Kötü havayı telefon ekranında takip ettik

PANDEMİ koşullarında sağlığımıza daha çok dikkat etmeye başladık. Yediğimiz içtiğimiz daha dikkatli seçmeye başladık. Ancak yediğimiz içtiğimizi maliyeti daha yüksek olsa da seçme şansımız var. Aldığımız suyu, yediğimiz gıdaları market ya da satıcı değiştirerek düzeltme şansımız var. Oysa soluduğumuz havanın kalitesi konusunda evinizde hava temizleyicilerle geçici çözümler üretebilirsiniz. Ancak evin dışında yürürken, trafikte, açık havada otururken yalnızca ortak akılla, regülasyonlarla çözüm üretebiliriz. Müsilaj gözle görülebildiği için acil önlemler almak zorunda kalmıştık. Peki soluduğumuz kötü hava için neler yapabiliriz? Acil eylem planını hayata geçirmek için kamu kurumları, üniversiteler kirli hava, gürültü ve tasarruf planı için bir araya gelmeli.

MÜSİLAJDAN DAHA TEHLİKELİ
BİREYSEL önlemler alarak bu durumdan kurtulmak mümkün. Ancak herkes taşınarak bu sorunu çözemez. Bireysel olarak yaşadığımız yeri değiştirmek dışında seçeneğimiz daha olmalı. Açıkçası ben ilk çocuğumuz doğduğunda soluduğumuz hava kalitesini de değiştirmek için Büyükada'ya taşındık. Ne kadar doğru karar verdiğimizi pandemi döneminde ve şimdi de hava kalitesini ölçen Dyson'ın özel sırt çantası sayesinde bir kez daha gördüm. Hava kalitesi sırt çantası ilk olarak Dyson mühendisleri tarafından Kings College London ve Greater London Authority ile Breathe London çalışması için geliştiriliyor. Çalışma, Londra'daki 5 okulda 258 çocuğu kapsıyordu ve okulda iki kirleticiye, ince partikül maddeye (PM2.5) ve azot dioksite (NO2) maruz kalmayı anlamaya çalıştı. Araştırma sonucunda çocukların yüzde 31'i hava kirliliğine maruz kalma oranlarını azaltmak için okula gidiş ve dönüş yollarını değiştireceklerini söyledi. Peki biz İstanbul'da çocuklarımızın okula gidiş geliş yollarını değiştirerek çözebilir miyiz? İstanbul'da Dyson hava kalitesi ölçüm sırt çantası yaptığım ölçümler ve Dyson AQ ile ekranda gördüğüm kirli hava uyarısı müsilaj gibi acil bir dertle başa çıkmamız gerektiğini grafiklerle gösteriyordu. Sonuçta denize girmemek bir tercih olabilir. Ancak aynı havayı solumak zorundayız.

SIRTIMDA HAVA KALİTESİ ÖLÇEN ÇANTA
DYSON'IN dünyanın dört bir yanındaki şehirlerde hava kirliliği konusunda farkındalık yaratmak için Dyson ile birlikte çalışan bir grup gazeteci ve gönüllülerle yaptığı çalışmayı Türkiye'de de yürütüyor. İşte bu çalışmada kullanılan sırt çantasında evlerde kullanılan Dyson hava temizleyicisinin sensörleri çantada kullanılıyor. Dyson'ın hava kalitesi ölçen sırt çantası, hareket halindeyken hava kirliliği verilerini toplayan taşınabilir bir hava algılama cihazına sahip. Ayrıca yapılan ölçümlerle konum bilgisi GPS modülüyle eşleştiriliyor. Tüm veriler Dyson AQ uygulamasıyla akıllı telefondan anlık ve dönemsel olarak takip ediliyor. Ben uygulamayı AppStore'dan özel bir kodla indirdim. Sonra çantadaki sensör ve GPS cihazının bağlı olduğu pili şarj ederek yola çıktım. Kısacası çantayı her gün hava kalitesini ölçen çantayı 10 gün boyunca şarj ederek yola çıktım. 2022 Air Quality & Health in Cities raporuna göre küresel ortalama NO2 (Azot Dioksit) maruziyetinin araştırmaya katılan ülkelerin en büyük şehirlerinde yüksek düzeyde olduğu görülüyor. İstanbul, 35.3'lük Azot Dioksit maruziyeti seviyesi ile dünya çapında 20 şehir arasında 9'uncu sırada yer alıyor. PM2.5 (İnce Partikül Madde) kirliliğine bakıldığında ise düşük ve orta gelirli ülkelerdeki şehirlerdeki seviyelerin yüksek olduğu görülüyor.

SEHİR MERKEZİNDE BOGULUYORUZ
ORTAYA çıkan sonuçlara göre, kirliliğe neden olan kaynaklar kontrolümüz dışında olduğundan şehirlerde hava kirliliğini önlemek zor olabiliyor. Fakat, potansiyel kirlilik kaynaklarına maruz kalmayı azaltmaya yönelik önlemler almak önemli bir fayda sağlıyor.
ARAŞTIRMA sonuçları; kalabalık ortamlara girmek, yoğun caddelerde yürümek, toplu taşıma araçlarının bulunduğu yerlerde dolaşmak ve arabayla seyahat etmek gibi aktivitelerin (N02) Azot Dioksit, (PM 2.5 - PM 10) İnce Partikül Madde, (VOC) Uçucu Madde, (CO2) Karbon Dioksit gibi kirleticilerde ani bir artışa neden olduğunu gösteriyor. Bu noktada daha az kirliliğe maruz kalmak için yoğun trafiksiz yolların tercih edilmesi, yoldaki araç sayısını azaltmak için bisiklet kullanımı, özel araç yerine feribot ya da otobüs gibi toplu taşıma araçlarının kullanılması kirlilik seviyelerini azaltmaya yardımcı olabiliyor.

TİMUR SIRT