Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), çocukluk dönemlerinde yaygın olarak görünen nöropsikiyatrik bir bozukluktur. Hem ailelerin hem de çocukların günlük yaşamında aksaklıklara yol açmasıyla beraber çocukta gelişimsel, duygusal, sosyal ve akademik başarı gibi birçok alanda önemli bozulmalara neden olmaktadır.
DEHB VE OBEZİTE
Dikkat eksikliğinde; hayal kurma, unutkanlık, uyum sorunu yaşama ve konsantrasyon bozukluğunun yanı sıra hiperaktif, sürekli hareketlilik hali, sabırsız olma, başkalarının sözünü kesme gibi belirtileri vardır. Dünyada görülme sıkılığı %5 civarındadır. Ortak bulgu ise sağlıksız beslenme alışkanlıklarının DEHB ile ilişkili olmasıdır. Bu yüzden dengeli beslenme ve öğün düzeni oldukça önemlidir. Uyku bozukluğu, aşırı yeme ve depresyon DEHB hastalarında obeziteye sık olarak eşlik eden hastalıklardandır. Tüm bunlara ek olarak depresif ruh hali özellikle kış aylarında karbonhidrattan zengin yiyeceklerin tüketimini arttırabilmektedir.
MİNERAL ALIMI ÖNEMLİ
Depresif semptomlar ve neden olduğu düzensiz beslenme alışkanlıkları mutlaka tedavi edilmelidir. Yeterli uyku, duygu durumu iyileştirmesi, karbonhidrat tüketim isteğinin azaltması, DEHB semptomlarının azaltılması açısından önemlidir. Çinko beynin çalışmasında önemlidir. Çinkonun yetersiz alımı fonksiyonları olumsuz etkiler. Ayrıca beynin normal fonksiyonlarını devam ettirebilmesi için demir dengesinin korunması önemlidir. Çocuklarda demir eksikliğiyle birlikte gözlenen davranış sorunları, bilişsel fonksiyonlardaki yetersiz gelişme, demirin sahip olduğu rolün önemini göstermektedir. Bu nedenle yeterli demir alımının sağlanması dikkat bozukluğunu azaltabilir. Çocukluk döneminde demir seviyesinin düşmesi ile zeka geriliği ve davranışsal bozuklukları gözlenir.
KAHVALTIYI ATLAMAYIN
Kahvaltıyı atlamak veya şekerli besinlerle değiştirmek çocuklarda dikkati ve hafızayı bozmaktadır. Ayrıca kan şekerinin hızlı yükselmesine neden olan yüksek glisemik indekse sahip besinler çocuklarda hiperaktif ve dikkatsiz davranışları ile ilişkidir. Yapılan bir çalışmada glisemik indeksi düşük kahvaltı tüketiminin çocuklarda hafıza ve dikkat test puanlarını yükselttiğini gözlemlemiştir. Özellikle kahvaltılarda yumurta ve süt ürünleri gibi kaliteli proteinler ile tam tahıllara yer verilmelidir.
OMEGA-3 YAĞ ASİTLERİ
Omega-3 yağ asitlerinin beyin gelişiminde ve işlevinde önemli bir rolü vardır. DEBH'li çocuklar daha düşük seviyelerde omega-3 yağ asitlerine sahiptir ve bunların takviyesi çocuklarda DEHB semptomlarını azaltabilir. Bu yağ asitlerinden DHA, zeka ve hafıza için; EPA dikkat dağınıklığı ve ruh hali için olumlu etkiler göstermektedir. Çocuklar haftada en az 2-3 kez balık tüketmelidir. Özellikle somon, uskumru gibi yağlı balıklar, ceviz, keten tohumu gibi yağlı tohumlar da tercih edilebilir.
SALİSİLAT İÇEREN BESİNLERE DİKKAT
DOĞAL olarak salisilat içeren besinlere DEHB olan kişilerin duyarlıdır ve bunlardan sınırlı beslenme önerilir. Elma, badem, dut, kayısı, üzüm, şeftali, portakal, mandalina, erik, salatalık, turşu, sarımsak, domates, kahve gibi doğal salisilat içeren besinler de diyetten uzaklaştırılmalıdır. Bu besinlerin sınırlanması ile normale dönüş sağlanır.
HAZIR PAKETLİ ÜRÜNLERDEN KAÇININ
YÜKSEK şeker tüketimi, besinlere eklenen gıda katkı maddeleri ve koruyucuların davranış bozukluğuna yol açtığı gösterilmektedir. Diyetten bu besinlerin çıkarılması çocuklarda görülen davranış bozukluklarının normale dönmesinde olumludur. Katkı maddesi içeren asitli içecekler, cipsler, paketli kek, bisküvi, çikolata gibi ürünlerden uzak durulmalıdır. Taze ve doğal besinler tercih edilmelidir
ANNE SÜTÜ
ANNE sütünü daha az alan çocuklarda bilişsel gelişimlerinin daha yavaş olduğu ve bu bireylerde davranış bozukluklara daha sık rastlanmaktadır. DEBH olan çocuklarda anne sütü alım süreleri daha az bulunmuştur
ALERJİK BESİNLER
ÇOCUKLARDA sıklıkla alerjiye yol açan bazı gıda boyaları ve mısır, buğday, süt, soya, yumurta veya çikolata gibi besinlerin de tüketimine dikkat edilmelidir.
