Dünyanın en eski halısı Gördes dügümünden

Dünyadaki halı dokuma tekniklerinden birine ismini veren Manisa'nın Gördes ilçesinde yaşayan kadınlar, sağlamlığıyla bilinen Gördes düğümünün tanıtılması için tezgah başına geçti. Öte yandan tarihte bilinen ilk halı olan ve Sovyet Altayların Pazırık bölgesinde keşfedilen Pazırık Halısının da Gördes düğümü ile dokunduğu biliniyor. 10 santimetrekaresinde 36 bin Gördes düğümü bulunan halının M.Ö. 5. yüzyılda dokunduğu tahmin ediliyor. Halı, 1929 yılından bu yana da sağlamlığını korumasıyla dikkat çekiyor.

GÖRDES SAĞLAM, İRAN İNCE
Gördes düğümü ile dokunan Gördes el halılarını canlandırmak ve dünyaya tanıtmak isteyen halıcılar harekete geçti. Kahvehaneler kiralanarak kadınlar için halı atölyesine çevrildi. Geçmişte binlerce tezgahta halı dokunan ilçede az sayıda halı dokuyan kişi kalsa da halıcılık değerini yitirmedi. Halı tezgahına çocukluk yaşlarda oturduğunu söyleyen dokumacı Zeynep Çelik, halıların çok sağlam olduğunu belirtirken, Fidan Dursun ise "66 yaşındayım ve 11 yaşında tezgahta halı dokumaya başladım. Gördes halısı sağlam ve gösterişli olur. Gördes düğümünde bir ters bir ön bağlama oluyor" dedi. Gördes düğümü ile dokunan halıların çok kullanışlı olduğunu belirten halı dokumacı Leyla Ertem, "Çok kullanışlı bir düğümdür. Gördes'in halıcılıkta ilerlemesini istiyoruz. 200 yıl dahi bu halıyı kullansanız eskimez" diye konuştu. Gördes halılarıyla ilgili araştırmalarıyla bilinen araştırmacı yazar Yurdun Güvenen de, halıcılık ve Gördes düğümü hakkında bilgiler verdi. Yurdun Güvenen, Gördes düğümünün sağlamlığına dikkat çekti ve şunları söyledi: "Gördes halıcılığının en büyük özelliği bütün dünyada seccade olarak anılması. Dünyada Gördes gibi seccade dokuyan hiçbir İslam ülkesi de yok. Renkleri ve motifleriyle en güzel en uyumlu halıları Gördesliler yapmıştır. En önemli yönü de aynı düğümü bugüne kadar devam ettirmişlerdir. Düğümün özelliği çift taraftan gelerek aşağıya doğru kirkitle vurulmadan önce iki taraftan da düğüm alınır. İki taraftan düğüm alındığı için boşluk yoktur. Bir santimetrekarede düğüm ne kadar çoksa halı da o kadar değerlidir. Hele ki Gördes düğümü ise daha değerli oluyor" dedi. İran düğümü ile Gördes Düğümü arasındaki farkları da anlatan Güvenen, "En büyük fark Gördes düğümünün çift taraflı atılmasıdır. İran düğümünün de kendine has özelliği olmakla beraber bu düğümü Gördes kadar sağlam olmamasına rağmen santimetrekareye fazla miktarda düğüm dokudukları için İran'daki halılar da değerli oluyorlar. Onlar halıyı ince dokuyorlar ve buradan kazanıyorlar" dedi.

"200 YIL GARANTİLİ"
Gördes halısını tanıtmak ve kadınlara gelir sağlamak isteyen halıcı Aziz Aydoğdu ise, "Derdimiz Gördes halısını dünyaya tanıtabilmek. Kök boya ve hakiki yünden dokunan halılarımızı herkesin görmesini ve tanımasını istiyoruz. Kalitesi çok yüksek bir halı ama kimse bu işlerle uğraşmadığı için sadece Gördes'in ismi kalmış. Ama biz artık tekrar üretmeye çalışıyoruz" diye konuştu. Halıların dayanıklılığına vurgu yapan Aydoğdu, "Gördes düğümünün özelliği kopmaması ve en az 200 yıl garantili olması. Nemde kalmadığı ve üzerine asit dökmediğiniz sürece üzerinden yıllar da geçse bile yıkattığınızda bu halı ilk halinden daha parlak olacaktır" diye konuştu.

Nermin UÇTU