Saklamak yerine bir an önce tedavi olun!

Son derece bulaşıcı ve kaşıntıya neden olan bir parazit olan uyuz vakaları son iki yılda büyük bir artış gösterdi. Özel Çankaya Tıp Merkezi Dermatoloji Uzmanı Dr. Tuğçe Özkapu, her gelen 5 hastadan birinin uyuz olduğunu dile getirerek, "Aslında 15 dakikalık temas gerektiği söyleniyor ama ben bu yıl görülen türün daha kısa sürede bulaşabildiğini düşünüyorum. Mesafeli ve maskeli olmama rağmen ben bile uyuz oldum. Çok çabuk fark ettiğim için ilerlemedi. Bu yüzden çok dikkatli olunmalı" dedi.

Uyuz olan kişilerin hastalığı saklama gereksinimi duyduklarını dile getiren Özkapu, "Uyuz bulaşının kişisel hijyenle ilgisi yok. Uyuz olmanız sizin pis olduğunuz anlamına gelmez. Bu yüzden şikayetiniz varsa mutlaka bir hekime görünmeniz çok önemli. Erken tanı parazitin kronikleşmesini önlemek için önemli" dedi.

■ Uyuz vakalarında bir artış olduğu söyleniyor. Şu anda İzmir'de size bu şikayetlerle başvurma yüzdesi nasıl?
Gerçekten dirençli uyuz vakalarının sayısında gün geçtikçe artan bir oranla karşı karşıyayız. Sadece İzmir'de değil tüm Türkiye'de bu artışı biz hekimler olarak görmekteyiz.

■ Uzun yıllardır adından pek de söz edilmeyen bu salgın niçin yeniden uyandı?
Aslında 2020 yılından beri, yaklaşık olarak Covid-19 enfeksiyonu hayatımıza girdiği dönemden itibaren uyuz vakalarının sayısında ciddi bir artış görüyoruz. Ancak maalesef bu vakalar korona enfeksiyonunun gölgesinde kaldı.

■ Uyuz nasıl bulaşıyor?
Uyuzun bulaşması için uyuzlu bireylerin 15 dakikalık cilt veya eşya temasının yeterli olduğu bilinmektedir. Uyuz böceği derinin altına doğru tünel açarak ilerler. Burada yumurtalarını bırakır ve hastalığın daha da kronikleşmesine sebep olur.

■ Korunmak için ne yapılması gerekir?
Korunmak için özellikle uyuzla ilgili bu vaka sayılarının artışına dair farkındalık çok önemli. Çünkü bir kafede daha önceden uyuzlu bireyle temas etmiş bir şalı üzerimize aldığımızda yada böyle bir kıyafeti dezenfekte etmeden giydiğimizde bile bulaşabileceği ileri sürülmektedir. Yine aile içi bireylerin teması da önem arz etmektedir.

■ Tedavisi zor mu?
Tedavisinde klasik uyuz vakalarına göre daha dirençli uyuz belirtileriyle karşılaşmaktayız. Ayrıca ailede beraber yaşadığı ve yakın temas halinde bulunduğu tüm bireylerin tedavisi şart. Buna dikkat edilmediği takdirde vakaların hızla artmasının önüne geçmek gerçekten çok zor. Verilen ilaçları kullanmanın haricinde çamaşırların, özellikle de çarşaf ve havluların 60 derecede yıkanması gerekir. Yüksek ısıda yıkanamayan eşyaların ise kapalı bir poşette 1 hafta bekletilmesi uygun olacaktır.

■ Uyuzun yaygın olduğu bir mevsim var mıdır?
Uyuz belirtileri sonbahar ve kış aylarında daha sık görülmektedir. Bununla birlikte korona enfeksiyonu ve karantina dönemlerinde tam kapanma nedeniyle aile içi bulaşlara bağlı vaka artışını daha çok görmekteyiz.

■ Aileden bir kişi uyuz olursa diğerleri de mutlaka olur mu?
Hayır, böyle bir şart yok. 10 kişilik bir ailenin 4'ünde şikayet olup 6'sında hiçbir şikayetin olmadığı vakalar görmekteyiz. Ama bu, o an için belirti vermiyor olabileceği anlamına da geldiği için belirtisi olsun olmasın tüm aile fertlerinin profilaktik yani temas sonrası önleyici dozda uyuz tedavilerini düzenlemekteyiz.

■ Tedavi ne kadar sürer?
Tedavi kişinin şikayet ve belirtilerine göre değişebilir. Döküntülerin geçmesi ve hastanın tedaviye bağlı rahatlaması biz hekimler için önemli bir kriter. Bazı hastalarda kaşıntının tam olarak geçmesi 1 aya kadar uzayabilmektedir.

■ Bu süre içinde kişi ya da aile karantinaya alınmalı mı?
Bu süre içinde hastalara izolasyon öneriyoruz. Yani yeni kişilerle temas etmemesini ve yakın temasta olduğu bireyleri bilgilendirip profilaksi tedavisi almaları açısından dermatoloji uzmanına başvurmasını tavsiye ediyoruz.

■ Hastalığın kimlerde görülme ihtimali daha fazla?
Uyuz hastalığı kişisel hijyenden bağımsız olarak herkeste özellikle okul, yurt, bakım evi gibi toplu yaşam alanlarında çok daha kolay yayılabilmektedir.

■ Uyuz hayvanlardan mı bulaşıyor?
Hayvandan bulaşabilen türleri olduğu bilinse de günümüzde yaygın olan uyuz türü hayvandan insana değil insandan insana bulaşıyor.

GECE UYKUDAN UYANDIRAN ŞİDDETLİ KAŞINTILAR VARSA...
Uyuzun başlıca belirtileri arasında gece artan kaşıntı, sıcakla artan kaşıntı veya gece uykudan uyandıracak derecede şiddetli kaşıntı sık görülür. Bu şikayetleri olan hastalar, kaşıntı yapan diğer hastalıklardan ayırıcı tanısı ve erken tanı için mutlaka hemen bir dermatoloji uzmanına başvurmalıdır.

BURCU ILGIN