Erken emeklilik formülü

Sosyal güvenlik mevzuatımızda bazı rahatsızlıkları ya da engelleri bulunan vatandaşlar için erken emeklilik imkanları bulunuyor.
Bunlar malulen emeklilik ve engelli emekliliği. Malulen emeklilik sonradan çıkan rahatsızlıklarla oluyor. Ya da iş kazası ile gerçekleşiyor ve çalışma gücünün en az yüzde 60 kaybolmasıyla kazanılabiliyor.

Engelli emekliliği ise doğuştan meydana gelen engellilik veya rahatsızlık sonucu alınan vergi indirimi sonrasında ortaya çıkıyor. Burada da en az yüzde 40 iş görme kaybı aranıyor.
Enrgellilerin erken emeklilikleriyle ilgili detaylara daha yakından bakalım...
● Kimler bu haktan yararlanıyor?
Engellilik oranı en az yüzde 40 olan SSK'lı ve memur çalışanlar vergi indiriminden faydalanarak erken emeklilik imkanına kavuşuyor. 2008 sonrasında ise Bağ-Kur'lular için de bu hak bulunuyor.
Dolayısıyla engelli olarak çalışan tüm vatandaşların erken emeklilik hakkı bulunuyor.
● Ne kadar çalışma süresi gerekiyor?
Burada yaş şartı aranmazken sigortalılık süreleri 15-20 yıl arası, prim gün sayısı da 3600 ile 4400 arasında değişiyor. İşe giriş tarihi 2008'e kadar olanlar ve yüzde 80 ve üzeri engeli olan çalışanlar için emeklilik şartları 15 yıl ve 3600 gün olarak belirleniyor. Yüzde 60-79 oranında raporu olanlar ise 15 yıl ile 18 yıl arasında sigortalılık ve 3600 ile 4000 arası prim günü ile emekli olabiliyor. Yüzde 40-59 arası raporlarda ise 15-20 yıl ve 3600- 4400 prim günü arası uygulanıyor. 01.10 2008 tarihinden itibaren ise derecelerde ve şartlarda bazı değişiklikler bulunuyor.
● Ne yapmak lazım?
Erken emeklilikten yararlanmak için öncelikle vergi indirimi almak gerekiyor.
Defterdarlık ya da vergi dairelerine müracaat ederek işlemleri başlatmak mümkün.
Hangi belgeler gerekiyor? Başvuru için kimlik belgesi, dilekçe ve işyerinizden sigortalı çalışıldığına dair belge yeterli oluyor.
Sonrasında bir hastaneden engellilik derecesini raporla tespit etmek gerekiyor.
Bunun için vergi dairesi sizi bir hastaneye sevk ediyor ve raporunuz hazırlanıyor.
Raporunuzda belirlenen engellilik oranınız ve işe ilk giriş tarihiniz sizin emekli olacağınız zamanı da belirliyor.
● Bağ-Kur sigortalıları da yararlanıyor mu?
1 Ekim 2008 tarihinden itibaren Bağ- Kur (4/B) sigortalıların da engelli olarak erken emekliliklerinin yolu açıldı. Buna göre, yüzde 60 ve üzeri engeli olanlar 15 yıl 3 bin 960 gün, yüzde 50 ile 59 arasında olanlar 16 yıl 4 bin 320 gün, yüzde 40-49 arasında olanlar ise 18 yıl 4 bin 680 günden emekli olabilecek.
● Memurlarda engelliye erken emeklilik var mı?
Memurlar da Bağ-Kur'lular gibi 1 Ekim 2008 sonrasında bu haktan yararlanmaya başladılar. Bu tarihten önce kamuda çalışmaya başlamış ve en az yüzde 40 raporu olanlar veya en az yüzde 40 olmak üzere doğuştan engelli olan memurlar en az 5400 gün (15 yıl) primi ödenmiş olmak şartıyla emekli olabiliyor.
Eğer memurlar 1 Ekim 2008'den sonra göreve başlamışlar ve engellilik oranları yüzde 40 ve üstündeyse onlar için de erken emeklilik şartları bulunuyor.
● Vergi indirim oranları nasıl belirleniyor?
Burada engellilik oranları üç bölümde değerlendiriliyor. Yüzde 80 ve üzeri engeli olanlar birinci derecede, yüzde 60-79 oranı olanlar ikinci derece yüzde 40-59 arası engeli olanlar ise üçüncü derece engelli olarak değerlendiriliyor. 2021 yılı için hesaplanan vergi indirimi miktarları ise şöyle oldu:
Birinci derecede engelli: 1.500 TL İkinci derecede engelli: 860 TL Üçüncü derecede engelli: 380 TL Bu indirimlerin maaşa yansıması ise şöyle olacak:
Birinci derece engelli: 1.500 X 015 = 225 TL İkinci derece engelli: 860 X 0.15 = 129 TL Üçüncü derece engelli: 380 X 0.15 = 57 TL ● Engelli vergi indiriminden kimler yararlanır?
Engelli ücretli, bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan ücretli, engelli serbest meslek erbabı, bakmakla yükümlü olduğu engelli kişi bulunan serbest meslek erbabı, basit usulde vergilendirilen engelliler

● Malulen emeklilikten farkı nedir?
Engelli emeklilik çalışırken vergi indirimi alan sigortalılara tanınmış bir hak.
Malulen emeklilik ise sonradan çalışma gücünü kaybedenler için devreye giriyor.
Burada yüzde 60 ve üzerinde bir iş gücü kaybı raporu alınırsa malulen emeklilik hakkı doğuyor. Malulen emeklilik için 1800 günlük prim de yeterli oluyor.
Ancak bunun için SGK'nın sevk edeceği hastaneden yüzde 60 ve üzerinde bir rapor almak ve bu raporun SGK Sağlık Kurulu'nca da onaylanmış olması gerekiyor.
Ancak bu şartlarda malulen emekli olunuyor. Malulen emekliler daha sonra çalışmaya başlarlarsa engelli emekliliğinin aksine maaşları kesiliyor.

NASIL EMEKLİ OLUNACAK?
BİR örnekle anlatalım: Yeşim hanım 25 Nisan 1985 doğumlu.
İlk defa işe 2005 yılında bir şirkette santral elemanı olarak başladı.
İlk sigorta olduğu tarih ise 3 Kasım 2005. Aralıksız çalışan Yeşim hanımın 3600 günü birikti. Bu arada Yeşim hanım vergi dairesine giderek hastaneye sevkini istedi ve yüzde 65 oranında vergi indiriminin sahibi oldu. Bu durumda nasıl emekli olacağını merak ediyor.
Hemen Yeşim hanımın emeklilik şartlarına bakalım. Normal şartlarda Yeşim hanım için emeklilik şartları 7 bin prim gününü tamamlaması ve 58 yaşına gelmesiyle mümkün olacak. Bu durumda emeklilik tarihi olarak da 25 Nisan 2043 olarak görünüyor.
Fakat Yeşim hanım için aldığı vergi indirimi ciddi bir avantaj sağlıyor.
Bu yolu denediğinde ise şartlar şöyle oluşuyor:
İlk tablomuzda işe giriş tarihi ve engellilik oranına göre baktığımızda, 18 yıl sigortalılık ve 4000 prim günü gerektiğini görüyoruz.
Yeşim hanım 18 yıllık süreyi 3 Kasım 2023'de tamamlayacak. Bu süre içinde 400 günlük prim eksiği de tamamlanmış olacak. Böylece emeklilik tarihi 3 Kasım 2023 olacak ki tam 20 yıl önce emeklilik hakkına sahip olacak.