Yapılan araştırmalar sonucunda ülkemizdeki nüfusun yüzde 60'tan fazlasında D vitamini eksikliği olduğu sonucuna varılmıştır. Tabii bu eksiklik sadece ülkemizde değil tüm dünya üzerinde karşılaştığımız bir problemdir. Özellikle güneşten yoksun olan ülkelerde bu eksiklik daha sık ortaya çıkmaktadır. D vitamini yağda eriyen bir vitamindir. D vitaminin yaklaşık olarak yüzde 80-90'ı ultraviyole ışınlar sayesinde derimizde sentezlenmektedir. Ancak güneş kremi kullandığımız zamanlarda ya da güneşin camın arkasından gelip doğrudan cilt ile teması olmadığı durumlarda deride sentezi sağlanamamaktadır.
EKSİKLİĞİNİ NASIL HİSSEDERİZ?
YORGUNLUK hissi, sırt ağrısı, ayağa kalktığında veya yürürken ağrılar hissetmek D vitamini eksikliği belirtileri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu şekilde belirtiler yaşayan kişiler, eksiklik yaşayıp yaşamadıklarını kan testi yaptırarak öğrenebilirler. Kendi kendinize D vitamini takviyesine başlamak yerine mutlaka bir doktor kontrolüne gitmelisiniz.
SOMON, SÜT, YUMURTA
Somon, uskumru, sardalya gibi yağlı balıklar, süt, yumurta sarısı, tereyağı, yulaf, brokoli, tatlı patates, maydanoz ve mantar gibi besinler yüksek miktarda D vitamini içeriğine sahiptirler. Ancak günlük D vitamini ihtiyacını karşılayacak oranda vitamin içeriğine sahip değildirler. D vitaminin en güzel kaynağı güneş ışınlarının etkisiyle sentezlenenidir. D vitamini eksikliğinin önlenmesi ve tedavisi için doğal güneş ışığı takviyesi ile güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde D vitamininin emilimi daha iyi olacağı için sabah 10.00 ile öğleden sonra 15.00 saatleri arası ve günde 15-30 dakika güneşe çıkmak yeterli olabilmektedir. Günde 2 saatten az güneşlenme ve haftada 2 saatten fazla fiziksel egzersiz, D vitamini eksikliğinin önlenmesinde önerilmektedir. Direk güneş ışığı maruziyeti yetersiz veya cilt rengi koyu olan bireyler de D vitamini eksikliği açısından göz önünde bulundurulması gereken riskli gruplar arasında bulunmaktadır.
DEPRESYONU ÖNLER
ARAŞTIRMALAR, D vitamininin ruh halini düzenlemede ve depresyonu önlemede önemli bir rol oynayabileceğini göstermektedir. D vitamini takviyesi alan ve depresyonu olan kişilerin semptomlarında iyileşme olabileceği gözlemlenmiştir. Fibromiyalji hastaları üzerinde yapılan başka bir çalışmada ise D vitamini eksikliğinin aynı zamanda anksiyete ve depresyon yaşayanlarda daha yaygın olduğunu sonucuna varılmıştır
GEBELİK VE EMZİRMEDEKİ ROLÜ ÖNEMLİ
Gebelik ve emzirme döneminde anneye D vitamini desteği sağlanması hem annenin sağlığı için hem de bebeklerde D vitamini eksikliğinin önlenmesi adına gerekli olmaktadır. Hamilelik döneminde artan D vitamini ihtiyacını karşılamak için ülkemizde Sağlık Bakanlığı, anne adalarının hamileliğin 12. haftasından itibaren 1200 IU D vitamini başlamasını, süreç boyunca ve doğum sonrasında da en az 6 ay devam edilmesini önermektedir. 1-18 yaş arası normal kilolu çocuklarda günde 600 IU, obez çocuklarda bunun 2-3 katı D vitamini alınması bunun da günlük 2-3 bardaktan fazla süt ve süt ürünleri ile somon gibi yağlı balıkların tüketimi ve soda ve hazır meyve suyu gibi asitli içeceklerin kısıtlanması ile sağlanabileceği öngörülmektedir.
KEMIK GÜÇLENDIRICI
İSKELET kasında D vitamini eksikliği nedeniyle oluşan kas güçsüzlüğü nedeniyle büyüme geriliği, bebeklerde diş çıkarmada gecikme, boy kısalığı şeklinde klinik bulguları olabilir. Özellikle büyüme çağında D vitamini eksikliği olan çocuklar huzursuz, sinirli olabilir. Kilo almaları, büyümeleri yavaşlayabilir. D vitamini kemik sağlığının korunmasında ve kırık iyileşmesinde oldukça etkili bir vitamindir. ÖRNEĞİN kırık oluşumu sırasındaki D vitamini durumu kırık iyileşmesini etkiler. Aynı zamanda da D vitamini eksikliği kemik yapısındaki bozulmalara, kemik erimesine ve kas güçsüzlüğüne sebep olabilmektedir. Bu nedenle, ortopedik cerrahide hastalıkların ve komplikasyonlarının önlenmesinde D vitamini düzeylerinin takip edilmesi önemlidir. D vitaminine bağlı olarak çocuklarda raşitizm, erişkinlerde kemik yumuşaması, ilerleyen yaşlarda da osteoporoz oluşabilmektedir
METABOLİK HASTALIKLARA KARŞI KORUR
D vitamininin çeşitli metabolik rahatsızlıklarda rolü vardır. D vitamini, ultraviyole ışınlarının etkisi ile metabolizmada etkin hale gelir. Bu vitamin, böbrek, kemik ve ince bağırsak olmakla birlikte üç hedef organ aracılığıyla kalsiyum ve fosfor metabolizmasını düzenlemektedir. D vitamini eksikliği ya da yetersiz alımı, Tip 1 diyabet gibi otoimmün hastalıklar, alerji, kardiyovasküler hastalıklar, gebelik döneminde bebeğin kemiklerinin güçlenememesi ve mental hastalıklar gibi daha bebeklik döneminden itibaren tüm yaş gruplarında pek çok sağlık sorununa zemin hazırlayabilmektedir.
