Çeşme’nin çeşmeleri

Geçtiğimiz hafta içinde bu sütunlarda "Rodos'un çeşmelerini" ele almış ve Sadi Nuhoğlu'nun eserini tanıtmıştık. Bu hafta da, bir Çeşme sevdalısı olan Ali Rıza Saysen'in gözlemleriyle Çeşme'nin çeşmelerini incelemeye ne dersiniz?




"O şerbet gibi tatlı rüzgarını teneffüs etmekten keyif aldığımız, hatta gururlandığımız güzel ilçemizin adı neden ÇEŞME? Özellikle yerli halktan yaşı müsait olanlar belki bilebilir; bir zamanlar yüz kadar çeşmenin civarda bulunmasından dolayı bu güzel ilçeye 'ÇEŞ- ME' adı verilmiş. Çeşme'nin değişik yerlerinde onlarca çeşme, uzun yıllar yöre halkının su ihtiyacını karşılamış. Bendeniz de zamanında o çeşmelerden yararlananlar sınıfındanım.



'Çeşme' Farsça bir kelime. 'Göz' anlamında kullanılıyor. Göz gibi olan delik ve delikten akan su ve pınarlara "çeşm", suyun akıtıldığı yapılara ise "Çeşme" adı verilmiş. Malumunuz çeşme yaptırmak, Türk kültüründe dinsel ve geleneksel açıdan önemli. Çoğu Osmanlı döneminde yapılmış olan bu çeşmelerden pek azı güzel ilçemiz Çeşme'de topluma hizmet vermeye devam ediyor, fakat çoğu maalesef kurumuş. Yanı sıra nerede oldukları bilinmeyen onca çeşme daha varmış. Çeşme'nin yerlileri, yanı sıra meraklı ziyaretçilerimiz, her biri kendine özgü mimariye sahip olan bu çeşmelerin hikayelerini araştırmalılar.




Sevgili okurlar, bir kenti daha da güzel bir görüntüye sahip kılmak istiyorsak, o yörenin mimari zenginliğine ayrı bir değer kazandıran eserlerin kıymetini bilmemiz gerekiyor. Kabul etmeliyiz ki çeşmeler, bulundukları yerin güzelliğine estetik duygu katıyor. Yanı sıra dünyanın birçok kentinde çeşmelerin, o şehrin ününe ün kattığını da bilirsiniz. Ya bizde? Adı ÇEŞME olduğu halde, önünde poz vereceğimiz, derin düşüncelere dalacağımız bir eserimiz yok maalesef. İtalya Roma'daki Trevi Çeşmesi (Aşk Çeşmesi) kadar görkemli bir çeşmeden bahsetmiyorum, ama Çeşme'mize gelen ziyaretçilerin, önünde hatıra fotoğrafı çektireceği; sırtını çeşmeye dönüp, kalbindeki dileğini fısıldayarak, içine birkaç kuruş atacağı bir çeşmemiz neden olmasın.




Bir başka konu nedeniyle, Çeşme Belediye Başkanı Muhittin Dalgıç'ı, 'Top Burnu Sakinleri Delegasyonu' olarak ziyaret ettik. Gündemdeki maddeler görüşüldükten sonra, aklımdaki yeni bir çeşme yapımı konusunu açtım ve gönlümdeki çeşmenin yerini kulağına fısıldadım: Belediye Binamızın önündeki CUMHURİYET MEYDANI...

Muhittin Dalgıç, adını andığım meydanın başka amaçlar için tasarruf edileceğini... fakat açmayı planladıkları bir yeni meydanda bu düşüncemin gerçekleştirilebileceği müjdesini verdi. Ve ekledi: 'hem şu anda ilçemizde bulunan 34 adet Osmanlı dönemi çeşmesinin de restorasyon işlerini başlatıyoruz...' Mutlandım, sevindim...



Bu işin bir kültür meselesi olduğunu da acizane hatırlatmalıyım. Ve yine, kültürel mirasını gelecek kuşaklara aktarmayan /aktaramayan toplumların, başka ve yabancı kültürlerin etkisi altına gireceğini de acizane anımsatmalıyım. Geçmişte elde ettiğimiz güzellikleri günümüze, hatta yarınlara taşımak hepimizin görevi olmalıdır."