Öğrenme ve bellek (hafıza)

Geçmiş yaşantıları ve bilgileri akılda tutma ve hatırlama gücüne "bellek" diyoruz. Bellek öğrenilen bilgileri depolar, istenildiği zaman kullanılmasına olanak sağlar.
Bellek; ikiye ayrılır:
1- KISA SÜRELİ BELLEK: Kısa süreli bellek de iki aşamalıdır. Çok kısa süreli bellek: Bilginin ilk elendiği filtredir. Bu bilgiye ihtiyacımız, merakımız yok ise ve bize hiçbir çağrışım yapmıyor ise 30 saniyede unuturuz. Kısa süreli bellek: Çok kısa süreli bellekten gelen bilgiler ki bunlar filtrelenerek kalan bilgilerdir. Yaklaşık 20 dakika boyunca hafızada tutulur. Bu süreçte maximum 10 rakam hatırlanır. Ve kolayca hata yapılır. 20 dakika sonunda bilgi kaybolur, unutulur. Ders çalışırken kısa süreli bellekteki bir bilgiyi uzun süreli belleğe aktarmanın yolu tekrarlama ve gruplamadır.
TEKRARLAMA
Yeni gördüğünüz bir konunun hafızada tutulması için kısa süreli bellekten uzun süreli belleğe aktarılması gerekir. Beynimiz gün içinde binlerce uyarana maruz kalır ve uzun süreli belleğe ancak konsantre olup aktardıklarımız girer ve biz de zaten onları unutmayız. İnsan 20 dakika içinde öğrendiklerinin yarısını unutmaktadır. Bir saat içinde öğrendiklerinin de yüzde 30'unu koruyabilmektedir. Yani ilk defa çalıştığınız bir konunun yarısını ilk 20 dakika içinde unutursunuz. Günümüzde hafızayı güçlendirmek için pek çok kurslar açılmıştır ya da bilgisayar programlarına bir dolu para harcanmaktadır ya da evinizde kendi başınıza oynayabileceğiniz hafıza kartları satılmaktadır. Bütün bu çalışmaların tek amacı vardır; hafızayı güçlendirmek ve sınavlarda beynimizi en üst kapasitede kullanmaya çalışmak. Hafızayı güçlendirmek için en etkili yöntem tekrar etmektir. Ancak ezbere dayanan tekrar yöntemi maalesef işe yaramaz. Önemli olan anlayarak çalışmaktır. Yani çalışılan konu beynimizde bir anlam ifade etmelidir. Ancak illa ki ezber yapmak istiyorsanız o zaman semboller, haritalar, grafikler ve anahtar kelimelerle ezber yapmalısınız. Tarihi öğrenmek için sadece okumanız, ezberlemeniz yeterli değildir aynı zamanda konu ile ilgili görsel çalışmalar yapmak yani belgeseller izlemek de işinizi kolaylaştıracaktır. Film izlemek, belgesel izlemek hem görsel hem de işitsel tarafınızı destekler böylece çalıştığınız konuyu anlayabilir ve uzun süre belleğinizde koruyabilirsiniz. Tekrar yaparken de önerdiğim yöntem 1 tekrar yöntemidir.
Örneğin ilk tekrar 20-30 dakikalık çalışmadan sonra yapılmalı ve 10 dakika sürmelidir. İkinci tekrar 1 saat sonra olmalıdır ve 5 dakika göz gezdirme şeklinde yapılmalıdır. Üçüncü tekrar 1 gün sonra yine gözden geçirme şeklinde, dördüncü tekrar 1 hafta sonra yapılmalıdır. Bu şekilde bilgiler uzun süreli bellekte son derece güçlü bir şekilde kalır. Sınava 1 ay sonra bile girseniz bilgiler bellekte yer eder. Ve elbette bu çalışmanızı görsel sunumlarla, belgesellerle desteklerseniz kapasitenizi en üst noktaya taşıyabilirsiniz. Düzenli tekrar yapmayan bir öğrenci için ders çalışmak zaman kaybetmekten başka bir işe yaramaz. Çok soru çözmektense tekrar yöntemiyle önce konuları çalışmak ardından konu ile ilgili 30-40 soru çözmek daha uygundur.

GRUPLAMA
Bilgileri anlamlı bir şekilde bir önceki bilgilerle arasında bağ kurarak kümelemedir. Yani olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi kurarak ders çalışma şeklidir.
2- UZUN SÜRELİ BELLEK Bilgilerin kümelenmesinde bilgielrin arasındaki anlam ilişkilerinin olması, kavram benzerliklerinin olması ve bize önceki deneyimlerimizden bir bilgiyi hatırlatması yani çağrısım yapması temel alınır. Yani beynimizde de hatırlamayı kolaylaştıran bir düzen vardır. Bilgiler belleğe tesadüfen yerleşmez ve her bilgi kendi içinde anlamlıdır, bir diğer bilgiyle ilişkisi vardır.