48-55 yaş arası, doğurganlık yeteneğinin kaybolduğu döneme verilen genel isim olan menopozda organizmada önemli değişiklikler ortaya çıkar. Bunların başında, hormonal değişiklikler gelir. Hipofizden salgılanan hormonlarda artış gözlenir. Düzgün adet görme ve üreme fonksiyonunu oluşturan sistemdeki bozukluklar nedeniyle yumurtalık fonksiyonu azalır. Bunun sonucunda ise kadın için önemli bir hormon olan östrojenler düşer ve kadınlarda çok önemli sağlık problemleri gözlenir.
HORMONAL DEĞİŞİKLİKLER
Baş ağrısı, sinirlilik, uyku bozuklukları, depresyon, aşırı terleme, halsizlik ve yorgunluk, deride gevşeme, incelme, transparan bir görünüm, damarların belirgin hale gelmesi, yaraların geç iyileşmesi ve morluk oluşumu bu dönemde oluşabilir. Menopoz döneminde vücutta oluşan bazı hormonal değişiklikler nedeniyle enerji harcamasında azalma oluşur. Bunların sonucunda şişmanlık gelişir. Menopoz sonrası östrojen düzeyindeki azalma besin alımı ve egzersiz seviyesini etkileyebilmektedir.
DÜZENLİ AKTİVİTE ŞART
Osteoporozis yani kemik erimesi, menopozda görülen en önemli sağlık sorunudur. Peki osteoporozisten korunmak için beslenmede nelere dikkat edilmeli?
- Her yaş döneminde yeterli kalsiyum tüketilmelidir. Kalsiyum için en iyi kaynak süt ve süt ürünleridir. Sütün dışında özellikle yeşil yapraklı sebzeler, kuru baklagiller ve pekmez kalsiyumdan zengindir.
- Mineral içeriği yüksek sert suların içilmesi tercih edilmelidir.
- D vitamini gereksinimi karşılanmalıdır. Güneş ışınlarından uygun şekilde ve düzenli olarak yararlanılmalıdır. Kış günlerinde öğle vakitleri, yaz aylarında ise kuşluk ve ikindi vakitlerinde güneşlenilmelidir.
- İçme ve kullanma sularının florid içeriğinin litrede 0.7-1.2 mg düzeyinde olması kemik ve diş sağlığı açısından önemlidir.
- Aşırı ölçüde posa tüketiminden de sakınılmalıdır.
- Aşırı protein tüketiminden kaçınılmalıdır. Çünkü yüksek proteinli diyet idrarla kalsiyum atımını arttırır ve osteoporozis için önemli bir risk faktörüdür.
- Aşırı fosfor tüketiminden kaçınılmalıdır. Proteinli besinler genellekle fosfordan da zengindir. Protein yeterli düzeyde alınırsa aşırı fosfor alımı da önlenir.
- Yemeklere, aşırı tuz eklemekten ve tuzlanmış besinleri aşırı tüketmekten de sakınılmalıdır. Çünkü aşırı tuz, idrarla kalsiyum atımını arttırmaktadır.
- Sigara içilmemelidir. Sigara kan kortizon düzeyini artırarak 25-hidroksi D vitamininin, Aktif şekli 1-25 dihidroksi D vitaminine dönüşümünü azaltır. Aynı şekilde kandaki C vitamini düzeyini ve serum östrojen düzeyini de düşürür.
- Düzenli fiziksel aktivitede bulunulmalıdır. Her gün en az 30 dakika yürüyüş gereklidir.
- Aşırı kafein tüketilmemelidir. Kafein içeren içeceklerin sık tüketiminden kaçınılmalıdır.
KEMİK ERİMESİ OLUŞUYOR
Osteoporozis kemiklerden kalsiyum kaybının artması sonucunda kemiklerin kolaylıkla kırılması hastalığıdır ve menopoza girmiş kadınlarda daha sık görülür. Çocuk ve adölesanlarda kemik oluşumu kaybından fazladır. 30 yaşından sonra kemik kaybı başlar. Genelde kadınların kemik mineral yoğunluğu erkeklerden düşüktür. Kemik kaybı hızı menopozda önemli ölçüde artar. Menopozdan sonraki kemik kaybının esas nedeni östrojen yetersizliğidir. Yüksek düzeyde kafein, protein ve sodyum idrarda kalsiyum atımını arttırır. Fosfat içeren içeceklerin aşırı tüketilmesi de kemik yoğunluğunu azaltır.
