"Beledi dokuma" koruma altında

Tire'de, tarihi "beledi" dokumasının tek temsilcisi Ethem Tıpırdık'a Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından kültürel miras taşıyıcısı sıfatıyla Sanatçı Kimlik Kartı verildi

NADİR UYSAL (TİRE)
Günümüzde, modern dokuma tezgahlarının atası sayılan "beledi dokuma" devlet koruması altına alındı. Tire'de, tarihi beledi dokumanın tek temsilcisi olarak gösterilen Ethem Tıpırdık'a (39), Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü tarafından ilçede bu mesleği sürürden tek kültürel miras taşıyıcısı sıfatıyla, sanatçı kimlik kartı verildi.
KOSGEB KREDİSİ
Değerlendirme kurulunun aldığı kararı sevinçle karşılayan Tıpırdık ise tüm gücüyle kendisine emanet edilen bu kültürel mirası koruyup, yaşatacağını ve beledi dokumayı gelecek nesillere aktaracağını söyledi. Sanatçı kimlik kartı alabilmek amacıyla Değerlendirme Kurulu'na 2011 yılında müracaat ettiğini anlatan Tıpırdık, "Kültür ve Turizm Bakanlığı, beledi dokumanın devamını sağlamak ve yaygınlaştırmak amacıyla, KOSGEB kredilerinden faydalandırılması kararı aldı. Önümüzdeki süreçte, KOSGEB kredileriyle Tire'de bir atölye açmayı hedefliyoruz. 1950'li yıllarda ilçede bu alanda 45-50 civarında tezgah olduğu düşünülürse, beledi dokumayı ticari anlamda geliştirip, yaygınlaştırmayı amaçlıyoruz" dedi.
DÜNYACA TANINIYOR
Tire Belediyesi'nin restore edip, turizme kazandırdığı Tahtakale Hamamı içinde kurulan 100 yıllık tarihi tezgahla, günümüzde sadece tanıtım amacıyla üretim yaptıklarını kaydeden Tıpırdık, "Çalışmalarımıza 2004 yılında başladık. Saim Bayrı (75) ustamdan bu mesleği öğrendim. Saim usta, beledi dokumanın ilçede son temsilcisiydi. Kültürel mirasımızın gelecek kuşaklara aktarılması için beni seçmesi gurur verici. Beledi dokumayı öğrendikten sonra tanıtım amacıyla bir çok fuar organizasyonuna katıldım. Beledi dokuma yurt içinde ve yurtdışında oldukça ilgi görüyor. Yerli ve yabancı birçok tanınmış yazılı kaynakta yer alıyor" diye konuştu.
İLGİNÇ BİR ÖYKÜ
Osmanlı İmparatorluğu'nun, dutlukları ve ipekçiliğiyle meşhur şehri Tire, aynı zamanda dokumacılık merkezlerinden de biriydi. Tire, 1500'lü yıllarda geliştirdiği bir tezgahta, beledi dokumayı keşfetti. Bu tezgahtan çıkan kumaşlarla, Osmanlı'nın ve Avrupa'nın sarayları giydirildi. Yeniçeri Ocağı'nın iç zıbınlıkları (gömlekleri) dikildi. Evlerde giysiler, perdeler, divan ve yatak örtüleri belediden hazırlandı. Zamanla beledi dokumayı öğrenen Bursa, ahilik bayraklarını bu kumaştan üretti. Dünyadaki jakarlı dokumanın atası sayılan beledi, Tire'de 16'ncı yüzyıldan bu yana üretiliyor. Rivayet o ki, bu işin ilk ustası, bir gün kendi geliştirdiği tezgahı çalıştıramıyor. Mekiği atınca öbür tarafa geçiremiyor. Oğlunu çağırıyor. "Oğul" diyor, "Ben bu tezgı sıfırdan yaptım ama ilerletemiyorum. Sen yap." Oğlu, "Tamam baba" diyor "Ama ikimizin adıyla anılması şartıyla."
"VELEDİ" ADI
Oğul babasının yaptığı tezgaha iki küçük çubuk ekliyor ve tezgah çalışır hale geliyor. O günden sonra "veledi" olarak anılan dokuma türü, zamanla "beledi"ye dönüşüyor. 13 ayaklı tezgahı, ustası tarafından bir ayda sıfırdan kurulan çözgüleri ile yaklaşık 10 günde hazırlanan beledi dokuma, tüm gün çalışılarak en fazla 1 metre dokunabiliyor. En önemli özelliklerinden biri, kumaşın iki yüzünün de dokunması ve çift taraflı kullanılabilmesi. Diğer önemli özelliği ise 60 cm enindeki dokuma tezgahında, kumaşın boyunun uzatılmasıyla sınırsız sayıda desen oluşturulabilmesi.

GÜNDE 1 METRE DOKUNABİLİYOR
Beledi Dokuma'nın çok zahmetli bir meslek olduğunu, günde ancak bir metre üretebildiklerini kaydeden Tıpırdık, "Beledi Dokuma'dan, çeşitli kıyafetler, terlik, kravat, şal, masa ve sehpa örtüleri gibi hayatın içinde yer alacak yeni eşyalar tasarladık. Şu anda Tire Belediyesi'nin desteği ile sadece turizm alanında tanıtım amacıyla üretim yapıyoruz" diye konuştu.