Anadolu’nun bahar bayramları

YENİ GÜNIŞIĞI (NEVRUZ)
Nevruz'la başlayalım. Anlamı "yeni gün/ günışığı"dır ve günümüzün Farsçasında da hâlâ aynı anlamda kullanılmaktadır (nev: yeni + ruz: gün) Nevruz, baharın ilk günüdür ve bugün kuzey yarım kürede bahar ekinoksunun (gece gündüz eşitliği) oluştuğu gündür. Balkanlar'dan Orta Asya'ya uzanan geniş bir coğrafyada yüzyıllardır bahar bayramı olarak kutlanıyor. 21 Mart aynı zamanda Türkler'in (Göktürkler'in) Ergenekon'dan demirden dağı eritip çıkmalarını, baharın gelişini, doğanın uyanışına karşılık geliyor. Nevruz günü yapılan araştırmalara göre M.Ö. 8 yüzyıldan bu yana Doğu Türkistan'dan Balkanlar'a kadar tüm Türk kavimleri ve toplulukları tarafından her yıl 21 Mart'ta büyük bir coşkuyla kutlanagelmiştir.

HIDIRELLEZ
Hıdırellez Türk dünyasında kutlanan bahar bayramlarından biri. Ruz-ı Hızır (Hızır günü) olarak adlandırılan Hıdırellez günü, Hızır ve İlyas'ın yeryüzünde buluştukları gün olarak kabul ediliyor. Hıdırellez'in kutlandığı 5 Mayıs gecesi kış mevsiminin bitip sıcak yaz günlerinin başladığı anlamına gelmektedir. Hıdrellez bir başka anlamıyla da bereket olarak kabul edilir. Hıdırellez Anadolu'da "Hıdırellez", Dobruca'ya yerleşmiş bulunan Kırım Türkleri arasında "Tepreş", Makedonya'da "Ederlez, Edirlez, Hıdırles" gibi adlarla bilinmektedir. Ege Bölgesi'nin bazı yerlerinde 'Dilek Bayramı' olarak geçer. Bu gün insanlar tuttuğu dileklerin gerçekleşeceğine inanır...

ERGUVAN BAYRAMI
Bilinen diğer adları; "Emir Sultan Bayramı" ve "Seyyid Ali Buhari Bayramı"dır. Bursa'da 15. yüzyıldan 20. yüzyıl başlarına kadar Mayıs aylarında kutlanmış Bektaşi- Türkmen bahar bayramıdır. Erguvan bayramı günümüzde Bursa Belediyesi tarafından yeniden canlandırılmaya çalışılmaktadır.

KAKAVA ŞENLİKLERİ
Trakya'da her sene kutlanılan bir tür festivalin adı. O yörenin Hıdrellez'i veya Nevruz'u. En eğlencelisi Kırklareli Şeytan Deresi civarındadır. Bu günde Roman vatandaşlar müzik çalıp çalıp göbek atar. Sabah erken kalkılır, Meriç Nehri'ne gidilip mümkünse suya girip yıkanılır...

MART DOKUZU
Anadolu'nun bazı yerlerinde ve KKTC'de baharın gelişinin kutlandığı gündür. Mart Dokuzu'ndan sonra havalar bir miktar ısındıktan sonra Nisan ayı başlarında aniden çıkan ve don olayına neden olan sert soğukların çıktığı bir dönemi ifade eder. April bazı bölgelerin söyleyişiyle "Abrul Beşi" (12-18 Nisan) çıktıktan sonra soğukların bittiğine inanılır. Ekim dikim işlerine bu tarihten sonra başlanır. Anadolu inanışında April 5'i için "Kork aprilin beşinden, öküzü ayırır eşinden" denilerek; çift süren iki öküzü birbirinden ayıracak kadar şiddetli sağanak yağış olur; kasırga ve fırtına kopabileceği dile getirilir.