Antikanın altın çağı 2020

Pandemi döneminde her sektörde gerileme yaşanırken, antika piyasasında cirolarda büyük artış yaşandı. Sosyal medya üzerinden yapılan mezatlarda milyonlar ortada dönüyor. Birçok alım ve satımın kayıt dışı olduğu antika piyasası coşkulu günler yaşıyor. Antika eşya ve resim toplayan yönetmen, koleksiyoner Fedai Çakır'a "Antika nedir, koleksiyoner kime denir? sorularını yönelttik... Cevaplar ışığında sektörüde artan ciroların izini de takip ettik.
● Antika sektörü pandemiden nasıl etkilendi? Pandemi kaynaklı eve kapanmalar, birçok sektörün evden çalışmaya yönelmesi, sokağa çıkma yasakları gibi birçok etkenin antika sektörüne, ikinci el eşya piyasasına olumlu katkısı olduğunu söyleyebiliriz. Daha önceleri de sosyal medya üzerinden canlı mezatlar yapılırdı. Yasaklar ve kısıtlamaların sonucunda hem canlı yayında mezat yapanların sayısı hem de bu mezatların havasına kapılıp eşya alanların sayısı adeta uçtu.
PAHALI BİR HOBİ
● Bir mezatta ortalama ne kadar ciro yapılıyor? Milyonlar dönüyor diyebilir miyiz? Elbette milyonlar dönüyor. Antika pahalı bir hobi. Bir mezatta 2-3 bin lira ciro yapanları da gördüm bir gecede 200-300 bin lira ciro yapanı da...
● Bu mezatların çoğu sosyal medyada olduğuna göre alım ve satımlar kayıt dışı mıdır? Evde canı sıkılan ev hanımlarından tutun ek gelir olsun diye mezat yapıp eşya satanları görmek mümkün. Büyük ciroların olduğu ya da şöyle diyeyim, yanlış anlaşılmalara mahal vermemek için: 20-30 bin lira ile 100-200 bin lira arası günlük ciro yapanların çoğu gerçekten antika dükkânı olan, vergi mükellefi insanlar. Kayıt dışı olan illa vardır. Fakat satışlar denetleniyor mu, her satılana fatura kesiliyor mu derseniz; hayır kesilmiyor ve denetlenmiyor. Yasal bir boşluk olduğu aşikâr.
ANTİKA KAZANDIRIR
● Antika kazandırır mı? Sizin de düşük maliyete alıp bedelli yükselen antikalarınız oldu mu? Kesinlikle kazandırır. Her eskiyi antika diye almayacaksınız. Antika diye nitelendirilen objenin nadir bulunanı değerlidir ve zaman geçtikçe daha da az bulunur olması değerini artıracaktır. Bana göre hiçbir zaman zarar etmeyeceğiniz bir alan antika; tabii alırken değerinin üstünde almamak şartıyla. İkinci sorunuza gelince evet ben bu konuda kendimi şanslı görüyorum. Bazı satın almalarımda zarar etim ama özellikle satın aldığım resimlerden kar etmeyi başardım. Örnek vereceksem; 1945 yılında Almanya doğumlu, uzun yıllar uluslararası bir kitap yayıncısıyla çalışmış bir Illustratör Grafik Tasarımcı Hans Georg Werner Schmidt'in iki resmini herkes kopya sandığı için bedava denecek fiyata satın aldım ve resimler orijinal çıktı. Kazandım yani.
● Alıcılar hep sizin gibi meraklı ya da koleksiyoner mi? Kimler ilgi gösteriyor? Benim gördüğüm her meslek grubundan insanlar alıcı. Alıcılar sektörün en temiz kalan yanı. En çok onlar mağdur oluyor, en çok onlar sözünün eri olmak zorunda kalıyor. Avukatından doktoruna değişik meslek sahibi insanın yanında alıcıların çoğunluğunu iş insanları oluşturuyor. Baştan dediğim gibi alıcı ya da koleksiyoner olmak için mali gücünüzün olması şart.
● İzmir ve Ege Bölgesi'nde antika merakı nasıl? Ege Bölgesi'nde özellikle İzmir, Balıkesir'in sahil kesimleri ile Aydın'da orijinal antika objelere rastlamak mümkün. Ben İzmir'de kilise deposundan çıkma iki müthiş ikona almıştım. Cunda adasında eski Osmanlı dönemi sigorta şirketlerinin sigortalıların kapısına taktıkları metal tabelelardan almıştım. Bunlar nadir bulunan objeler. Şu an Hitler'in bir generalinin 9 savaşlar denilen savaş alanını yaptığı yağlıboya tablonun peşindeyim ve bu resim İzmir'de bir antikacının elinde. İzmirde güvenle alışveriş yapacağınız antikalacılar var. Sattıkları malın arakasında duran sahtekarlık yapmayan antikacılarda güzel eserler bulabilirsiniz. Ege Bölgesi'nde eski ecnebi ailelerden kalan objeler ve Osmanlı dönemi (tarihi eserden bahsetmiyorum) objeler bulmak mümkün. Yani özellikle İzmir antika ve tarihi eser kaynıyor. İzmir antika avcılarının en gözde şehiridir.
Antikacılık, kültürü gelecek nesillere aktarır
● Tarihi eser ile antika arasındaki fark nedir? Siz de tarihi eser alıyor musunuz? Tarihi eser alımı ve satımı yasak olan eserler, objelerdir. Eski çağlardan gelen para, bronz bir heykel vs. tarihi eserdir ve alım-satımı da yasaktır. Elinde bunlardan olan kişiler var. Bu kişilerin Kültür Bakanlığı'ndan koleksiyoner belgesine sahip olması gereklidir. Ve elinde olan eseri, objeyi müzeye kayıt ettirmekle yükümlüler. Antika eşyaların ise (100 yılı geçmiş olan eşyalardan bahsediyoruz) alım-satımı serbesttir. Antikacılık, kültürün gelecek nesillere aktarılmasında çok önemlidir; kesinlikle teşvik edilmelidir.

SELAHATTİN ERTAŞ