Tire'nin yeşiline gizlenen lezzetler

Tire İzmir'in en yeşil ilçelerinden biri... El sanatları, tarihi ve kültürel değerleriyle olduğu kadar lezzetleriyle de ön plana çıkan Tire hem kebapları hem de zeytinyağlılarıyla bir şölen sunuyor. Tak tak kebabı ve şiş köftenin yanında doğal otlarından yapılan salatalar ve kavurmalar lezzet düşkünlerini kendine çekiyor

Tak tak kebabı olarak da bilinen kuyu kebabının en geç sabah 09.00'da bittiğini unutmayın!

ET VE KEBAPLAR
Tak tak kebabının müdavimleri uykularından fedakarlık yaparak sabahın ilk ışıklarıyla beraber soluğu kuyu kebabı satan işyerlerinde alır. Öyle hemen kebabın tadına da bakılmaz hani. Önce, tandır çorbasıyla mideyi bir güzel yumuşatmak gerekir. Yoğun tadı ve kıvamı ile ünlü çorbaya asıl lezzetini veren pişirme kuyusunda köz ateşte kızaran kuzu etinin yağlarıdır. Kazana salına salına damlayan yağların sulandırılması ile elde edilen ve temel maddesi pirinç olan tandır çorbası oldukça lezzetli ve son derece doyurucudur.
Kuyuda, kuzunun özel yerlerinden elde edilen etlerle adeta lokum kıvamında pişirilen tandır, en geç sabah 09.00'da tükenir. Bir başka efsane yemek 'Şiş Köfte' ise kendine özgü lezzetiyle ilçenin hemen hemen her restoranında seçkin mönüler arasında bulunur.

EFSANE ZEYTİNYAĞLILAR
Buraya kadar her şey çok güzel ancak Tire mutfağı denince öncelikle zeytinyağlı yemekleri saymak gerekiyor aslında.
Sonra da Ege'ye özgü çeşit çeşit otlarını.
Verimli topraklarıyla, Tire'den ot cenneti diye bahsetmemiz haksızlık olmaz.
Sarmaşık, tilkicek, ebegümeci, iğnelik, şıngıldak, ısırgan, cibez, turp otu, kenger, şevketi bostan, helvacık, ballık, radika, labada, urgancık, tiksincik, kapurcuk, arapsaçı, sinir otu, hindiba, hardal, sirken, it üzümü, gaymecik, pazı, eşek helvası, melengeç, zil can, semizotu, tere, dereotu, gerdeme ve daha niceleri ilçe halkının tanıdığı ve bolca tükettiği otlardandır.
Bu arada, fazla ot tüketiminin guatr nodüllerini de tetiklediği söylense de, Tireliler ot sevdasından asla vazgeçmeyi akıllarından bile geçirmezler.

DOĞANIN BAĞRINDAN KOPAR
Bu otların birçoğundan zeytinyağı ve salça kullanarak kavurmaları yapılır.
Bazen de birden fazla ot tamamen damak zevkinize göre tavada birleştirilerek karışık ot kavurması elde edilir.
Bu ustalık ve emek isteyen bir iştir.
Doğada kendiliğinden yetişen önce otlar toplanır, yıkanır, soğan, pırasa ve salça ile birlikte zeytinyağında kavrulur.
Bazıları ise haşlanıp, çiğden zeytinyağı, limon, sarımsak ve tuz karıştırıp tüketir. Bunlardan biri de herkesin bildiği ve yakından tanıdığı turp otudur.

Yöre insanı, turp otunu özellikle kışları haşlayıp üzerine zeytinyağı ekşi ve tuz döker. Kış mevsiminde, tarlalar bahçeler turp otuyla dolar taşar. Ancak güngörmüş eski insanlar bu otun lezzeti için kırağı yemesini şart koşarlar. Turp otu gibi haşlanıp sosla yenen lahana cücüğü, karnabahar çiçeği, radika, pancar sayılabilir.

MELANKOLİK MELENGEÇ
Şevketi bostan, kuzu eti, nohut ve kengerin yakın akrabası olan bu bitkinin kökü ile yapılan leziz bir yemektir. Şevketi bostanın kökü topraktan çıkarılıp kabuğu soyularak doğranır. Zeytinyağı, soğan ve salça ilavesi ile pişirilir. Çitlenbik adıyla da tanınan Melengeç ağacının taze filizleri kırılır, haşlandıktan sonra zeytinyağı, ekşi ve sarımsak dövülüp karıştırılarak tüketilir. Melengeçi yerken ağızda hoş bir ferahlık bırakır. Hele üzerine içilen bir bardak su, sanki şerbet tadındadır. Onun için de melankoli veya melenk olma yani hoş olma ifadelerinin melengece dayandırıldığı söylenmektedir. Ege bitki örtüsünün tipik elemanlarından olan melengeç ağaçları, ne yazık ki, son yıllardaki tarla açma ve yapılaşma gibi nedenlerden ötürü ciddi tehdit altındadır.

BU SALATALAR MUHTEŞEM
Tire ve yöresinde salata kültüründen bahsetmemek olmaz. Tireliler yaz, kış salatasız yemeğe oturmaz. İçine koyduğu sebze çeşidinde de oldukça özgürdür. Ekşi için salatada koruk ekşisi, karadut ve limon kullanılır.
Salatanın içine 'bu da konur mu?' dedirten şeyler bu topraklarda bolca yetişir. Bazıları ise şunlardır. Marul, roka, tere, dereotu, yeşil soğan domates, kırmızı lahana, havuç, salatalık, pırasa, beyaz lahana, yeşil elma, ayva, asma filizi... Salatada önemli bir ayrıntı da sebzelerin hacmine oranla yüzey gerilimini azaltıcı yönde iri parçalar halinde doğranmasıdır. Bu salatanın besin değerinin mümkün olduğunca korunmasını sağlar. Salatanın vazgeçilmezi zeytinyağıdır.

Yörede, "Okma" diye bilinen ve domatesin, kuru soğanın iri iri doğrandığı, çökelek ve zeytinyağıyla zenginleştirilen bu salata, kısa zamanda yapılışı ve taze tüketilmesi ile yaz aylarında Tire mutfağının bir diğer vazgeçilmezidir. Tam bir yaz yiyeceği olan "Okma" yörede "ovkma" diye de anılır. Bu karışıma zeytinyağı, kuru soğan, nane, kekik, limon suyu, maydanoz, salatalık ve tuz ilavesiyle, banılarak yenilecek bir yemek karşımıza çıkmaktadır. Tire'de bu yemeğe "gariban pilavı" da denmektedir.