Türkiye ekonomisinin yumuşak karnı olan cari açık Şubat ayında da aşağı yönlü hareketini sürdürdü. Merkez Bankası'nın yayımladığı ödemeler dengesi verilerine göre Şubat ayında cari açık 3.19 milyar dolara geriledi. Bu yılın ilk iki ayındaki toplam cari açık ise 8.12 milyar dolar seviyesinde kaldı. Oysa, geçen yılın aynı döneminde açık toplamı 10.9 milyar dolar idi.
Cari açığın Şubat ayında düşmesinin temel nedeni dış ticaret açığının 3.5 milyar doların altına inmesi. İhracat 14.08 milyar dolar ile aylık anlamda oldukça yüksek seviyelere ulaştı. Çünkü, en büyük ihracat partnerimiz Avrupa ekonomik açıdan kendini toparlamaya başladı ve dış talebini yani ithalatını artırdı. İhracat yükselirken ithalat aynı dönemde gerilemiş. Kısacası, dış ticaret açığının gerilemesinin nedeni bir taraftan ithalattaki azalma diğer taraftan ise ihracattaki belirgin yükselişten kaynaklanıyor. Bu arada, cari işlemlerin alt kalemi hizmetteki düzelmenin biraz sınırlı kaldığını gözlemleyebiliyoruz. Hizmetlerden geçen yıl olduğu gibi 1.8 milyar dolar pozitif katkı gelmiş cari işlemlere.
FİNANSMAN KALİTESİ
Cari açığın birkaç aydır yönünü aşağı çevirmesi önemli. Ancak, asıl önemlisi sürecin devamlılığı ve finansmanı konuları. Bu gerçeği de göz ardı etmeyelim.
Öncelikle cari açığın finansmanına değinelim, sonrasında devamlılığını yeni teşvik sistemini de göz önünde bulundurarak sorgulayalım...
Cari açığın finansmanında yılın ilk 2 ayında da diğer dönemlerde olduğu gibi çoğunlukla sıcak para ile yapılmış. Bir yerde iktisadi açıdan kalitesiz finansmanla diyebiliriz. Çünkü, ilgili dönemde doğrudan yabancı sermaye girişi sadece 583 milyon dolar olmuş. Yine sınırlı bir katkı da Hazine'den geliyor. Kalan tamamen portföy yabancı sermayesi olarak ödemeler dengesinde yer alan sıcak paradan finanse ediliyor. Sıcak para malumunuz hızla çıkış yapma potansiyeli olan bir kaynak. Mali piyasaya geliyor, TL'ye dönüştüğünden kurlar aşağı geliyor. Sonra hisse senedi ve tahvile yöneldiğinden endeks yükseliyor, faizler düşüyor. Bu kadar kazandığım yeter ya da buralarda riskler arttı diyip kısa süre içinde geri gidebiliyor. O zamanda piyasaları tam tersi yönde etkiliyor. Ne yazık ki, cari açık halen sıcak paraya emanet.
YETİŞTİ HIZIR!
Ödemeler dengesine göz atarken "net hata ve noksan" kalemini ihmal etmeyelim... Terminoloji olarak sınır ticaretini ve rakamsal hatları içeriyor bu kalem. Ocak ve Şubat aylarında toplam 4.473 milyar dolar hata ve noksan olmuş. Sınırlarda böyle ticaret yok... Ya da bu kadar büyük hata olur mu bilmiyorum... Bir öğrencinin iki kere iki sorusuna 8 veya 10 yanıtı vermesi hata olabilir mi? Aslında yanlış örnek oldu. Öğretmenin sınav kağıdına not verirken 3 yerine 8 yazması gibi bir şey demek daha doğru olur. Zira hak ettiğinden yüksek not bir öğrenciyi nasıl kurtarıyorsa, bu kalem de Türkiye ekonomisine Hızır gibi yetişiyor.
Cari açıktaki düşüş önümüzdeki aylarda da devam edebilir büyüme hızına bağlı olarak. Tabi altının da cari açık üzerindeki olumlu etkisini ekleyelim. Zaten altın işleriyle uğraşan bir vatandaş kendi sayesinde açığın yüzde 15 azaldığını iddia etmiş.
Kısacası, Merkez Bankası'nın öngörüleri çerçevesinde cari açık 50 milyar dolarlar seviyelerine kadar inebilir yılsonu itibarıyla. Bu da oransal olarak yüzde 5-5.5'lar anlamına geliyor. Yani tehlike sınırının tam üzeri. Olsun yine de iyidir. Özellikle para politikasının uygulanması açısından. Çünkü, enflasyon Mayıs'ta yapacağı zirve sonrasında düşüş trendine girmesi ile Merkez Bankası faizleri aşağı çekmek için hareket alanı bulabilecek.