Kronik Yorgunluk Sendromu'nun kadınlarda erkeklere kıyasla yaklaşık iki kat daha fazla görüldüğünü söyleyen İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Betül Kaya, "6 aydır geçmeyen yorgunluk, uyku bozuklukları, ağrı, kaygı bozuklukları, hafıza ve konsantrasyon güçlükleri, baş dönmesi ve sersemlik gibi şikayetler yaşıyorsanız Kronik Yorgunluk Sendromu hastası olabilirsiniz" dedi.
Uzm. Dr. Betül Kaya, çalışmalarda virüsler, bağışıklık bozuklukları, hormonal bozukluklar ve nöropsikiyatrik faktörler araştırılsa da Kronik Yorgunluk Sendromu'na neyin sebep olduğunun henüz net olarak bilinmediğini söyledi.
YORGUNLUK VE UYKU BOZUKLUKLARI GÖRÜLEBİLİR
Kronik Yorgunluk Sendromu'nun kadınlarda erkeklere göre yaklaşık iki kat daha yaygın olduğunun altını çizen Uzm. Dr. Kaya, hastalığın en sık görülen belirtilerini şöyle sıraladı:
"Yorgunluk, uyku bozuklukları, ağrı, kaygı bozuklukları, hafıza ve konsantrasyon güçlükleri, baş dönmesi ve sersemlik. Fiziksel, bilişsel bir efor veya stres sonrasında şikayetlerin artması. Saatlerce uyuduktan sonra bile dinlenememek. Ayakta dururken şikâyetlerin artması, yatar durumda iyileşme olması. Hastanın bu şikâyetleri en az 6 aydır yaşaması ve bu zamanın en az yarısında şikâyetlerin şiddetli yoğunlukta olması."
Kronik Yorgunluk Sendromu'nun belirli bir meslek grubunda daha fazla görüldüğünü gösteren net bir çalışma olmadığını vurgulayan Uzm. Dr. Kaya, genellikle işlevselliği yüksek işlerde çalışanlarda daha sık olduğunun düşünüldüğünü belirtti.
AŞIRI FİZİKSEL AKTİVİTE ŞİKÂYETLERİ TETİKLİYOR
Uzm. Dr. Kaya, Kronik Yorgunluk Sendromu'nda tanı koymaya yardımcı durumları ise şöyle sıraladı:
"Ani olabilen, genellikle üst solunum yolu enfeksiyonu ile ilişkili veya birkaç ay içinde kademeli olarak ortaya çıkan başlangıç, aşırı yorgunluk, aşırı fiziksel aktivite ile şiddetlenen şikâyetler, Kronik Yorgunluk Sendromu öncesi kronik sırt ağrısı veya kronik baş ağrısı öyküsünün olmaması, hastalar genellikle ateşli hissetseler de, çok azı yüksek ateş gösterir (37,4 dereceden fazla), eklemler ağrır ancak kızarıklık, ödem veya hareket kısıtlılığı yoktur, kaslar kolayca yorulsa da, biyopsiler ve EMG normaldir, boyun veya koltukaltında ağrılı lenf düğümleri (lenfadenit) sık görülen bir şikâyettir.
FARKLI TAHLİLLER YAPILABİLİR
Başka birçok hastalıkta da benzer şikâyetler görülmesi nedeniyle olası farklı hastalıkları eleyebilmek için çeşitli tahliller yapılması gerektiğinin altını çizen Uzm. Dr. Kaya, "Tam kan sayımı, biyokimyasal testler (şeker, vitamin, mineraller, elektrolitler, tiroit, böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri dâhil), kreatin kinaz (kas ağrısı veya zayıflığı varsa) testlerini yaptırmak gerekebilir. Hasta öyküsü veya muayene uyku apnesini düşündürürse uyku çalışması yaparız. Öykü veya muayene adrenal yetmezlik düşündürüyorsa adrenal yetmezliğini değerlendiririz" ifadelerini kullandı.
UYGUN İLAÇ TEDAVİLERİ TERCİH EDİLEBİLİR
Kronik Yorgunluk Sendromu olan hastalarda birçok tedavi denense de hiçbirinin hastalığı tamamen ortadan kaldırmaya yetmeyebileceğini ifade eden Uzm. Dr. Kaya, "Bu nedenle tedavi destekleyici olmalı ve uyku bozuklukları, ağrı, depresyon ve kaygı, hafıza ve konsantrasyon güçlükleri, baş dönmesi ve sersemlik gibi yaygın semptomların ve eşlik eden durumların tedavisine odaklanılmalıdır. Psikolojik destek ve şikâyetlerin yoğunluğuna göre uygun ilaç tedavileri ile hastanın hayat kalitesi yükseltilmeye çalışılmaktadır" şeklinde konuştu.
PANDEMİNİN REHAVETİNİ ÜZERİNİZDEN ATIN
Pandemi dönemindeki hareketsizlik artışının, beslenme şeklindeki değişikliklerin, hastalığın getirdiği kaygının, ekonomik stres gibi faktörlerin şüphesiz hastalarda birtakım metabolik problemlere yol açtığını vurgulayan Uzm. Dr. Kaya, "Pandemi kas- eklem ağrıları ve yorgunlukta artışa sebep oldu. Bunları klinik pratiğimizde sıklıkla görüyoruz ancak Kronik Yorgunluk Sendromu dediğimiz durum sebebi bilinmeyen bir kronik hastalıktır. Pandeminin bu kronik hastalığın artışına sebep olduğunu söylemek için yapılacak çalışmalara ihtiyaç var ve bunu belki de ileriki yıllarda göreceğiz. Yine de pandemi döneminin rehavetini üzerimizden atmak için egzersiz, iyi beslenmek ve geleceğe kaygıyla değil, umutla bakmak fayda sağlayabilir" diyerek sözlerini noktaladı.
