Tarihe ışık tutuyoruz: BAL'ı Menderes kurdu

Pazar günleri genelde okulların tarihçesine giriyor, eğitime ve diğer sosyal etkinliklerle yaptığı hizmetlerden, yetiştirdiği değerlerden söz ediyoruz. Tabii ki, ünlü mezunlarla ilgili bilgiler okul kaynaklarından geliyor, bu arada unutulanlar da oluyor, peşinen özür diliyoruz. Geçen hafta bir eğitim abidesi, Bornova Anadolu Lisesi'ni kuruluş adıyla Maarif Koleji'ni vermiştik. Tariş eski Genel Müdürü dostumuz Naci Akın aradı, unutulduğu için küçücük sitemde bulundu. Sonra da okulun kuruluş evresi için öyle ilginç şeyler anlattı ki. İyi ki de aradı...
***
Bir tarih belgesi olur düşüncesi ile Maarif Koleji'nin kuruluş aşamasındaki çabaları, Naci Akın şöyle anlattı:
"Okulun kuruluş safhasını ve bunda rahmetli Adnan Menderes'in başrolünü anlatmak istiyorum. Bu olayı 1961 mezunlarımızdan şu anda Moskova Büyükelçisi Halil Akıncı abimiz bir toplantıda nakletmişti. Ben de aktarıyorum:
Osmanlı'nın son dönemlerinde Amerikalılar Türkiye'de birçok okul açarlar ve kendi kültürlerini yaymak için bir misyon üstlenirler. Robert Koleji, Talas Koleji, Tarsus Koleji, Kızılçullu (Şimdiki Şirinyer) Amerikan Koleji bunlardan bazılarıdır. Sonraları da Saint Joseph, Saint Benoit, Dame de Sion gibi Avrupalıların da okulları açılır, misyonerlik alır başını gider. Türk Maarif Teşkilatı'nın ise bu ayarda Mektebi Sultani'den (Galatasaray Lisesi) başka eğitim kurumu yoktur.
ZİYARETE GİDİLİR
Merhum Menderes de, Kızılçullu Amerikan Koleji mezunuydu. Okuldaki misyonerlik faaliyetlerinden şikayetçi olduğunu ve hatta şikayet için yanına gittiği o tarihteki İttihat Terakki Cemiyeti İzmir Katibi Mesulü Celal Bayar'la da ilk olarak o zaman tanıştığını biliyoruz. Demokrat Parti İktidara gelip Adnan Menderes Başbakan olunca, kendisi gibi Kızılçullu mezunu olan bir grup Egeli, Başvekili ziyarete giderler. Bunlardan biri de şu andaki Moskova Büyükelçimiz Halil Akıncı'nın babasıdır ve Demokrat Parti'nin Muğla'nın Ula ilçesi ileri gelenlerindendir. Heyet, yabancı okullardaki gayri milli eğitimden şikayetle dileklerini Başvekile iletir:
'Sayın Başvekilimiz, siz de çok iyi biliyorsunuz ki, bu okullarda hem Hıristiyanlık propagandası yapılıyor hem de gençlerimiz milli hasletlerden uzak yetişiyor. Siz ve bizler, sağlam temellerimiz nedeniyle bundan kendimizi korumasını bildik, ama bugünün gençleri bizim yaşadıklarımızı yaşamadıkları için bu propagandalardan etkilenebilirler ve neler pahasına kurulan bu Cumhuriyet, ileride içten çökertilebilecek bir hale düşebilir. Sizden dileğimiz, yabancı dili en az bu okullar kadar iyi öğreten, öğrencilere bilimi, kültürü, fenni, ileri düzeyde veren, özgür düşünceyi benimseten, fikri hür, irfanı hür, vicdanı hür nesiller yetiştiren ama o ölçüde de ulusal değerlere sahipliği aşılayan okullar kurmanız ve bu misyoner okullarına gençlerimizi muhtaç etmemenizdir' derler.
İLGİYLE DİNLER
Adnan Bey, heyeti ilgiyle dinler. Aynı kanaatleri paylaştığını belirterek, projelerini anlatır. Ancak bu projelerin hayata geçirilmesinin devletin kıt kaynakları ile zaman alacağını düşünmektedir. Heyetten bu okulların temellerinin sivil inisiyatifle atılmasını ister. Kendisinin de eğitim ve öğretim elemanı yönünden Maarifin tüm imkanlarını seferber edeceğini belirtir. Okul, İzmir'in tanınmış Levantenlerinden Edmond Giraud'un bağışladığı çiftlik arazisi üzerinde ve ilk etapta prefabrik barakalarda faaliyete başlar. Menderes'in projeleri 2 yılda gerçekleşir. Ege Koleji de İzmir Maarif Koleji adıyla Türk Milli Eğitimi'nin güzide kuruluşu olarak yerini alır. BAL'dan yetişenlerin, milli birlik ve beraberlikten yana olduğunun, ulusal egemenlik ve demokrasiye bağlılıklarının altını çizmek isterim."