Yapılan bazı araştırmalar ve psikologların yorumları, bir ailede; ilk, ortanca, son veya tek çocuk olmanın, kişilik özelliklerinde belirleyici rol oynadığını ortaya koyuyor.
İLK DOĞAN ÇOCUK
ilk doğan çocuk, ebeveynlerine nasıl ebeveyn olacağını öğretir, yani ebeveynlik tarzlarında çok fazla deneme yanılma kullanacakları anlamına gelir. Yeni ebeveynler, kuralları uygularken genellikle daha katı olacaklarından dolayı bazı uzmanlar, bu durumun ilk doğan çocuğun mükemmeliyetçi olmasına neden olabileceğini söylüyor. Genellikle ebeveynlerini memnun etmeye istekli olurlar ve çabuk olgunlaşma eğilimindedirler.
İlk doğanların bazı özellikleri şunlardır:
Güvenilir
Vicdanlı
Yapılandırılmış
Tedbirli
Kontrolcü
Başarılı
Philadelphia'daki Temple Üniversitesi'nden kişilik ve insan gelişimi üzerine araştırmalar yapan psikolog Frank Farley, "Birçok ebeveyn ilk doğan çocuklarına bir şeyler açıklamaya daha fazla zaman harcıyor. Bu bölünmemiş dikkatin, ilk doğanların neden aşırı başarılı olma eğiliminde olduklarıyla çok ilgisi olabilir." diye açıklıyor.
İlk doğanlar, IQ testlerinde daha yüksek puan alma eğilimindedir. Bu yüksek başarı derecesi onları mükemmeliyetçiliğe sürükleyebilir. Ayrıca ebeveynler, ilk doğanlara evde çok fazla sorumluluk verdikleri için -küçük kardeşlere göz kulak gibi- sorumluluğu üstlenmekte hızlı olabilirler ve bu durum, mükemmel olma baskısını hisseden çocuğu aşırı strese sokabilir.
ORTANCA ÇOCUK
İkinci çocuk doğduğunda ebeveynler daha önceki tecrübelerinden dolayı onları daha az demir yumrukla büyütebilirler. Ayrıca ortanca çocuk, büyük kardeşlere ve küçük kardeşlere kıyasla gördükleri ilgi eksikliği nedeniyle genellikle insanları memnun eder.
Ortanca çocukların genel özellikleri:
İnsanları memnun etmeye çalışan
Biraz asi
Arkadaş canlısı
Sosyal kelebek
Barışçıl
Ortanca çocuklar, akışa ayak uyduran tipler olma eğilimindedir. Bunun nedeni, küçük bir kardeş doğduğunda herkesle "uyum sağlamak" için sürekli olarak nasıl pazarlık yapacaklarını ve uzlaşmayı öğrenmeleri gerektiğidir.
20 yılı aşkın süredir çocuk ve aile terapisti olan Meri Wallace, "Ortanca çocuk sıklıkla kendini dışlanmış hissediyor ve 'Ben en yaşlısı değilim. Ben en küçüğü değilim. Ben kimim?' duygusuna kapılıyor." diyor. Ebeveynlerin ilgisi genellikle ailenin sevilen ilk çocuğuna veya bebeğine odaklandığından bir tür hiyerarşik bocalama yaşarlar.
EN KÜÇÜK ÇOCUK
Ailenin en küçük çocuğu en özgür ruhlu olma eğilimindedir. Bunun nedeni muhtemelen ebeveynlerinin, büyük kardeşlerine göre çok daha rahat bir ebeveynlik tarzını benimsemiş olmalarıdır. Ayrıca doktor Sulloway'in araştırmasına göre, en küçük çocuklar kişilik testlerinde "geçimlilik" açısından ilk doğanlara göre daha yüksek puan alma eğilimindedir.
En küçük çocuğun bazı kişilik özellikleri şunlar olabilir:
Eğlenceyi seven
Açık
Manipülatif
Dışa dönük
İlgi isteyen
Benmerkezci
Bazı psikologlara göre son doğanlar, her zaman en güçlü ya da en zeki olanlar olmuyor, dolayısıyla dikkatleri başka şekillerde çekiyorlar. Sosyal ve alışılmadık deneyimlere daha açık olma eğiliminde olabilirler, ayrıca fiziksel risklere kardeşlerine göre daha açık olabilirler. Ek olarak en küçük çocuklar bazen yaptıkları hiçbir şeyin önemli olmadığını hissedebilirler.
TEK ÇOCUK
Tek çocuklar benzersiz bir konumdadır. Tüm yaşamları boyunca ebeveynlerinin dikkatini ve kaynaklarını yalnızca onlar karşılar. Bu, ebeveynlerinin tüm desteğinin (ve beklentilerinin) onların omuzlarında olduğu anlamına gelir. Bu durum hem iyi hem de kötü bir şey olabilir.
Tek çocukların kişilik özellikleri şunlar olabilir:
Yaşlarına göre olgun
Mükemmeliyetçi
Vicdanlı
Gayretli
Lider
