Omuzlar dik, karın dümdüz!

"Vücudun duruş biçimi" anlamına gelen postür; otururken, yürürken veya ayakta dururken vücudumuza verdiğimiz şekli ifade ediyor. Örneğin postürün düzgün olması için ayakta iken omuzların dik, karnın düz olması gerekiyor.
Vücudu doğru pozisyonda tutmamak ise ağrılar başta olmak üzere pek çok rahatsızlığa yol açarak kişinin yaşam kalitesini düşürüyor. Postür bozukluklarının tedavisinde fizik tedaviden yararlanılıyor
Kişide postür bozukluklarının çocukluk ve gelişme çağında başladığını ve giderek belirginleştiğini ifade eden Özel Çıtakoğlu Fizik Tedavi Rehabilitasyon Dal Merkezi'nden Dr. Yelda Kacar, "Postür bozukluklarının tedavisinde ağrı kesici, kas gevşetici ilaçlar, fizik tedavi araçları ve ağrısız dönemlerde egzersiz programları uygulanır" diyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Yelda Kacar, herhangi bir hastalıktan kaynaklanan postür bozukluklarında ise öncelikle bu duruma yol açan hastalığın tedavi edilmesi gerektiğini vurguluyor.
-Postür nedir?
Postür duruş biçimidir. Kişinin otururken, yürürken veya ayakta dururken vücuduna verdiği şekildir. Beyin, sinirler, iskelet sistemi ve kaslar uyum içerisinde, omurganın normal eğriliklerinin korunduğu, eklemlere binen ağırlık ve kuvvettin dengeli dağıldığı; vücudun her parçasının kendisine bitişik bölümlere ve vücuda oranla en uygun pozisyonların bileşimi "normal postür" olarak tanımlanabilir.
-Düzgün postür nedir?
Vücut kas etkinliği sonrasında eklem bağlarının desteği ile stabilite sağlamak ya da bir harekette temel oluşturmak amacı ile birçok kasın uyumlu çalışması ile düzgün bir postür sağlanır. Düzgün postürü yere dik inen bir çizgi ile göstermek gerekirse, bu çizgi kulağın tam arkasından başlayıp omuz ve kalça ekleminin ortasından diz ekleminin önüne geçer ve ayak bileğinin tam önünde sonlanır.
Vücuda doğru şekil vermek için duruş pozisyonları şöyle olmalıdır:
Ayakta durma:
Baş dik olmalı öne veya arkaya eğik olmamalı, omurga normal eğrilikleri korunmalı, omuzlar dik, karın düz olmalıdır.
Oturma pozisyonu:
İdeal oturmada, oturma yeri yetedli yükseklikte olmalı, her iki kalçaya eşit yük binmeli, bel ve sırt dik olmalı, ayaklar yere eşit değmelidir. Masa başında çalışırken öne eğilmemek için masaya yakın oturmalı, sırt ve baş arkaya eğimli bir destekle hafifçe desteklenmeli, ayrıca omuz ve boyuna binen yükü azaltmak için kollar desteklenmelidir.
Yatış pozisyonu:
Yatak düz, zemini sert, üzerindeki yatak bir miktar esnek olmalıdır. Sırt üstü ve yan yatıldığında vücudumuzun en ağır bölgeleri kalça ve göğüs hafif gömülmeli, bel yerden destek alacak biçimde, yani omurga eğrilikleri (boyun öne, sırt arkaya, bel öne kavisli) korunmalıdır. Yastık yüksek olmamalı, ancak yastıksız da yatılmamalı, ense boşluğunu dolduracak rulo biçiminde özel yastıklar kullanılmalıdır.
- Postür bozukluklarıne sebep olan durumlar nelerdir?
* Gelişme çağında hızlı büyüme sırasında kişinin dik durmaması,
* Duruş alışkanlıklarının yanlışlığı,
* Yapılan iş gereği sürekli oturmak ya da ayakta durmak (yorgunlukta kişinin omuzları düşer ve omurga eğilir)
* Meslek gereği sürekli aynı eklem ve kas gruplarına yüklenmek. Örneğin masa başı çalışanlarda oturulan sandalye ve masanın gerekli yükseklikte ve biçimde olmaması
* Giysilerin çok dar olması, örneğin korse kullanılması.
* Ayaklarda ortopedik bozukluklar, düz tabanlık,
* Uygun yastık kullanılmaması
gibi durumlarla birlikte omurga ve eklemleri tutan bazı hastalıklardan kaynaklanır. Bütün bu postür bozukluklarının uygun zamanda gerekli önlemlerin alınması ile engellenebilir,geliştiğinde de en azından azaltılabilir.
Sık görülen postür bozuklukları:
Omurgada
Kifoz (kamburluk):
Sırttaki öne eğikliğin artması, aşırı kilolar, gebeler, osteoporoz (kemik erimesine) bağlı omur kırıklıkları; ankilozan spondilit gibi omurgayı tutan bazı romatizmal hastalıklar, iri göğüsler, sırt kaslarının zayıf olması gibi durumlarda ortaya çıkar. Özellikle gelişme çağındaki kız çocuklarında göğüslerin büyüme döneminde öne doğru eğilme sonucu kifoz gelişir ve bu da ileride sırt ve boyun ağrılarının ortaya çıkmasına neden olur. Bu dönemde çocuğa yapılacak öneriler ve egzersizlerle normal gelişmesi sağlanır. Kifoz kürek kemiği hareketlerini etkilediği için düşük omuz da yapar. Bunun yanında torasik çıkış daralması(boyundan çıkıp kollara giden damar ve sinirlerin geçtiği bölge) omurga ağrılarına yol açar.
Lomber Lordoz'da artış (Bel çukurunda artış):
Sırt, karın, kalça kaslarındaki güçsüzlükler, kasların uyumsuz çalışmaları beldeki çukurluğun artmasına neden olur. Hamilelikte artması olağandır. Omurlarda kayma da bel çukurluğunu artırır. Bu postür bozukluğu karın kaslarının zayıf olması ve artmış karın hacminde görülür. Tedavisinde karın kaslarını güçlendirmek, kalçayı germek ve lordozu azaltmak amacı ile egzersiz programları önerilir.
Kifolordoz (Kamburluk ve çukur bel):
Bu postür bozukluğu diğer eklemlei de çok etkiler boyundaki eğrilik artar,kalçalar öne dizler arkaya eğik olur.Bu hastalarda omurga ,omuzlar ve bacaklarda sıklıkla ağrı olur. Fizik Tedavi ve Egzersiz programları önerilir.
Arkaya eğik bel (Lordoz tersine dönmüştür):
Vücut ağırlık merkezi ayağının ön kısmındadır. Göğüs kafesi öne çıkmıştır. Bu duruş bozukluğunda da omurga ve omuzlarda sıklıkla ağrılar olur. Hastaya fizik tedavi ve egzersiz programları verilir. Erken dönemde postürün düzeltilmesi, egzersiz programları ile önlenebilir. İlerlediği zaman fizik tedavi, masaj ve en önemlisi egzersiz programlarından yararlanılabilir.
Lordozda düzleşme (Düz bel):
Gelişme çağında göğüsler gizlemeye çalışıldığında, uzun süre kambur oturulduğunda ortaya çıkar. Bu duruş bozukluğunda dizler bükük tutulmaktadır. Bunu gidermek için uygun egzersiz progamları ile lordozu artırmak, göğsü yukarı ve öne kaldırmak gerekir.
Düşük omuz: Sürekli masa başı çalışanlarda sık görülür. Bu durumda sürekli düzgün oturmamaya bağlı olarak omuzlar çöker, baş öne eğimlidir ve sırtta kamburluk oluşur. Bu kişilerde boyun, omuz ağrıları, sırt ağrıları, kollarda ve el bileklerinde ağrılar çok sık görülür.