İnsancıl mı şarlatan mı?

Gerçek bir sinema delisi olduğum halde film eleştirisi yazmadığımı bilirsiniz. Ancak üzerinde konuşulmaya değer çok özel filmler söz konusu olunca dayanamıyorum.
İşte onlardan biri...
'The Greatest Showman', harika bir müzikal. Sirk kavramının mucidi, başarılı girişimci P.T.Barnum'un öyküsünü anlatıyor. Zengin ve soylu bir kadınla evlenen Barnum, kendisine burun kıvıran eşinin ailesine kendisini kanıtlamak için türlü yeni iş kolları deniyor.
Son bulduğu yöntem, şehirde 'ucube' olarak görülen alışılagelmedik özellikleri olan insanları (dev adam, bir cüce, sakallı kadın şarkıcı vs..) aynı çatı altında toplayan bir şov programı. Böylece eleştirmenler kabul etmese de zengin olan Barnum'un hikayesi, insan ruhunun ölümsüzlüğüne ve ötekileştirmeye bir meydan okuma gösterisi olarak hafızalara kazınıyor.
KİŞİSEL GELİŞİM
Eşinin ailesinin ve toplumun gözünde kıymetli hale gelmek için hırslanan kahramanımız, farkında olmadan toplumun dışladığı nice insana da bir yuva veriyor. Başrolünde Hugh Jackman'ın göz doldurduğu filmde harika dansların yanı sıra kişisel gelişime dair de pek çok önemli söz yer alıyor:
'Konfor, ilerlemenin önündeki en büyük engeldir.' 'Bir insanın hayattaki yerini hayalleri belirler. 'Bazen hayatımda öyle boşluklar hissediyorum ki hiçbir alkış onu dolduramıyor.' 'Bir şeyleri çok doğru ya da çok yanlış yapmak... Reklam dünyası için ikisi arasında pek fark yok.'
HIZLI BİR YÜKSELİŞ
Filmde insancıl yanıyla anlatılan hikayenin başkahramanı, aslında o kadar da masum biri sayılmaz...
Döneminde insanları sömürerek para kazanan, insanları kandıran bir şarlatan olarak da tanınıyor.
Bir tiyatro eleştirmeninin kendisine taktığı 'şarlatan' ismini de, 'Sirk' tanımlamasını da sahipleniyor.
Eleştiriden yılmıyor, hatta tam aksine!
Eleştirileri kullanarak daha da hızlı yükseliyor. (Günümüzün pek çok şöhretinin kullandığı 'Reklamın iyisi kötüsü olmaz' mantığının mucidi olduğunu bile söyleyebiliriz.) Sonunda sirk çadırı gösterisini de icat eden Barnum'a halkla ilişkiler mesleğinin kurucusu olarak bakanlar bile var.
BARNUM İFADESİ
Bitmedi! Hani falcıya gittiğimizde bizi etkileyen şeyler söyler: 'Sen soğuk biri gibi görünüyorsun. Ancak içinde ateşler yanıyor.' gibi, çift taraflı, dengeli ifadeler. Öyle ifadeler ki, herkes için geçerli olsa da sizi tanımlayan, hatta size özel hissettiren şeyler. İşte bu, bizi kolaylıkla etkileyen, kandıran ifadelere de literatürde, 'Barnum ifadesi' deniyor. Hal böyle olunca, insan kendine sormadan edemiyor yine:
Bizi kandıran Barnum mu, yoksa yine sadece benzersiz ve çok özel olduğuna inanmak isteyen egomuz mu?