Zindanı taştan oyarlar

Şiirin adı "Zindanı Taştan Oyarlar". İlk cümlesi de "Bursa'nın ufak tefek yolları" diye başlar. Ama müzikseverlerin büyük kısmı bu başlık ve giriş cümlesinin aslında ezbere söyledikleri bir şarkının dizeleri olduğunu bilmezler.
Oysa şarkının adı "Yiğidim Aslanım" desek ve "Şu sılanın ufak tefek yolları" diye başlasak hemen sonunu getirirler.
***
Hafta arası Bursa'da "Şiirler Şarkı Söyler" konserimiz vardı. Nilüfer Belediyesi'nin organizasyonuyla Nazım Hikmet Kültür Evi'nde sahne aldık ve itiraf edeyim şimdiye kadar konseptimizin en çok uyduğu salon burası oldu.
Nazım Hikmet'in şiiri "Karlı Kayın Ormanı"nı Zülfü Livaneli bestesiyle seslendirirken şairin adını taşıyan salon harika bir seyirci korosuyla inliyordu.
***
Bedri Rahmi Eyüboğlu, yakın arkadaşı Nazım Hikmet Bursa'da hapishanede açlık grevi yaparken yurtdışındaymış. Ona destek amacıyla bir şiir yazmış:
"Bursa'nın ufak tefek yolları/ Ağrıdan sızıdan tutmaz elleri/ Tepeden tırnağa şiir gülleri/ Yiğidim aslanım aman burda yatıyor." diye başlayan...
"Bir Şubat gecesi tutuldu dilin/ Silaha, bıçağa varmadı elin/ Ne ana ne baba ne kız ne gelin/ Yiğidim aslanım aman burda yatıyor. /Ne bir haram yedin ne cana kıydın/ Ekmek gibi temiz su gibi aydın/ Hiç kimse duymadan hükümler giydin/ Döşek diken diken yastık batıyor/ Yiğidim aslanım aman burda yatıyor."
Eyüboğlu, Nazım Hikmet'i anlatmaya devam ediyor:
"Zindanı taştan oyarlar/ İçine bir yiğit koyarlar/ Sağa döner böğrü taşa gelir/ Sola döner çırılçıplak demir/ Çeliğin hası da yiğidim aman böyle bilenir / Döşek melul mahzun, yastık batıyor/ Yiğidim aslanım aman burda yatıyor."
Bedri Rahmi'nin dizeleri bir hayli uzun. Bir kaç satır daha yazayım:
"Dilinde dilimi bulduğum/ Gücüne kurban olduğum/ Anam babam gibi övdüğüm/ Dayan hey aslan ustam, a benim yiğidim dayan..."
***
Şiirin finali de şöyle:
"Sen Kızılırmak kadar bizimsin/ En büyük ustası dilimizin canımız ciğerimizsin/ Bugün burdaysa şiirin, yarın Çin'dedir/ Bütün hışmıyla dilimiz kökünden sökülmüş bir çınar gibi yüreğimiz içindedir./ Bugün burdaysa şiirin yarın Çin'dedir/ Acısıyla sızısıyla alnının kara yazısıyla/ Bir yanı nur içinde tertemiz/ Bir yanı sızım sızım sızlayan memleketimiz içindedir.
***
Nazım Hikmet'i 1963'te, Bedri Rahmi Eyüboğlu'nu 1975'te kaybettik. "Zindanı Taştan Oyarlar" adlı şiiri Zülfü Livaneli üç dizisini ele alarak "Yiğidim Aslanım" adıyla besteledi. Yakın arkadaşı Uğur Mumcu şarkıyı çok beğenmişti. Uğur Mumcu'nun suikaste kurban giderek yaşamını yitirmesinden sonra bu şarkı O'na ithaf edildi. Yıllardır tüm demokrasi kurbanları için söyleniyor...
***
Bursa'da, Nazım'ın adını taşıyan kültür merkezinde bu şarkı çok etkili oldu. Seslendirdiğimiz diğer şarkılarla ilgili verdiğim bilgiler de seyircinin ilgisini çekti.
Yahya Kemal Beyatlı'nın "Sessiz Gemi" adlı şiiri, büyük bir aşkla sevdiği Nazım Hikmet'in annesi Celile Hanım için yazdığı pek bilinmez. Bestesi Fransız sanatçı Patricia Carli'ye ait olan şarkı 1970'li yıllarda Yeşil Giresunlu'nun "Sessiz Gemi" adlı şiiri Carli'nin bestesine uygulamasıyla ortaya çıktı ve çok popüler oldu.
"Sessiz Gemi"nin öyküsü de seyircinin pek ilgisini çekti.
Bu konserlerde şarkıların ve şiirlerin öyküsüyle dinleyicilere sunum yapmak çok hoş bir atmosfer yaratıyor.
O alkışları almak, gelenleri mutlu etmek de sanatçının gıdası.
Bu duyguları yaşamak o kadar hoş ki!