tokluk sağlar. Renkli salatalar, haşlanmış veya ızgara sebzeler iyi birer protein eşlikçisidir.
Bunların içerisindeki C vitamini kırmızı ette bulunan demir emilimini de destekler. Son olarak; mangal yaparsanız kanserojen bileşikleri önlemek adına etlerinizi ateşten 10-15 cm uzak tutun ve mutlaka her pişirme yönetiminde etlerinizi tane karabiber, taze biberiye, sarımsak, kekik gibi güçlü antioksidan eşlikçilerle beraber servis etmeye çalışın.
Bu eşlikçiler et pişerken oluşabilecek kanserojen bileşiklerin zararlı etkilerini minimuma indirmenize yardımcı olacaktır. Umarım bu ipuçları, bayram boyunca sağlıklı beslenmenize yardımcı olur ve aşırı et tüketiminin olumsuz etkilerinden korunmanızı sağlayabilir.
Tüm babaların ve baba adaylarının babalar gününü kutluyorum, ayrıca herkese sevdikleriyle mutlu ve sağlıklı bir bayram diliyorum.
