Çifte tazminat alma formülü

Yasalarımız çalışanları koruyan düzenlemeler içeriyor. Bunların bazıları çalışma şartlarıyla ilgili olurken bazıları da maddi desteklerden oluşuyor. Bu koruma yollarından birisi de işten ayrılan işçilere ödenen kıdem tazminatı. Ancak kıdem tazminatının yanında ikinci bir tazminat imkanı da bulunuyor. buna da ihbar tazminatı deniliyor. Her iki tazminatı almanın yolları farklı olarak düzenlenmiş durumda.
Kıdem tazminatı alabilmek için genel kural olarak işçinin son işyerinde en az bir yıl çalışması ve kendi istek ve kusuru dışında işten çıkartılması gerekiyor.
Burada istifa ederek ayrılanlara tazminat ödenmiyor.
Ancak bunun da bazı istisnaları bulunuyor. 1475 sayılı yasanın 14. maddesi hala yürürlükte olduğu için bu düzenlemeye göre kendi isteği ile ayrılanlar da kıdem tazminatı alabiliyor.
Söz konusu düzenlemede emeklilik, askerlik, kadınlar için evlilik sebebiyle kendi isteği ile ayrılanlar kıdem tazminatlarını alabiliyor. Yine emeklilik için yaş dışındaki şartları tamamlayanlar da istifa ederek tazminat almaya hak kazanıyor.
Bu şartlar 8 Eylül 1999 öncesi için 15 yıl 3600 gün sonrası için ise ya 7 bin gün ya da 25 yıl 4500 gün şeklinde belirleniyor. Bunun için Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan emeklilik için yaş dışındaki şartları tamamladığına dair yazı alanlar işyerlerine müracaat ederek tazminatlarını alıp ayrılabiliyor.

İKİNCİSİNDE 6 AY YETER
Yargıtay kararları gereğince bu şekilde tazminat alanların tekrar çalışmalarının önünde de bir engel bulunmuyor.
Hatta yeni işyerlerinde de bir yılı doldurduklarında yine kıdem tazminatı talep edebiliyorlar.
Kıdem tazminatının dışında işçilerin alabileceği ikinci tazminat türü ise ihbar tazminatı olarak belirleniyor. İhbar tazminatında işten istifa etseniz de çıkartılsanız da kural değişmiyor.
Yani ihbar tazminatı şartları yerine gelmişse herkes bu parayı alabiliyor. İhbar tazminatının en önemli özelliği ise iki taraflı olması. İşverenin de işçinin de iş sözleşmesini feshedeceğini belli bir süre önce karşı tarafa bildirme zorunluluğu bulunuyor. Bu süreyi de o işyerindeki kıdeminiz yani çalışma zamanınız belirliyor.
Kıdem tazminatında da o işyerindeki çalışma süreniz hesaplamaları belirlerken ihbar tazminatında alacağınız paranın miktarında etkili oluyor.
İhbar tazminatı iki taraf içinde karşı tarafa ayrılmayı bildirme mecburiyeti getiriyor. Yani istifa edecek bir işçi bunu kıdemine göre belirlenen süreden önce işverene bildirmek zorunda.
İşveren de çıkartacağı işçiye önceden haber vermeli. Eğer bu sürelere uyulmaz ise karşılığında para ödeniyor.
İş Kanunu'nun 17. maddesindeki düzenlemeye göre, ihbar süresine uyulmadığı zaman ihbar tazminatı ödemesi gerekiyor. İhbar süresi 6 aydan 1,5 yıla kadar olan çalışma süresi için 4 hafta olurken, ödenecek ücret de 1 aylık maaş oluyor. 1.5 yıldan 3 yıla kadar çalışanlar için 6 hafta ve 1,5 aylık maaş, 3 yıldan fazla çalışma için ise 8 hafta yani 2 aylık maaş şeklinde ödeniyor.
Bu süreler asgari olup sözleşmeler ile artırılabiliyor.
Eğer işçi bu sürelere uymadan işten ayrılırsa bu kez işverene aynı şekilde ödeme yapıyor.
İhbar tazminatı böylece iki taraflı bir uygulama olarak değerlendiriliyor.

HESABA DİKKAT
Kıdem ve ihbar tazminatı hesaplanırken çalışanların kazançlarına bakılıyor.
Burada brüt maaş öne çıkıyor.
Brüt maaş hesabında ise işçiye ödenen tüm nakit ile ölçülebilir düzenli paralar da kullanılıyor.
Yani brüt maaşı 7 bin lira olan bir işçiye her ay 500 lira da yemek parası ödeniyorsa, ya da başka adlar adı altında düzenli para ödeniyorsa bunlar da kıdem tazminatı hesabında kullanılıyor.
Bu işçinin giydirilmiş brüt maaşı 7.500 TL olarak hesaba katılıyor.
Bu yüzden kıdem tazminatınız hesaplanırken brüt maaşınızın belirlenmesinde bu tür ödemelerin de katılıp katılmadığını mutlaka kontrol etmelisiniz.