Çocuklarda obsesif-kompulsif bozukluğun ne olduğunu anlamak için önce obsesyon ve kompulsiyon kelimelerinin ne anlama geldiğini bilmek gerekir. Obsesyon; kaygıya ve sıkıntıya yol açan, kişi tarafından saçma bulunan, inatçı ve zorlayıcı düşünce, fikir, dürtü ve hayallerdir. Bu düşünceler kişinin iradesi altında değildir. Yani kişi bilinçli bir çaba ile bu düşünceleri kovamaz. Hatta çoğu zaman kişi bu düşünce ve dürtüleri bastırmaya, yok saymaya çalışır ve bunları başka bir düşünce veya hareketle ortadan kaldırmaya çalışır. O halde obsesyon; kişiyi rahatsız eden, yineleyen düşünceler, hayaller olabilir.
Kompulsiyon ise; kişinin rahatsız olduğu bu düşüncelerden kurtulması için tekrar tekrar aynı davranışı sergilemesi.
Yani zihindeki rahatsızlık veren düşüncelerden eyleme dökerek kurtulmaya çalışması.
Örnek; kişi insanların ellerinin kirli ve mikroplarla dolu olduğunu düşünerek çok rahatsız olur.(obsesyon) bu rahatsız eden düşünceden kurtulmak için tekrar tekrar ellerini yıkaması ise kompulsiyondur.
OKB'YE ÖRNEKLER
Aşırı yıkanma- çocuk kirli olduğunu düşünerek sürekli yıkanmak ister.
Tekrarlama- sevdiği bir insanın kaybından korkan ya da başına kötü bir şey geleceğinden korkan çocuk; sevdiği insan ölmesin ya da başına kötü bir şey gelmesin diye bir sayıyı pek çok defa tekrarlayabilir ya da ellerini defalarca yıkayabilir.
Kontrol etme- ödevlerini defalarca kontrol edebilir, çok sık silgi kullanabilir, sınavda ya da ders çalışırken bir soru ile dakikalarca uğraşabilir.
Dokunma- yine kafasından geçen olumsuz düşüncelerden kurtulmak için bir yere defalarca dokunabilir.
Dini takıntılar, kendine veya başkalarına zarar verme korkusu- çocuk arkasından birinin sanki gelip ona zarar vereceğini düşünebilir.
Çocuk ve ergenlerde okul çağı çocuklarında en sık görülen kompulsiyon sayma ve simetri, erken ergenlikte aşırı yıkanma, geç ergenlikte ise seksüel düşünce ve ritüeller olabilir.
Eşya biriktirme
ÇOCUĞUMDA ACABA OKB VAR MI?
Uzun saatler üretken olmayan bir biçimde ödev yapmak
Yazdıklarını sürekli silip yeniden yazmak
Kelimelere, harflere, ayrıntılara takılmaktan ödevlerini bitirmekte güçlük çekmek
Yıkanırken bol bol su ve sabun tüketmek
Tuvalet kağıdını bol tüketmek
Yıkanmaktan kızarmış eller
Odalarına başkasının girmesi ve eşyalarına dokunmasını tolere edememek, çok öfkelenme
Bazı aktivitelerden kaçınmak (suluboya yapmamak, hamura dokunmamak vb saçını taratmamak
TEDAVİ
Tedavisinde en önemli kriter, eğer takıntılar çocuğun yaşamını kısıtlıyorsa, arkadaş ilişkilerini olumsuz yönde etkiliyorsa, uykusunda ve iştahında bozulmalar başladıysa, ağlamaları, öfke patlamaları, ders başarısızlıkları görülüyor ise mutlaka tıbbi tedavi gerekir. Ancak günlük yaşam aktivitelerini çok fazla etkilemiyor ise bu durumda klinik psikologdan destek alınabilir. Özellikle bilişsel- davranışçı tedavi yöntemi çok faydalı sonuçlar vermektedir.
