Şu Wikileaks'ın yaptıkları!
Pazar akşamı saat 20.00 itibarıyla Türkiye'nin de içinde bulunduğu tüm küresel aktörlerin kılcaldamarlarında en çok konuşulan konu; herkesin tahmin edeceği gibi Wikileaks internet sitesinin servis yaptığı "top secret" belgeler. Avusturalyalı (kamuoyunun deli mi yoksa dahi mi olduğuna bir türlü karar veremediği) Julian Assenge'nin sahibi olduğu bu site, Pazar akşamından bu yana (kendi sitesi hack'lendiği için The Guardian, New York Times, Le Monde gibi gazetelerin internet siteleri üzerinden) yayımlanan, ABD diplomatlarının Washington ile yazışmaları ya da diplomasideki adıyla "telgraflarının" ifşasını içeriyor.
Ben dahil pek çok meslektaşım, bürokrat ve siyasetçiler, Pazar akşamından bu yana bu mesajların öncelikle içeriğini öğrenmeye ve sonra da ne anlama geldiğini çözmeye çalışıyoruz.
Bu yazışmaları aktarmayacağım size; çünkü detaylar gazete sayfalarımızda ve televizyonlarda yeterince yayınlandı, yayınlanmaya devam ediyor. Ben size; meslek hayatının 15 yılı Ankara'da geçmiş bir Ankaralı gazeteci olarak bu olayın ne anlama geldiğini dilim döndüğünce ve yaptığım görüşmeler sonrasında anlatmaya çalışayım;
BELGELERİN ANLAMI
Belgelerin anlamı ne?
1-Yazılan çizilenlerin içeriğine baktığınızda açıkçası Ankara'nın bürokrasi ve diplomasisini çok yakından izlemiş kişiler için "yeni" diyebileceğim pek bir ayrıntı yok. (Tabii; bu gözlemim; şu ana kadar açıklanan belgeler için geçerli çünkü; daha açıklanmayan onbinlerce belge var.)
DİPLOMATİK ÜSLUP
2-Yine, yazılanların içeriğine baktığınızda en başta dikkat çeken ayrıntı; üslup. Diplomat birkaç dostumla yaptığım görüşmede aynı şaşkınlığı onlar da kayıtlara geçirdiler. Devletin en üst kademesine gidecek bu denli özel yazışmaların üslubunun, bazen bir dedikodu kıvamında ve hiçbir diplomatik üslupta yer bulamayacak seviyede olması asıl şaşırtan
3-Yazılanlar doğrudur, yanlıştır. Bunlar zaman içinde görülecek süreçler. Ama; Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin diplomatları dahil; diplomasinin genel bir kuralı olarak; diplomatlar öncelikle kendi ülkelerine, görev yaptıkları ülke ve yöneticileriyle ilgili hem biyografik tanımlamalar hem kişilik analizleri ve durum tahlilleri yaparlar. Ama bunlar hiçbir şekilde objektif değildir, mutlaka subjektiflik vardır.
Bunlar; görünen çıkarsamalar iken; ben size işin vahim tarafını da anlatmaya çalışayım;
Bir kere; en baştan söylemeliyim ki; Bu sürecin boyutu küreseldir yani tek bir devleti ilgilendirmez, küresel yansımaları olacaktır. Ama bu, ne ülkelerarası ilişkilerin bozulması ne de düşmanların dost olması anlamında değil.
Yani; bilgi sızdırılan her ülke için şu ana kadar ortaya konulan bilgilerin ülkelerarası ilişkileri bozmak üzere olmadığı çok açık. Sadece; çok düz bir ifadeyle "karın ağrısı" yaratmak diyebiliriz. Yani; ortaya dökülen bu bilgiler yüzünden ne ABD'nin ne de başka ülkelerin birbirleriyle ilişkileri bozulacak falan değil. Birkaç küçük diplomatik manevrayla ilişkiler rayına oturur. Ama; bundan sonrasında atılacak adımla ilgili niyet henüz tam belli değildir. Ve; bu olayın bence 3 ayaklı en önemli sorusunun yanıtı henüz yoktur:
SORULAR
1-Bu olayı kim yaptı?
2-Bu olay niye yapıldı?
3-Bundan sonra ne olacak?
Bu olayın boyutları; işin içinde hangi ülke, hangi isim veya isimler hangi küresel denge ve güç olduğu ve asıl amacın ne olduğu bilinmeden yanıtlanamaz.
Asıl sorulması gerekenler
İşin ilginç iki yönünü daha kayıtlara geçirmek isterim.
SIRLAR
1-Bugüne kadar ülkeler arası sırlar elbette ortaya döküldü ama bunlar genelde tarihte kalmış, üzerinden onlarca yıl geçmiş olaylarla ilgili olanlar idi. İlk kez, küresel boyutta hali hazırda mevcut aktörleri de içeren "sırlar" ortaya döküldü. Bunun elbette bir anlamı var. Diplomaside herkes bilir ki; dostluklar da, destekler de, ittifak ve düşmanlıklar da göründüğü gibi değildir. Diplomasinin bu konuşulmayan kuralı, ilk kez dünya kamuoyunun önünde tüm çıplaklığıyla ortaya serildi. Yani; bir kişinin kendisiyle ilgili bile yüksek sesle kendisine bile söylemeye çekindiği şeylerin; herkes tarafından bilinmesi gibi bir durum anlayacağınız...
2- Şu ana kadar ifşa edilen belgelerde henüz kimseyi (en azından diplomasiyi bilenleri) şaşkına uğratacak bir bilgi yok. Ama; bilgilerin sızdırılış tasnifine bakılınca; bilinçli bir tercih olduğu da anlaşılıyor hemen. Yani; diyeceğim odur ki; asıl ilginç olan ve bence en önemli olan da; henüz açıklanmayan ya da açıklanıp açıklanmayacağı da henüz bilinmeyen bilgi ve belgelerdir.
Sonuç olarak; Akıl çengelimize gelip de takılan şey; "Bu durum gerçekte nedir?" sorusudur. Bir devletin, bir başka devlete yönelik bir operasyonu mu? ABD'nin diplomatik dehlizlerinin kapağını açarak bunun üzerinden bir yeni uluslararası ilişkiler biçimi yaratma girişimi mi? Sanal çağın ve bilgi sistemlerinin artık süper devletleri bile korumasız hale getirdiğinin en somut örneği mi? Gibi, sorular çoğaltılabilir. Ama bunların önem derecesini şu anda bilemiyoruz. Bu olayı; diplomasinin 11 Eylül'üne benzetenler haklı. Çünkü; 11 Eylül de hala kimler tarafından yapıldığı bilinmeyen bir muamma. Tıpkı bu sızdırmanın (kimse bana deli veya dahi veya idealist bir adamın başarısı olduğunu falan söylemesin, gülerler çünkü) kim veya kimler veya ne tarafından ne amaçla yapıldığının bilinmediği gibi.
DÜNYANIN TARİHİ
Şunu da kayıtlara geçirmeden edemeyeceğim; Devir; girişimcilik devri ya; alın size girişimciliği en fazla kamçılayacak örnek; Bin dolara kurulan bir internet sitesi, koskoca dünyanın tarihini değiştirmeye aday...
Ben dahil pek çok meslektaşım, bürokrat ve siyasetçiler, Pazar akşamından bu yana bu mesajların öncelikle içeriğini öğrenmeye ve sonra da ne anlama geldiğini çözmeye çalışıyoruz.
Bu yazışmaları aktarmayacağım size; çünkü detaylar gazete sayfalarımızda ve televizyonlarda yeterince yayınlandı, yayınlanmaya devam ediyor. Ben size; meslek hayatının 15 yılı Ankara'da geçmiş bir Ankaralı gazeteci olarak bu olayın ne anlama geldiğini dilim döndüğünce ve yaptığım görüşmeler sonrasında anlatmaya çalışayım;
BELGELERİN ANLAMI
Belgelerin anlamı ne?
1-Yazılan çizilenlerin içeriğine baktığınızda açıkçası Ankara'nın bürokrasi ve diplomasisini çok yakından izlemiş kişiler için "yeni" diyebileceğim pek bir ayrıntı yok. (Tabii; bu gözlemim; şu ana kadar açıklanan belgeler için geçerli çünkü; daha açıklanmayan onbinlerce belge var.)
DİPLOMATİK ÜSLUP
2-Yine, yazılanların içeriğine baktığınızda en başta dikkat çeken ayrıntı; üslup. Diplomat birkaç dostumla yaptığım görüşmede aynı şaşkınlığı onlar da kayıtlara geçirdiler. Devletin en üst kademesine gidecek bu denli özel yazışmaların üslubunun, bazen bir dedikodu kıvamında ve hiçbir diplomatik üslupta yer bulamayacak seviyede olması asıl şaşırtan
3-Yazılanlar doğrudur, yanlıştır. Bunlar zaman içinde görülecek süreçler. Ama; Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin diplomatları dahil; diplomasinin genel bir kuralı olarak; diplomatlar öncelikle kendi ülkelerine, görev yaptıkları ülke ve yöneticileriyle ilgili hem biyografik tanımlamalar hem kişilik analizleri ve durum tahlilleri yaparlar. Ama bunlar hiçbir şekilde objektif değildir, mutlaka subjektiflik vardır.
Bunlar; görünen çıkarsamalar iken; ben size işin vahim tarafını da anlatmaya çalışayım;
Bir kere; en baştan söylemeliyim ki; Bu sürecin boyutu küreseldir yani tek bir devleti ilgilendirmez, küresel yansımaları olacaktır. Ama bu, ne ülkelerarası ilişkilerin bozulması ne de düşmanların dost olması anlamında değil.
Yani; bilgi sızdırılan her ülke için şu ana kadar ortaya konulan bilgilerin ülkelerarası ilişkileri bozmak üzere olmadığı çok açık. Sadece; çok düz bir ifadeyle "karın ağrısı" yaratmak diyebiliriz. Yani; ortaya dökülen bu bilgiler yüzünden ne ABD'nin ne de başka ülkelerin birbirleriyle ilişkileri bozulacak falan değil. Birkaç küçük diplomatik manevrayla ilişkiler rayına oturur. Ama; bundan sonrasında atılacak adımla ilgili niyet henüz tam belli değildir. Ve; bu olayın bence 3 ayaklı en önemli sorusunun yanıtı henüz yoktur:
SORULAR
1-Bu olayı kim yaptı?
2-Bu olay niye yapıldı?
3-Bundan sonra ne olacak?
Bu olayın boyutları; işin içinde hangi ülke, hangi isim veya isimler hangi küresel denge ve güç olduğu ve asıl amacın ne olduğu bilinmeden yanıtlanamaz.
Asıl sorulması gerekenler
İşin ilginç iki yönünü daha kayıtlara geçirmek isterim.
SIRLAR
1-Bugüne kadar ülkeler arası sırlar elbette ortaya döküldü ama bunlar genelde tarihte kalmış, üzerinden onlarca yıl geçmiş olaylarla ilgili olanlar idi. İlk kez, küresel boyutta hali hazırda mevcut aktörleri de içeren "sırlar" ortaya döküldü. Bunun elbette bir anlamı var. Diplomaside herkes bilir ki; dostluklar da, destekler de, ittifak ve düşmanlıklar da göründüğü gibi değildir. Diplomasinin bu konuşulmayan kuralı, ilk kez dünya kamuoyunun önünde tüm çıplaklığıyla ortaya serildi. Yani; bir kişinin kendisiyle ilgili bile yüksek sesle kendisine bile söylemeye çekindiği şeylerin; herkes tarafından bilinmesi gibi bir durum anlayacağınız...
2- Şu ana kadar ifşa edilen belgelerde henüz kimseyi (en azından diplomasiyi bilenleri) şaşkına uğratacak bir bilgi yok. Ama; bilgilerin sızdırılış tasnifine bakılınca; bilinçli bir tercih olduğu da anlaşılıyor hemen. Yani; diyeceğim odur ki; asıl ilginç olan ve bence en önemli olan da; henüz açıklanmayan ya da açıklanıp açıklanmayacağı da henüz bilinmeyen bilgi ve belgelerdir.
Sonuç olarak; Akıl çengelimize gelip de takılan şey; "Bu durum gerçekte nedir?" sorusudur. Bir devletin, bir başka devlete yönelik bir operasyonu mu? ABD'nin diplomatik dehlizlerinin kapağını açarak bunun üzerinden bir yeni uluslararası ilişkiler biçimi yaratma girişimi mi? Sanal çağın ve bilgi sistemlerinin artık süper devletleri bile korumasız hale getirdiğinin en somut örneği mi? Gibi, sorular çoğaltılabilir. Ama bunların önem derecesini şu anda bilemiyoruz. Bu olayı; diplomasinin 11 Eylül'üne benzetenler haklı. Çünkü; 11 Eylül de hala kimler tarafından yapıldığı bilinmeyen bir muamma. Tıpkı bu sızdırmanın (kimse bana deli veya dahi veya idealist bir adamın başarısı olduğunu falan söylemesin, gülerler çünkü) kim veya kimler veya ne tarafından ne amaçla yapıldığının bilinmediği gibi.
DÜNYANIN TARİHİ
Şunu da kayıtlara geçirmeden edemeyeceğim; Devir; girişimcilik devri ya; alın size girişimciliği en fazla kamçılayacak örnek; Bin dolara kurulan bir internet sitesi, koskoca dünyanın tarihini değiştirmeye aday...
Yasal Uyarı: Yayınlanan köşe yazısı/haberin tüm hakları Turkuvaz Medya Grubu’na aittir. Kaynak gösterilse veya habere aktif link verilse dahi köşe yazısı/haberin tamamı ya da bir bölümü kesinlikle kullanılamaz.
Ayrıntılar için lütfen tıklayın.
Ayrıntılar için lütfen tıklayın.