Sözleşmeliye tazminat hakkı

Belli süreli sözleşme ile çalışanlarla anlaşmalar peş peşe yenilenirse belirsiz hale geliyor ve tazminat hakkı doğuyor. Turizm, havacılık gibi sektörlerde çalışanlar dikkatli olmalı
■ Çok uluslu bir firmada belli süreli sözleşmelerle çalışıyorum. İlk sözleşmemiz 14 aylık oldu. Süre sonunda yenilendi ve 8 aylık yapıldı. Sözleşme yenilenmezse haklarımız ne olacak? (İsmi saklı)
Belli süreli sözleşmeleri 'esaslı bir neden olmadıkça' üst üste birden fazla (zincirleme) yapılamıyor. Yapılırsa belirsiz süreli iş sözleşmesi haline geliyor. Ayrıca iş kanunu tazminatta belli süreliler alamaz diye bir hüküm koymuyor. Yargıtay kararlarında da tazminat alabileceğiniz hükümleri bulunuyor. Sözleşme bitmeden yapılan haksız fesihlerde de tazminat hakkı bulunuyor. Yani sözleşme bitmeden karşı taraf sizi işten çıkartırsa kalan sürenin parasını vereceği gibi eğer belirlenmişse tazminat da ödüyor. Bu yüzden turizm gibi sektörlerde sezonluk olarak ancak peş peşe yıllarla çalışanlar açısından durum aynı şekilde uygulanıyor. Hem izin hem de tazminat hakları çalışılan süreler dikkate alınarak belirleniyor.
SGK'DAN YAZI ALMALISINIZ
■ 1998 yılında ilk kez sigortalı olarak çalışmaya başladım. Şu an 5 bine yakın primim var. Son işyerimde ise 5 yıldır çalışıyorum. Bu işyerimden kendi isteğimle ayrılırsam tazminatımı alabilir miyim? Metin KARASU
9 Eylül 1999 öncesinde ilk kez sigortalı olan çalışanların kendi istekleri ile ayrılmaları halinde tazminat alabilme hakları bulunuyor. Bunun için SGK'ya giderek 15 yıl 3600 gün yazısı almanız gerekiyor. Bu yazıyla birlikte istifanızı işyerinize verirseniz 5 yıllık çalışma karşılığındaki tazminatınızı alırsınız. Bu yazıyı almadan istifa ederseniz tazminat alamazsınız dikkat edin. Ayrıca dilekçenizi ve bu yazıyı noter vasıtasıyla göndermenizi tavsiye ederim.
PRİMİNİZ DEVLETTEN
■ İŞKUR'dan işsizlik maaşı alıyorum. 5 ay daha ödenecek. Hastaneden sağlık hizmeti almaya devam edebilir miyim? Yusuf KURTOĞLU İşten çıktıktan sonra 90+10 gün zaten sağlık hizmetleri devam ediyor. İşsizlik maaşı süresince de genel sağılık sigortanız sürecek. İşsizlik maaşı alanların genel sağlık sigortası primlerini devlet yatırıyor. Siz ve bakmakla yükümlü olduğunuz kişiler sağlık hizmeti alabilirsiniz. Bunun için ilave bir işlem yapmanıza gerek bulunmuyor. Hastaneler provizyon verecektir.
İŞKUR'A BİLDİRİN
■ İşsizlik ödeneği alırken yeni bir iş buldum. Ama maaş yatmaya devam etti. Bu parayı benden geri alırlar mı? Semih TURAN
İşsizlik maaşınızı alırken süre dolmadan iş bulur ve çalışmaya başlarsanız bu durumu en geç 15 gün içinde İŞKUR'a bildirmeniz lazım. Bir süre sonra zaten çalıştığınız kayıtlardan tespit edilecektir. Çift maaş almak mümkün değil. İdare ödenen fazla maaşları faiziyle geri alır. Üstelik yeniden işsiz kaldığınızda kalan maaşları alma hakkınız da ortadan kalkar.
TEK ÇOCUK İÇİN BORÇLANIN
■ 1973 doğumluyum. 01.10.1997 işe girişim, 4160 günüm var. 1995 doğumlu oğlumu borçlanabilir miyim? Ayrıca 2009 doğumlu çocuğum var. Onu borçlanabilir miyim? Gülüzar ERCAN
20 yıl 54 yaş ve 5975 prim günü şartlarınız var. Yılınız 2017'de dolmuş. 1995 doğumlu çocuğunuzu borçlanamazsınız. Sigortadan önce doğan çocuklar için borçlanma maalesef yapılamıyor. Ancak 2009 doğumlu çocuğunuz için borçlanma yapıp 720 gün kazanabilirsiniz. Tabi bu çocuk doğduktan sonra 2 yıl sigorta yatırılmamış olması gerekiyor. Sigorta yatırılmış dönemler de borçlanılamıyor. Priminizi tamamlayıp yaşı bekleyeceksiniz.
YAŞI BEKLEMENİZ GEREKİYOR
■ 25.02.1971 doğumluyum. 01.11.1988'de SSK'lı oldum. 6650 günüm var. Ne zaman emekli olurum? Mücahit DURSUN
25 yıl 51 yaş ve 5450 prim günü şartlarınız var. Prim gününüz tamam, yılınız dolmuş. Emekli olacağınız tarih 25.02.2022 olacak. Bu durumda yaşı beklemeniz gerekiyor.
2 AY BORÇLAN BİR YIL KAZAN
■ 05.10.1973 tarihinde doğdum. 20.07.1997 tarihinde sigortalı oldum. Halen çalışıyorum. Sigortadan önce askerlik yaptım. 5700 günüm var. Nasıl emekli olabilirim? Sinan YARGI
25 yıl 57 yaş ve 5900 gün şartlarınız var. Bu durumda yıl şartınız 2022'de tamamlanacak. 200 gün prim eksiğiniz var, çalışmaya devam edin. Yalnız bir avantajınız var. Eğer 2 aylık askerlik borçlanması yaparsanız 1 yıl kazanacaksınız. Bu durumda 05.10.2030 yerine 05.10.2029'da emekli olacaksınız.