ASKERE TAZMİNAT VE İŞ GARANTİSİ

Türkiye'de birçok çalışan iş hayatına askere gitmeden başlıyor. Bu yüzden de çalışma hayatını yarıda bölerek askere gidiyor ve bu iş hukuku açısından bazı sonuçlar doğuruyor.
Öncelikle askere giden bir çalışan için kıdem tazminatı garantisi bulunuyor. Ayrıca dönüşte de aynı işyerinde çalışma durumu söz konusu oluyor. Yani bir nevi iş güvencesi de bulunuyor. Ancak bu konuda tartışmalar da yaşanıyor. Okurumuz İsmail SAATÇİ'nin sorusu da bu konuda:
"Yakında askere gideceğim. 3 yıldır çalışıyorum.
Giderken tazminatımı alsam döndüğümde yine aynı işyerinde çalışma imkanım olur mu?"

Öncelikle söyleyelim. Tazminatınızı almak zaten hakkınız.
Askere giden her çalışan 1 yılı doldurmuşsa tazminatını alabiliyor.
Burada iki alternatifiniz var. Eğer tazminatınızı alıp giderseniz döndüğünüzde aynı işyerinde çalışmaya başlarsanız yeni bir sözleşme ve kıdem hesabı yapılıyor. Daha açıkçası daha önceki çalışmalarınız tamamen silinmiş oluyor. O işyerinde yeni bir kıdem tazminatı hak etmek için 1 yılı doldurmanız gerekiyor.
Almadan giderseniz ve yine aynı işyerinde çalışırsanız kıdeminiz kaldığı yerden devam ediyor. Askere giden çalışan için aynı işyerinde tekrar çalışma hakkının olması ise tazminat almasıyla ilgili değil. Tamamen ondan bağımsız bir uygulama olarak karşımıza çıkıyor. İş kanunumuzda şu ifadeler yer alıyor: "Herhangi bir askeri ve kanuni ödev dolayısıyla işinden ayrılan işçiler, bu ödevin sona ermesinden başlayarak iki ay içinde işe girmek istedikleri takdirde işveren bunları eski işleri veya benzeri işlerde boş yer varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe, o andaki şartlarla işe almak zorundadır..." İşveren bunu yapmaz ise yine aynı maddede işçiye 3 aylık ücret tutarında tazminat ödemesi gerektiği de yazılıyor.
Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus askerlik bitiminden sonra 2 ay içinde başvurmak.
Bu başvuruyu noter kanalıyla ve yazılı yapmakta fayda var. Böylece ileride problem çıkarsa elde delil olacaktır.

YAŞ ŞARTI DEĞİŞMEZ

Eşim 11.08.1996 yılında sigortalı oldu ve bugüne kadar da devam ediyor. Yaş sınırına takıldı bu konu hakkında basında sürekli erken emeklilikten bahsediliyor bunun ile ilgili bir kanun çıkması söz konusu mudur? Nejat ŞAHBAZ

9 Eylül 1999 öncesinde sigortalı olmuş yüz binlerce çalışan şu anda yıl ve prim şartını tamamlamasına rağmen yaş yüzünden emekli olamıyor.
Bunun sebebi de 1999 yılında yapılan reform ile emeklilik yaşlarının yükseltilmesi.
Yine 2008 yılından sonra bu şart daha da yükseltilerek 65'e kadar çıkartıldı. Kendilerine "Emeklilikte yaşa takılanlar" ismini veren bu arkadaşlarımız 'maç oynanırken kural değişti, biz de haksızlığa uğradık' diyerek emeklilik hakkı istiyor. Bu konuda geçtiğimiz yıllarda bazı çalışmalar yapıldı, hatta bazı ülkelerde uygulanan 'emekli maaşının belli oranlarda düşürülerek yaşın geriye çekilmesi' gibi formüller üzerinde de çalışıldı. Ancak bir netice çıkmadı.
Çalışma Bakanımız Süleyman Soylu da birkaç kez açıklamalarıyla yaş şartının düşürülmesi ile ilgili bir çalışma yapılmayacağını tekrarladı. O yüzden bu tür bir beklentiye girmemekte fayda var. Eşiniz işe giriş tarihine göre 53 yaşında emekli olacak.

MAAŞ ŞARTLI BAĞLANIR

4A'ya (SSK) tabi olarak çalışıyorum.
Babam Emekli Sandığı'na bağlı çalışıyordu ve vefat etti.
Acaba yetim maaşı alabilir miyim? (Ayşe Y.)

Ayşe Hanım öncelikle başınız sağ olsun.
Bu konuda Sosyal Güvenlik Kurumu'nun (SGK) koyduğu kural şöyle:
Vefat etmiş olan kişinin hizmetinin 10 yıldan fazla olması halinde 4A'ya (SSK) tabi çalışan kız yetimlere, 5434 sayılı Emekli Sandığı kanununa göre aylık bağlanabilir. Erkek yetimlere ise malul ve muhtaç olmaları halinde aylık bağlanır. Vefat etmiş olan kişinin hizmetinin 5 ila 10 yıl arasında olması halinde 4/A'lı (SSK) çalışan kız ve erkek yetimlere aylık bağlanamaz.

NE ZAMAN EMEKLİ OLURUM?

07.12.1978 doğumluyum.
SSK girişim 28.10.1997. Askerliğimi ise 1998 yılında yaptım.
5600 günüm var. Emekli olmam için ne yapmam lazım? Lütfi SEMİZ

İşe giriş tarihinize göre 25 yıl 57 yaş ve 5900 prim günü şartlarınız var. Henüz üç şartta tamamlanmamış. Çalışmaya devam edip priminizi doldurduktan sonra 07.12.2035 tarihinde emekli olursunuz.
Askerlik yaşınızı geri çekmez.

20.07.1973 doğumluyum.
1993 yılında askerliğimi yaptım.
01.01.1996 yılında da sigortalı olarak çalışmaya başladım. Askerlik borçlanması ile emekli olabilir miyim? Hakkı EGE

25 yıl 56 yaş ve 5825 prim günü şartlarınız var. Askerliği sigortadan önce yaptığınız için 2 aylık bir borçlanma yaparak 55 yaşında ve 5750 gün ile emekli olabilirsiniz. Bu fırsatı değerlendirin

20. 05.1970 doğumluyum.
10.07.1991 tarihinde sigortalı olarak çalıştım.
7 binden fazla prim günüm var. Ne zaman emekli olabilirim? Yeşim ÖZKAN

20 yıl 48 yaş ve 5525 prim günü şartlarınız var. Priminiz ve yılınız tamamlanmış. Yaşınızın dolacağı 20.05.2018 tarihinde emekli olabilirsiniz.